به گزارش صراط ؛ استان با داشتن 6.6 میلیون واحد دامی به عنوان یکی از قطبهای دامپروری کشور و از جمله استانهای مهم و دارای قابلیت در توسعه صنعت شیر و ایجاد اشتغال است که باید برای رفع موانع موجود در این حوزه چارهاندیشی اساسی صورت گیرد.
با توجه به نقش بسزایی که جمع‌آوری‌کنندگان شیر در افزایش کیفیت و کمیت این محصول به صورت خام و همچنین قیمت شیر و اقتصاد دامداری‌ها دارند، ساماندهی این بخش با استفاده از آموزش و برنامهریزی جامع امری ضروری است.
90 درصد واحدهای تولیدکننده شیر در استان سنتی هستند
مدیرکل دامپزشکی لرستان در این خصوص به خبرنگاری گفت: تعداد واحدهای تولیدکننده شیر در استان 25 هزار واحد بوده که از این میزان 90 درصد سنتی و 10 درصد صنعتی هستند.
دکتر گودرزی با بیان اینکه بررسی کیفیت، سلامت و نظارت بر شیر خام و واحدهای تولیدکننده بر عهده دامپزشکی استان است، اظهار کرد: در حال حاضر 95 مرکز مجاز جمع‌آوری شیر در لرستان فعالیت دارند. قبلاً این مراکز 118 مورد بود که به دلیل عدم رعایت شرایط لازم به 95 مورد رسیدند.
وی با بیان اینکه بسته به مقدار شیری که از سوی واحدهای تولیدی، جمع‌آوری می‌شود یک کارشناس دامپزشکی و دامپزشک، آزمایشهای لازم را روی شیر انجام داده و سپس مجوز برای کارخانجات لبنی صادر میکنند، تصریح کرد: شیرهای تولیدی از مراکز تولید به 17 کارخانه فناوری لبنی در شهرهای مختلف استان ازجمله خرمآباد، بروجرد، الشتر و الیگودرز تحویل داده می‌شود.
مدیرکل دامپزشکی لرستان با تأکید براینکه به دلیل محدودیت نیروی انسانی و ناکافی بودن بودجه، کنترل بر واحدهای تولیدی شیر که به صورت سنتی انجام میشوند، کار راحتی نبوده و متأسفانه برخی افراد جهت خرید شیر به آنها مراجعه و سپس شیر را به کارخانجات تحویل میدهند، گفت: شیری که بین 500 هزار تا 1 میلیون بار میکروبی داشته باشد، قابل قبول و اگر بالاتر از این رقم باشد، شیر آلوده است.
دکتر گودرزی با بیان اینکه دو نوع پاتوژن در شیر وجود دارد که یکی از این پاتوژنها بیماریزا بوده و موجب بروز سل، تب مالت و سالمونلا و... می‌شود، ادامه داد: نوعی دیگر از میکروبها که غیر پاتوژن بوده و در محیط و حین شیردوشی به وجود میآیند برای انسان مشکلزا نبوده اما منجر به میکروبی شدن شیر میشوند.
وی اضافه کرد: شیری که از دام گرفته می‌شود بین 37 تا 38 درجه دما دارد و این بهترین درجه و دماست که از تکثیر میکروب در شیر جلوگیری میکند.
مدیرکل دامپزشکی لرستان با تأکید براینکه شیرهایی که از مراکز تولیدی صنعتی جمع‌آوری می‌شود در تانکرهایی دوجداره که دمای شیر را پایین نگه میدارند حمل میشوند، تصریح کرد: لرستان یکی از استانهای مطرح تولید شیر کشور است و از ابتدای امسال تاکنون 308 هزار تن شیر تولیدی در این استان داشتیم.
گودرزی به وجود مراکز غیرمجاز جمع‌آوری شیر در استان اشاره کرد و گفت: با فرمانداریها در شهرستانهای استان مکاتباتی مبنی بر جلوگیری از فعالیت چنین مراکزی داشتیم و البته دامپزشکی روی این مراکز نظارت ندارد و این مهم به اصنافی مربوط می‌شود که برای اینگونه واحدها مجوز صادر میکنند.
در واحدهای صنعتی استان حتی شیری با بار میکروبی 100 هزار در سیسی تولید می‌شود
معاون بهبود تولیدات دامی لرستان به یک خبرنگار گفت: در لرستان 6 میلیون و 600 هزار رأس واحد دامی سبک و سنگین وجود دارد که 95 درصد شیر تولیدی استان از دام سنگین در روستاهای استان است.
"ایرج سپهوند" با اشاره به اینکه در سال گذشته 375 هزار تن شیر خام در استان تولید شده که پیشبینی می‌شود امسال این رقم به 385 هزارتن برسد، اضافه کرد: 4. 6 درصد این مقدار شیر تولید شده از گوسفند، 2. 7 درصد از بز، 5. 4 درصد از گاو بومی، 60 درصد از گاو دو رگ، 75. 2 درصد از گاو اصیل و 15. 0 درصد از گاو میش تولید می‌شود.
وی با تأکید براینکه در استان 260 واحد صنعتی گاو شیری با ظرفیتی معادل 9640 رأس گاو شیری اصیل موجود است، اضافه کرد: در بخش سنتی نیز 300 هزار رأس گاو که عمدتاً گاوهای دو رگ را شامل می‌شود وجود دارد؛ بنابراین با در نظر گرفتن این بخش‌ها باید گفت طی سال 90 در مجموع 375 هزار و 500 تن تولید شیر داشته‌ایم.
این مقام مسوول در ادامه با اشاره به اینکه لرستان به لحاظ تولید شیر خام رتبه 12 را در کشور داراست، ادامه داد: لرستان به دلیل کوهستانی و محدود بودن زمینهای زراعی و تولید علوفه به سمت پرورش دامهای سبک رفته است.
سپهوند با تأکید براینکه بیشترین شیر تولیدی استان متعلق به شهرستان بروجرد با تولیدی معادل 85 هزار تن است، خاطرنشان کرد: روزانه بین 115 تا 130تن شیر از استان به سایر نقاط از جمله استانهای خوزستان، مرکزی، ایلام و همدان صادر می‌شود.
معاون بهبود تولیدات دامی با بیان اینکه بیشترین تولید شیر در فاصله زمانی اسفند تا پایان فصل بهار بوده، ادامه داد: تمام 375 هزار تن شیر تولید شده در استان قابل استحصال نبوده و تنها 232 هزار تن از آن قابل استحصال و مابقی به مصرف خود دامداران می‌رسد.
وی یادآور شد: در شرایط فعلی 25 کارخانه و کارگاه صنایع لبنی در استان مشغول به کار بوده که ظرفیت جذب 600 تن شیر استان را دارند ولی تنها 400 تن شیر دریافت و به فرآوردههای شیری مختلف تبدیل میکنند.
این مقام مسوول ادامه داد: شیر تولیدی روستاها نیز توسط 130 مرکز جمع‌آوری شیر در استان، جمع‌آوری و در اختیار کارخانجات صنایع لبنی قرار می‌گیرد که از این تعداد 94 مرکز فعال و مابقی نیمه فعال هستند.
سپهوند با اشاره به اینکه کل بهرهبرداران بخش دامپروری در استان 139 هزار نفر بوده که از این تعداد 85 هزار بهرهبردار خاص دامپروری هستند، تصریح کرد: عمده تسهیلات بانکی به دام سنگین پرداخت خواهد شد و در کل استان در حال حاضر 400 تن شیر از دامهای سنگین جمع‌آوری می‌شود.
معاون بهبود تولیدات دامی لرستان با بیان اینکه 95 درصد شیر استان به صورت سنتی و پنج درصد به صورت صنعتی تولید می‌شود، یادآور شد: عمده تسهیلات از محل کارگروه توسعه استان به بخش گاوهای شیری و به روش صنعتی به واحدهای 10، 20 و 29 رأسی اختصاص داده می‌شود و درصدد نوسازی جایگاههای دام و گاو شیری در استان هستیم.
وی با اشاره به اینکه اجازه فعالیت به هیچ مرکز جمع‌آوری غیرمجازی در استان نخواهیم داد، اضافه کرد: قبلا بار میکروبی شیر در استان 10 میلیون در سی سی بوده اما در حال حاضر در واحدهای صنعتی استان حتی شیری با بار میکروبی 100 هزار در سی سی هم تولید می‌شود و در واحدهای سنتی این رقم به زیر یک میلیون در سی سی می‌رسد.
مدیرگروه مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی لرستان نیز در این خصوص گفت: در کیفیت شیر، حضور چند دستگاه از جمله دامپزشکی، غذا و دارو، استاندارد، صنعت، معدن و تجارت و مجمع امور صنفی و بهداشت و جهادکشاورزی مؤثر است.
مهندس "محمدجواد صفرزاده" با بیان اینکه هر دستگاهی باید وظایف خود را به نحو احسن انجام دهد، اظهار کرد: مشکل اساسی در کیفیت شیر، اقتصاد است که متأسفانه خیلی از روستاییان همجوار با استانهای دیگر با دریافت وجهی، شیر خود را با قیمت بیشتر پیش فروش میکنند و بخشی از شیر استان از این طریق خارج و بخش دیگری نیز براساس قراردادهایی که بسته شده به کارخانجات شیر استان به فروش می‌رسد.
این مقام مسوول تصریح کرد: مقداری از شیر به برخی ماستبندیهای غیر مجاز داده می‌شود که البته این شیر به علت عدم کیفیت از سوی کارخانجات بازگشت داده می‌شود و ماستبندیها آن را خریداری و برای رفع ترشی آن از مواد قلیایی مانند جوش شیرین استفاده کرده و در چرخه تولید و مصرف قرار میدهند.
وی با بیان اینکه ماستبندیهای سنتی که پروانه کسب ندارند باید توسط مجامع امور صنفی، ناجا و اتحادیه صنف لبنیات جلوی فعالیت آنها گرفته شود، متذکر شد: نیاز است دستگاههای ذیربط با یک تعامل کاملاً مناسب و منطقی به گونهای عمل کنند که شیر به این واحدها نرود.
مدیر گروه مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی لرستان، گفت: بین 100 تا 200 مورد ماستبندی محلی که عمدتاًً غیرمجازند و احیاناً به اشتباه پروانه کسب دریافت کردهاند، باید ساماندهی شوند.
مهندس صفرزاده با اشاره به اینکه در کارخانجات لبنی نیاز است که محصولی مبتنی با کار پژوهشی و ذائقه مردم تولید شود، تصریح کرد: باید به گونهای برنامهریزی شود که کنترلهای لازم روی شیر تولیدی در استان بیش از گذشته انجام شود.
وی با بیان اینکه پیشنهاد می‌شود کمیته کیفیت محصولات لبنی به صورت ماهیانه یا فصلی با حضور همه‌ی دستگاههای مذکور تشکیل و اقدامات لازم از جمله نمونهبرداری، انجام آزمایشات، برخورد با متخلفین مراکز غیر مجاز، ساماندهی خودروهای حمل شیر و تجهیز آنها به تانکرهای دو جداره و دستگاههای سرماساز برای حفظ و کنترل کیفیت شیر با کارخانههای محل فرآوری انجام شود، اضافه کرد: با توجه به خشکسالیهای اخیر و مشکلاتی که دامداران استان دارند این روند در حال حاضر به نصف رسیده و بخشی از شیر از استان خارج و 80 تن آن به ماستبندیهای سنتی داده می‌شود.
مدیر گروه مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی لرستان با بیان اینکه در نیمه دوم سال 90 و نیمه اول سال 91 متأسفانه کپک در شیر رویت شده است، متذکر شد: در این راستا با متخلفین برخورد قانونی صورت گرفته است.
صفرزاده گفت: اتحادیهها جهت صدور مجوز برای ماستبندیها باید موشکافانه و منطقی برخورد کرده و آنها را قبل از پذیرش و صدور مجوز به معاونت غذا و دارو و بهداشت محیط دانشگاه معرفی کرده و در صورتی که تمام الزامات تولید بهداشتی شیر را فراهم کرده باشند به آنها مجوز داده شود.
30 درصد شیر کشور از لرستان تأمین می‌شود
مدیرعامل شرکت شیر پگاه لرستان در این خصوص، میگوید: 28 نوع از محصولات، مربوط به مجموعه شرکت‌های شیر پگاه کشور به عنوان تنها مجموعه وابسته به دولت است.
مهندس قدوسی با بیان اینکه در شش ماهه اول امسال 800 تن از محصولات شرکت پگاه لرستان به ارزش یک میلیون دلار به کشورهای عراق، افغانستان و پاکستان صادر شده است، اظهار کرد: شرکت شیر پگاه با 14 واحد تولیدی در سطح کشور، 30 درصد تولید کل لبنیات کشور را برعهده دارند.
وی با تأکید براینکه در کشور 900 برند کالاهای لبنی تولید می‌شود، ادامه داد: این شرکت درحال حاضر با 155میلیارد ریال سرمایه بیش از 200 فرصت شغلی مستقیم را ایجاد کرده که علاوه برآن 100 نفر در قالب شبکه فروش به صورت غیرمستقیم کارکنان این مجموعه محسوب میشوند.
مدیر عامل شرکت شیر پگاه لرستان با اشاره به اینکه ظرفیت شرکت، تولید روزانه 250 تن شیر خام است، تصریح کرد: این شرکت روزانه شیر مورد نیاز خود را از طریق 14 هزار خانوار لرستانی دامدار تهیه و از مجموع 4000 فروشگاه عرضه شیر در استان 3200 فروشگاه با این شرکت قرارداد دارند.
او با بیان اینکه قیمت شیر خام 90 درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش داشته و همچنین 10 درصد شیر استان صنعتی و 90 درصد به صورت سنتی جمع‌آوری می‌شود، اضافه کرد: انتظار میرود به عنوان بزرگترین مرکز عرضه لبنیات استان رویکردمان به سمت دامداری صنعتی برود.
مهندس قدوسی با بیان اینکه قصد داریم کارخانه شیرخشک و پودر آب پنیر در استان راهاندازی کنیم، یادآور شد: شرکت شیر پگاه استان علاوه بر لرستان در استانهای تهران، ایلام، کرمانشاه و...، به صورت مستقیم و در سایر استانهای کشور با واسطه شرکت‌های گروه صنایع شیر فعالیت فروش دارد.
مدیرعامل شرکت شیر پگاه لرستان با اشاره به اینکه شرکت شیر پگاه لرستان در شش ماهه اول سالجاری 800 تن محصول را صادر کرده و این میزان صادرات به ارزش یک میلیون دلار بوده است، تصریح کرد: این شرکت 3200 مغازه لبنیات در استان را تحت پوشش خود دارد و با دارا بودن 50 کامیون یخچالدار از شبکه توزیع مناسبی برخوردار است.
وی با بیان اینکه شرکت شیر پگاه لرستان محصولات خود را به کشورهای عراق، افغانستان و پاکستان صادر میکند، یادآور شد: در حال حاضر استانهای تهران، ایلام و کرمانشاه تحت پوشش شرکت شیر پگاه لرستان قرار دارند و محصولات این شرکت در این استانها به صورت مستقیم به فروش می‌رسد؛ همچنین در حال حاضر پنیر لرستان در اکثر مغازههای لبنیاتی تهران به عنوان برند پنیر مرغوب به فروش می‌رسد.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت لرستان در این خصوص گفت: یکی از تکالیف این سازمان صدور مجوز واحدهای فراوری لبنی است؛ در حال حاضر 14 واحد فراوری محصولات لبنی به صورت فعال در استان داریم که ظرفیت دریافت شیر این واحدها روزانه 800 تن بوده و به محصولات مختلف تبدیل میکنند.
بیرانوند با بیان اینکه بخشی از محصولات لبنی استان در داخل و بخشی دیگر از استانهای همجوار و عراق صادر می‌شود، ادامه داد: در نیمه اول سالجاری یک میلیون دلار صادرات محصولات لبنی به عراق صورت گرفته است.
وی با بیان اینکه در بعد نظارتی، سازمان وظایفی را در خصوص کیفیت و قیمت محصولات لبنی دارد که از مبادی تولید و عرضه تحویل مصرفکننده شده و محصولات لبنی را کنترل میکنیم، اضافه کرد: قیمت شیر و فراوردههای لبنی از سوی سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرفکنندگان تعیین می‌شود و هم اکنون قیمت یک کیلوگرم شیرخام 930 تومان اعلام شده است.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت لرستان با اشاره به اینکه یکی از مواد اولیه مورد نیاز صنایع لبنی، شیر خشک است که در برخی موارد که شیر خام مورد نیاز واحدهای لبنی کافی نیست از شیر خشک استفاده می‌شود، تصریح کرد: این شیر خشک بر اساس شاخصها و معیارهایی که بهداشت و استاندارد در نظر گرفته، استفاده می‌شود.
بیرانوند با تأکید براینکه شیر خشک شیری است که در زمان فراوانی شیر تبدیل به شیرخشک شده و از لحاظ کیفیت هم مشکل خاصی ندارد، اضافه کرد: همه‌ی مغازهها، فروشگاههای بزرگ و سوپرمارکتهایی که دارای مجوز اتحادیه اصناف هستند، مراکز عرضه شیر به صورت مجاز محسوب میشوند.
وی با بیان اینکه همه‌ی نمایندگیهای مجازی که خود کارخانجات مشخص کردند مبادرت به عرضه مواد لبنی میکنند، ادامه داد: در حال حاضر وجود ماستبندیهایی که ضوابط بهداشتی را رعایت نمیکنند مشکلاتی را در ارائه خدمات بهتر ایجاد کرده و در این راستا بین مجموعه و دستاندرکاران اختلاف نظر وجود دارد که در شورای سلامت از سوی بهداشت این مهم مطرح و یک ظرفیت زمانی در خصوص ادامه یا توقف فعالیت این واحدها مشخص شده تا تصمیماتی اتخاذ شود.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت لرستان گفت: تعداد واحدهای ماستبندی در استان رو به افزایش است که بخشی دارای مجوز و بخشی دیگر فاقد مجوز هستند و قرار بر این است که واحدهای فاقد مجوز پلمپ و سایر واحدها بر اساس تصمیم کارگروه سلامت تقسیمبندی شوند.