به گزارش صراط دیدار دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، و ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، در آلاسکا با اظهارات مثبت دو طرف آغاز شد. ترامپ مذاکرات را «عالی» توصیف کرد و پوتین نیز از واژههای مشابه برای توصیف دیدار خود استفاده کرد. این توصیفها در حالی بیان شد که هیچ جزئیاتی درباره موضوعات مورد توافق یا اختلاف رسمی اعلام نشد. رسانهها به همین دلیل این نشست را یا نمایشی و یا به نفع پوتین ارزیابی کردند.
پیش از دیدار، ترامپ بر ضرورت پذیرش فوری آتشبس از سوی روسیه در جنگ اوکراین تأکید کرده بود. اما در کنفرانس خبری مشترک، خبری از پذیرش آتشبس نبود و ترامپ اعلام کرد که پوتین دستیابی به توافق صلح نهایی را بر آتشبس ترجیح میدهد. همین امر باعث شد بسیاری از رسانههای بینالمللی، این نشست را ناکام و بیشتر حرکتی نمادین بدانند.
تحلیل رسانههای بینالمللی
رسانههای جهانی با دقت زیادی نشست آلاسکا را بررسی کردند و تحلیلهای متفاوتی ارائه دادند. مثلا بیبیسی و سیانان، به دلیل عدم شفافیت در جزئیات مذاکرات، این دیدار را بیشتر نمایشی و به نفع روسیه دانستند. رسانهها تأکید کردند که ترامپ تلاش کرده تصویری از موفقیت ارائه دهد، در حالی که مسائل مهم همچنان حل نشده باقی مانده است.
الجزیره و رویترز به انعطاف پوتین و تمایل او برای دستیابی به توافق صلح نهایی اشاره کردند و نوشتند که ترامپ احتمالاً به دنبال معاملهای است که بدون قربانی شدن منافع آمریکا و متحدان اروپایی انجام شود. این رسانهها به نگرانی اوکراین و متحدانش نسبت به هرگونه معامله پشت پرده تأکید کردند.
رسانههای اروپایی به این نکته تاکید کردند که نگرانی اصلی بر سر احتمال واگذاری بخشی از خاک اوکراین به روسیه به عنوان وجهالمصالحه است. این رسانهها هشدار دادهاند که چنین معاملهای میتواند توازن قدرت در اروپا را به هم بریزد و موقعیت زلنسکی را دشوارتر کند.
گاردین و فاینشنال تایمز هم به مسئله فشار داخلی بر ترامپ اشاره کردند. از یک طرف، او نیازمند انعطاف در مذاکرات با پوتین است و از طرف دیگر، حفظ حمایت اروپا و بخشی از حزب جمهوریخواه آمریکا محدودیتهایی برای وی ایجاد کرده است.
انعطاف پوتین و فرصتهای ترامپ
احمد زیدآبادی، نویسنده و تحلیلگر سیاسی، معتقد است که اگر پوتین بر مواضع رسمی خود درباره جنگ اوکراین پافشاری میکرد، ترامپ مذاکرات را شکست خورده اعلام میکرد و شاید آن را ناتمام رها میساخت. اما همین که ترامپ از توافق بر روی برخی مسائل خبر داده، نشان میدهد پوتین حداقل در بخشی از مذاکرات انعطاف نشان داده است.
زیدآبادی همچنین به مسئلۀ اصلی مانع توافق نهایی اشاره میکند: «یک مسئله مهم هنوز باقی مانده که مانع دستیابی به توافق کامل شده است. تا زمانی که ماهیت این مسئله روشن نشود، نمیتوان نشست را موفق یا شکستخورده ارزیابی کرد.» او بر این باور است که ترامپ به رغم تمایل به پایان جنگ، نمیتواند بدون همراهی زلنسکی و جلب رضایت متحدان اروپایی، به تنهایی نقش تعیینکنندهای در پایان جنگ داشته باشد.
تحلیلگر هممیهن تأکید میکند که ترامپ جنگ روسیه و اوکراین را اشتباه و بیهوده میداند و از نگاه او، این جنگ فقط جان نظامیان و شهروندان و منابع مادی دو کشور را تلف میکند. زیدآبادی میگوید: «ترامپ ترجیح میدهد به جای اصرار بر آتشبس شکننده، راهی برای صلح نهایی پیدا کند که هم انعطاف روسیه را در نظر بگیرد و هم فشار داخلی و بینالمللی بر آمریکا را کاهش دهد.»
زلنسکی به زودی با ترامپ دیدار خواهد کرد تا جزئیات مذاکرات آلاسکا را دریافت کند. هرگونه معامله که خاک اوکراین را به روسیه واگذار کند، میتواند واکنش شدید اوکراین و متحدان اروپایی آمریکا را در پی داشته باشد. زیدآبادی معتقد است که ترامپ بدون حمایت زلنسکی نمیتواند نقش تعیینکنندهای در پایان جنگ داشته باشد، و فشار دیپلماتیک و سیاسی بر او افزایش مییابد.
انعطاف پوتین نیز نقش کلیدی دارد: اگر رئیسجمهور روسیه بتواند بدون از دست دادن وجهه خود، به توافقاتی دست یابد، مسیر برای توافق نهایی هموارتر خواهد شد.
موفقیت نسبی یا نمایشی؟
به نظر میرسد نشست آلاسکا به طور نسبی موفقیتآمیز بوده است، زیرا دو طرف در برخی مسائل به توافق رسیدند و فضای مذاکره و انعطاف حفظ شد. اما مسئلۀ مهم مانع توافق نهایی هنوز نامشخص است و روشن نیست که آیا راهی برای دور زدن یا تعدیل آن پیدا میشود یا خیر.
زیدآبادی در جمعبندی خود میگوید: «اگر پوتین سختگیر بود، ترامپ مذاکرات را ترک میکرد. همین که توافق جزئی حاصل شده، نشانگر انعطاف روسیه است. آیا این انعطاف به توافق نهایی منجر خواهد شد؟ شاید بشود، شاید هم نشود! باید دید چه پیش میآید.»