۰۹ بهمن ۱۳۹۲ - ۱۷:۲۱

انتخاب پادشاه عراق توسط انگلستان

انگلستان در 29 ژانویه 1921ملک فیصل را به پادشاهی عراق که تحت استعمار و قیمومیت انگلیس بود، منصوب کرد. وی در 23 اوت همان سال تاج‏گذاری کرد و سلطنت 12 ساله خود را بر این کشور آغاز کرد.
کد خبر : ۱۶۰۴۱۷

صراطانگلیس در جنگ جهانی اول، به حسین‏بن علی، حاکم و شریف مکه قول داد تا در ازای قیام وی علیه امپراتوری عثمانی که متحد آلمان بود، او را به حکومت عربستان برساند. اما لندن برخلاف تعهّد خود، از عبدالعزیز بن سعود برای پادشاهی عربستان حمایت کرد.

دولت انگلیس سپس برای دلجویى از شریف حسین، پسرش فیصل را به پادشاهی سوریه منصوب کرد اما فرانسه که قیمومیت سوریه را به عهده داشت با این عمل مخالفت کرد و فیصل را از سوریه اخراج کرد.

در نتیجه، لندن، در 29 ژانویه 1921م فیصل را به پادشاهی عراق که تحت استعمار و قیمومیت انگلیس بود، منصوب کرد. وی در 23 اوت همان سال تاج‏گذاری کرد و سلطنت 12 ساله خود را بر این کشور آغاز کرد.

فیصل در دوران حکومت خود، فعالانه با انگلستان همکاری داشت و از سیاست استعماری این کشور حمایت می‏کرد.

 

بنابراین گزارش، تاریخ عراق از حدود 3000 سال پیش از میلاد پایه گذار شد. در آن زمان به این سرزمین میان رودان (به عربی: بَین النّهرین) گفته می‌شد.

این سرزمین از سال 539 قبل از میلاد، در طی جنگی بین کوروش بزرگ و شاه بابل به تصرف ایران درآمد و به مدت بیش از 11 قرن (565 میلادی) بخشی از قلمرو حاکمان ایرانی قرار داشت. در حدود 500 سال پیش از میلاد، دولت‌شهرهای مختلف عراق توسط کورش بزرگ از بین رفت و عراق کنونی جزئی از ایران شد. پس از هخامنشیان حکومتهای سلوکیان، اشکانیان، و ساسانیان بر عراق حکومت کردند. در دوره ساسانی عراق اهمیت بسیاری یافت و پایتخت شاهنشاهی ایران یعنی کلانشهر تیسفون در میانرودان قرار داشت. عراق کنونی در تقسیمات کشوری ساسانیان، دل ایرانشهر یا سورستان نامیده می‌شد. ایوان مداین از آثار این دوره‌است. در پایان این دوران بود که با سقوط سلسله ساسانی در طی حمله اعراب به ایران، این منطقه نیز جزءی از قلمرو مسلمانان درآمد.

 

عراق کنونی در دوران باستان شاه اسماعیل یکم صفوی عراق را مجدداً جزئی از ایران کرد. ولی در زمان شاه تهماسب یکم یعنی در سال 1049 هجری خورشیدی به طور قطع به دولت عثمانی واگذار شد و تا زمان جنگ جهانی اول بخشی از این امپراطوری را تشکیل می‌داد.

پس از جنگ جهانی اول و شکست امپراطوری عثمانی، این منطقه نیز همچون سایر متصرفات متفقین در خاورمیانه، به قیمومیت آنها درآمد. بر طبق موافقت‌نامه سایکس-پیکوت که به طور محرمانه و در سال 1916 به امضا رسید، عراق جزءی از قلمرو اشغالی بریتانیا درآمد و تحت نظارت آن اداره می‌شد.

به این ترتیب که در سال 1920 (1299 هجری) از به هم پیوستن سه ایالت منطقه میان رودان، یعنی ایالتهای بصره، بغداد و موصل و با حمایت بریتانیا و سایر متفقین کشور عراق تشکیل شد. وجه تسمیه آن نیز وجود سنگهای صخره‌ای و سخت است که در بعضی نقاط این کشور دیده می‌شود.

یک سال بعد از تشکیل کشور عراق، فیصل اول با حمایت بریتانیا و با رای‌گیری عمومی به پادشاهی عراق انتخاب شد.

 

در سال 1930، شیعیان عراق تصمیم گرفتند علیه حکومت دست نشانده انگلستان قیام کرده تا بتوانند خود کشوری مستقل برپا نمایند که به علت همراهی نکردن قبایل سنی که غالباً مورد کمک بریتانیا قرار داشتند، این قیام شکست خورد. از این پس بود که در فشار قرار دادن و فقر شیعیان عراق توسط حکومت آغاز شد.

در سال 1932 قیمومیت انگلستان به پایان رسید و این کشور رسماً به استقلال دست یافت. در همان سال عراق به عضویت سازمان ملل متحد درآمد. پس از گذشت یکسال غازی اول فرزند فیصل به پادشاهی عراق رسید. بعد از مرگ غازی اول پادشاهی به فرزندش فیصل دوم رسید و پادشاهی وی تا سال 1958 ادامه یافت.

 

در دوران جنگ سرد عراق به یکی از متحدین نزدیک اتحاد جماهیر شوروی تبدیل شده بود و شوروی از طریق این کشور نفوذ خود را در خاورمیانه فراهم می‌کرد. در این دوران، شوروی سعی می‌کرد از وحدت و یکپارچگی عراق حمایت کند تا بتواند با کمک یک حکومت قوی و با قدرت، اهداف خود را عملی سازد. از این رو بود که حکومت‌های مرکزی عراق با پشتوانه شوروی، همهٔ جنبش‌های آزادی خواهانه و استقلال طلبانه را به شدت سرکوب می‌کردند.

 

در سال 1957 شیعیان معترض عراقی توانستند پس از سالها فعالیت سیاسی نظام‌مند، حزب الدعوه عراق را تشکیل دهند و اعلام موجودیت سیاسی نمایند.

در این زمان بود که با کودتای ضدسلطنتی 14 ژوئیه 1958 توسط تیمسار عبدالکریم قاسم که تمایلات چپ‌گرایانه حکومت پادشاهی عراق به پایان رسید و حکومت جمهوری برقرار شد.

 

بعد از اینکه عبدالسلام عارف قاسم را به قتل رساند، در سال 1963 به کمک حزب بعث عراق حکومت عراق را به دست گرفت. ولی بعد از مدتی خود به مخالفت با این حزب پرداخت.

پس از مرگ عبدالسلام در سانحه سقوط هلیکوپتر، برادرش عبدالرحمن عارف زمام قدرت را در دست گرفت. سرانجام در سال 1968 (1347 هجری) حزب بعث در یک کودتای بدون خونریزی، دولت عارف را سرنگون کرد و حسن البکر با تشکیل شورای فرماندهی انقلاب، قدرت را به دست گرفت. وی نیز در سال 1979 در اثر فشار صدام حسین مجبور به استعفا شد و صدام رئیس جمهور عراق گردید.

منبع: فارس