برای همه ما ممکن است پیش آمده باشد که وقتی برای استخدام به یک مؤسسه یا شرکت می‌رویم، کارفرما از ما درخواست سفته و یا چک می‌کند. معمولاً این سفته یا چک تحت عنوان سفته بابت حسن انجام کار و یا ضمانت دریافت می‌شود.
به گزارش آنا در واقع کارفرما این سفته را دریافت می‌کند تا به‌واسطه آن از انجام کار توسط کارگر و تعهد او نسبت به کار مطمئن شود. با همه این‌ها در صدور سفته حسن انجام کار باید به چند نکته مهم توجه کرد تا از سواستفاده‌های احتمالی در آینده جلوگیری شود.
سفته یا فته طلب سندی است که نشان‌دهنده بدهی مدیون در برابر طلبکار بوده و در آن، مدیون متعهد می‌شود تا مبلغ مشخصی را در سررسید تعیین شده به طلبکار بپردازد. استفاده از چک و سفته برای تضمین تسهیلات بانکی و برخی مبادلات تجاری و... در جامعه ما رواج زیادی دارد برای همین افرادی که از سفته و چک استفاده می‌کنند باید نکات مخصوص درباره این اسناد تجاری پرکاربرد را بلد باشند تا به مشکل بر نخورند.
طبق ماده ۳۰۷ قانون تجارت، امضاکننده سفته تعهد می‌کند مبلغی در موعد معین یا عندالمطالبه در وجه حامل یا شخصی معین و یا به حواله‌کرد آن شخص کارسازی نماید؛ و بر اساس ماده ۳۰۸ قانون تجارت سفته علاوه بر امضا یا مهر باید دارای تاریخ بوده و متضمن مراتب ذیل باشد: مبلغی که باید تادیه شود با تمام حروف، گیرنده وجه و تاریخ پرداخت.
نکته مهم این است که پشت‌نویسی سفته یا همان ظهرنویسی، همانند چک برای انتقال سفته به دیگری یا وصول وجه آن است، اگر پشت‌نویسی برای انتقال باشد دارنده جدید سفته دارای تمام حقوق و مزایایی می‌شود که به آن سند تعلق دارد. ذکر این نکته مهم هم لازم است که، چنانچه ضامن پشت سفته را امضا کند، تکالیفی بر عهده او خواهد بود، برابر ماده ۲۴۹ قانون تجارت برات‌دهنده، کسی که برات را قبول کرده و ظهرنویس‌ها در مقابل دارنده برات مسئولیت تضامنی دارند. همچنین دارنده سفته می‌تواند برای وصول وجه آن به دیگری وکالت بدهد که در این صورت باید وکالت برای وصول، قید شود.
چه زمانی اجرای سفته غیرقانونی است
اگر کارفرما سفته امانی کارگر را که بابت ضمانت حسن انجام کار داده است بعد از پایان قرارداد کار پس ندهد و یا بدون هیچ دلیل قانونی آن را به اجرا بگذارد این عمل کارفرما مصداق جرم خیانت در امانت است و کارگر باید اول اظهارنامه‌ای قانونی ارسال کرده و بعد از آن می‌تواند دعوای کیفری خیانت در امانت در دادسرا را مطرح کند. در صورت اقدام شرکت یا مؤسسه در خصوص مطالبه وجه سفته کارگر باید اثبات کند که سفته بابت ضمانت حسن انجام کار بوده و شما حسن انجام کار داشته‌اید در این صورت از وصول سفته جلوگیری می‌شود، برای اثبات اگر سند کتبی نداشته باشید می‌توانید از شاهد استفاده کنید.
افرادی که سفته و یا چک بابت ضمانت حسن انجام کار می‌دهند باید این نکته مهم را رعایت کنند که داخل سفته حتماً قید شود این سفته بابت حسن انجام کار و یا ضمانت بوده و هیچ ارزش دیگری ندارد و یک کپی از سفته تهیه کرده و به امضای مدیر شرکت (کارفرما) برسانند؛ با این کار از سوءاستفاده‌های احتمالی در آینده جلوگیری می‌شود.
مطابق قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات در ماده ۶۷۳ به صراحت بیان می‌کند: هر کس از سفید مهر یا سفید امضایی که به او سپرده شده است یا به هر طریق به‌دست آورده سوء‌استفاده نماید به یک تا سه سال حبس محکوم خواهد شد و در ماده ۶۷۴ تعزیرات هم می‌گوید: هرگاه اموال منقول یا غیر منقول یا نوشته‌هایی از قبیل سفته و چک و قبض و نظایر آن به عنوان اجاره یا امانت یا رهن یا برای وکالت یا هر کار با اجرت یا بی‌اجرت به کسی داده شده و بنا بر این بوده است که اشیاء مذکور مسترد شود یا به مصرف معینی برسد و شخصی که آن اشیاء نزد او بوده آن‌ها را به ضرر مالکین یا متصرفین آن‌ها استعمال یا تصاحب یا تلف یا مفقود نماید؛ به حبس از ۶ ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.
در پایان چند نکته مهم و کاربردی در خصوص اسناد تجاری ذکر می‌شود:
اول، تفاوت مهم برات با چک و سفته در این است که سفته و چک در وجه حامل داریم، اما برات در وجه حامل نداریم.
دوم، مطابق ماده ۲۴۸ قانون تجارت هرگاه ظهرنویس در ظهرنویسی (همان انتقال برات است) تاریخ مقدمی قید کند مزور (جاعل) شناخته می‌شود.
سوم، چک سند عادی لازم‌الجراست.
چهارم، مطابق ماده ۵۷۹ قانون تجارت اسم تجاری قابل انقال است (هم به صورت قهری هم ارادی)
پنجم، مدت اعتبار اسم تجارتی و طرح صنعتی مدت اعتبارشان ۵ سال، اما علامت تجارتی مدت اعتبارش ۱۰ سال است.