به گزارش پایگاه خبری صراط به نقل از ایسنا، کشورهای عضو سازمان ملل متحد پیشنهاد کشور اسلوونی برای نامگذاری ۲۰ مه به عنوان روز جهانی زنبور عسل را در دسامبر ۲۰۱۷ تصویب کردند و دلیل انتخاب این روز به عنوان روزجهانی زنبورداری سال روز تولد «آنتون یانشا» به عنوان پیشگام زنبورداری است.
روز ۲۰ مه، تولد آنتون یانشا (Anton Janša) پدر زنبورداری مدرن اسلوانی است. او سال ۱۷۳۴ به دنیا آمد و تنها ۳۹ سال عمر کرد و رییس مدرسه زنبورداری بود. کتاب‌های او راهگشای زنبورداری مدرن شد و سیستم ابداعی یانشا باعث شد تا برداشت عسل بدون صدمه به کندو میسر شود و در واقع روز جهانی زنبور، ایده زنبورداران اسلوونی بود و با کوشش آنان این روز توسط سازمان ملل پذیرفته شد.
در واقع هدف از روز جهانی زنبورعسل تاکید بر نقش زنبور‌ها و سایر گرده افشان‌ها در اکوسیستم است. زنبور‌ها و سایر گرده‌افشان‌ها مانند پروانه‌ها، خفاش‌ها و مرغ مگس‌خوار به‌طور فزاینده‌ای در معرض تهدید فعالیت‌های انسانی قرار دارند. گرده افشانی با این حال یک فرایند اساسی برای بقای اکوسیستم‌ها به‌حساب می‌آید و تقریبا ۹۰ درصد از گونه‌های گیاهان گلدار وحشی جهان و بیش از ۷۵ درصد از محصولات غذایی جهان و ۳۵ درصد از زمین‌های کشاورزی جهان به گرده افشانی حیوانات بستگی دارند.
بنابر اطلاعات موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، زنبور‌ها با وجود داشتن حداکثر سرعت ۲۵-۳۰ کیلومتر در ساعت، سریع‌ترین حشرات بال‌دار دنیا نیستند، زیرا آن‌ها برای پرواز در سفر‌های کوتاه (از گلی به گل دیگر) آفریده شده‌اند. بال‌های کوچک زنبور‌های عسل باید ۱۲هزار تا ۱۵هزار بار در دقیقه باز و بسته شود تا بتواند آن‌ها را به کندو برساند. سرعت زنبور‌ها زمانی که دانه‌های گرده را حمل می‌کنند به ۱۵ کیلومتر در ساعت کاهش می‌یابد.
قدرت زنبور‌های عسل در تعداد آن‌ها است. زنبور‌های کارگر برای حفظ کلونی در زمستان باید از فصل بهار تا پایان پاییز، حدود۳۰ کیلوگرم عسل تولید کنند. برای رسیدن به این هدف و با نرخ ۰٫۰۸۳ (یک دوازدهم یک قاشق چای‌خوری) عسل به ازای هر زنبور، به ده‌ها هزار کارگر نیاز است. جالب است بدانید که یک کلونی زنبور عسل به‌خوبی از عهده تهیه عسل مورد نیاز برای فصل زمستان بر می‌آید.
بعد از پستانداران اولیه، زنبور‌های عسل پیچیده‌ترین زبان نمادین روی کره زمین را دارند. این حشرات دارای بیش از یک میلیون نورون (سلول عصبی) در مغز خود هستند و از تعداد زیادی از آن‌ها جهت برقراری ارتباط با یکدیگر استفاده می‌کنند. زنبور‌های کارگر در طول زندگی خود وظایف مختلفی را بر عهده دارند. برخی از زنبور‌ها پس از یافتن گل‌های مناسب، به کندو باز می‌گردند و اطلاعات دقیق در مورد یافته‌های خود را با دیگر زنبور‌ها به اشتراک می‌گذارند. آن‌ها این اطلاعات را به وسیله نوعی رقص پیچیده به سایر افراد کندو منتقل می‌کنند.
بنابر اطلاعات سازمان ملل، گرده‌افشان‌ها نه تنها به‌طور مستقیم به امنیت غذایی کمک می‌کنند بلکه برای حفظ تنوع زیستی نقش کلیدی دارند. سازمان ملل متحد برای افزایش آگاهی نسبت به اهمیت گرده افشانی، تهدید‌های آن‌ها و سهم زنبور‌های عسل در توسعه پایدار روز جهانی زنبورعسل را نامگذاری کرده است. هدف از این کار تقویت اقدامات با هدف محافظت از زنبور‌ها و سایر گرده افشان‌ها است که به‌طور قابل توجهی در حل مشکلات مربوط به عرضه جهانی غذا و از بین بردن گرسنگی در کشورهای در حال توسعه کمک می‌کند. همه ما به حشرات گرده افشان وابسته هستیم بنابراین نظارت بر وضعیت کاهش آن‌ها و توقف از دست دادن تنوع زیستی بسیار مهم است.
نکته مهم این است که برخی از زنبور‌ها نیز زنبور‌های بی عسل هستند که با عنوان حشرات "مزاحم" و "بی فایده" توصیف می‌شوند، اما موجوداتی مفید هستند، چون آفات را مهار می‌کنند.
دکتر "سیریان سامرز" از دانشگاه کالج لندن می‌گوید که زنبور‌های بی عسل (wasp) آفت‌کش‌های طبیعت هستند و اگر نباشند مجبور خواهیم بود برای کنترل حشرات مزاحم از آفت‌کش‌های خیلی بیشتری استفاده کنیم.
زنبور‌ها در معرض تهدید هستند چراکه اکنون میزان انقراض گونه‌ها به دلیل تاثیرات فعالیت‌های انسانی ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ برابر بیشتر از حد طبیعی است. نزدیک به ۳۵ درصد از گرده افشان‌های بی مهره به‌ویژه زنبور‌ها و پروانه‌ها و حدود ۱۷ درصد از گرده افشان‌های مهره‌دار از مانند خفاش‌ها در سراسر جهان با خطر انقراض روبرو هستند.
در صورت تداوم این روند، محصولات مغذی مانند میوه‌ها، آجیل‌ها و بسیاری از محصولات گیاهی به‌طور فزاینده‌ای جایگزین محصولات اصلی مانند برنج، ذرت و سیب زمینی می‌شوند و در نهایت منجر به یک رژیم غذایی نامتعادل خواهند شد.
شیوه‌های کشاورزی فشرده، تغییر کاربری زمین، استفاده از سموم دفع آفات و دمای بالای هوا همراه با تغییرات اقلیمی همه مشکلاتی را برای جمعیت زنبور‌های عسل و کیفیت غذایی که کشت می‌شود، ایجاد می‌کند.
یافته‌ها حاکی از آن است که آفت‌کش‌ها به‌ویژه فشار فیزیولوژیک و تغذیه‌ای که به زنبور‌های عسل وارد می‌کنند، و «کوکتل» مواد شیمیایی کشاورزی که زنبور‌های عسل در محیط‌های کشت صنعتی با آن مواجه می‌شوند، جمعیت این حشرات را در معرض خطر قرار می‌دهد. به همین دلیل پژوهشگران معتقدند فرمول‌های تجاری باید مجوز خاص خودشان را بگیرند.
زنبور‌ها در گرده‌افشانی و اکوسیستم و حفظ تنوع زیستی نقش بسیار مهمی دارند، درحالی که به دلیل فعالیت‌های انسانی جان آن‌ها بسیار در خطر است و متعاقبا تنوع زیستی نیز دچار مخاطراتی می‌شود به همین دلیل کنوانسیون تنوع بیولوژیک با شناخت ابعاد بحران گرده افشانی و پیوند‌های آن با تنوع زیستی و معیشت انسان، حفظ و استفاده پایدار از گرده افشان‌ها را در اولویت قرار داده است.
