به مناسبت فرارسیدن عید قربان، در این یادداشت به فضلیت شب و روز عید قربان پرداختیم که مشروح آن در ادامه می‌خوانید:
شب عید قربان
شب عید قربان، در فضیلت مانند شب عید فطر است و شبِ گرفتن جوائز مراقبات در اربعین موسوی است؛ و همان طور که حضرت موسی (ع) در چنین شبی به لقای الهی نائل شد، سالک باید از محبوب انتظار جوائز خاص داشته باشد و مستحب است که این شب را به دعا و مناجات و احیاء سپری نماید.
روز عید قربان
این روز از اعیاد بزرگ دینی و روز قربانی کردن نفس اماره در برابر مولی و خروج کامل از همه‌ی انانیّت‌ها است؛ و همان طور که حضرت ابراهیم (ع) بعد از ابتلاء قربانی حضرت اسماعیل (ع) - که نماد کامل اسلام و تسلیم محض در درگاه الهی بود- مفتخر به مقام امامت شد، سالک نیز می‌باید در این روز، مانند روز عید فطر، انتظار مزد یک اربعین مجاهده با نفس اماره و قربانی کردن آن را از پروردگار درخواست نماید. از همین روست که اغلب اعمال آن شباهت زیادی به روز عید فطر دارد.
در پایان اشاره به نکته‌ی ظریفی می‌نماییم که مرحوم سید در اقبال بیان می‌کند؛ به این مضمون که: عید قربان از اعظم اعیاد الهی است و به دنبال اربعین موسوی و روز عرفه، هنگام گرفتن عیدی از مولای محبوب است. اما اگر علی‌رغم باز بودن همه‌ی در‌های رحمت پروردگار، شخصی نتوانست مشمول رحمت خاص مولی قرار بگیرد و از درگاهش عیدی بستاند، باید بر این بدبختی خود به سوگ بنشیند؛ اما باز هم نباید مأیوس از رحمت خداوند باشد.
او باید بنگرد که روز عید مصادف با چه روز هفته است و متوسل به صاحب آن روز از ائمه‌ی اطهار (ع) شود و با عملی و تعهدی بر ترک یک رذیله، هدیه‌ای به پیشگاه آن بزرگواران ببرد و ایشان را در نزد پروردگار شفیع خود قرار دهد؛ شاید گشایشی برایش حاصل شود؛ که در طول تاریخ، هرگاه که گرهی در کار هریک از انبیاء و اولیاء (ع) پیش می‌آمد، متوسل به وجود مبارک یکی از ائمه‌ی اطهار (ع) می‌شدند. 
در این میان، توسل به ساحت مقدس صدیقه‌ی طاهره (س)، لطافت خاصی دارد و در حقیقت، توسل به همه‌ی حضرات معصومین (ع) است؛ چنان که در حدیث منسوب به امام عسکری (ع) آمده که فرمود: «نَحْنُ حُجَجُ اللّهِ عَلَى خَلْقِهِ وَ جَدَّتُنا فاطِمَةُ حُجَّةُ اللّهِ عَلَیْنا. ما حجت خدا بر مردم مادرمان فاطمه (علی‌ها السلام) حجت خدا برماست. عوالم العلوم و المعارف والأحوال من الآیات و الأخبار؛ الأقوال مستدرک سیدة النساء (س) إلى الإمام الجواد (ع)، (ط. مؤسسه الامام المهدی (عج)، ۱۴۱۳ ه. ق.) ج. ۱۱، ص. ۱۰۳۰، به نقل از تفسیر اطیب البیان».
منبع: کتاب ادب حضور (دفتر چهارم): اسرار اربعین موسوی؛ آداب و مراقبات ماه‌های ذی‌قعده و دهه اول ذی حجه؛ مؤلف: استاد محمد تقی فیاض‌بخش.
یادداشتی از علیرضا برومند
منبع: میزان
