به گزارش صراط به نقل ازصدآنلاین، امروزه بسیاری از افراد زیر ۳۰ سال با این پدیده مواجه هستند. در این مقاله به بررسی علمی علل سفید شدن زودرس مو، عوامل مؤثر و راهکارهای احتمالی برای پیشگیری یا کاهش آن میپردازیم.
مو از فولیکولهایی در پوست سر رشد میکند که حاوی سلولهای رنگدانهای به نام ملانوسیت هستند. این سلولها ملانین تولید میکنند که رنگ مو را تعیین میکند. با افزایش سن، فعالیت ملانوسیتها کاهش یافته و موها خاکستری و سپس سفید میشوند. اما زمانی که این فرآیند زودتر از موعد (پیش از ۲۰ تا ۳۰ سالگی برای سفیدپوستان و پیش از ۳۰ تا ۴۰ سالگی برای آسیاییها و پیش از ۴۰ تا ۵۰ سالگی برای آفریقاییتبارها) اتفاق بیفتد، به آن سفیدی زودرس مو گفته میشود.
علل اصلی سفید شدن مو در جوانی
۱. عوامل تغذیهای و کمبود ویتامینها
تغذیه نقش اساسی در سلامت موها دارد. کمبود برخی ویتامینها و مواد معدنی میتواند تولید ملانین را مختل کند:
کمبود ویتامین B12: این ویتامین در تشکیل گلبولهای قرمز و سلامت سلولهای عصبی نقش دارد. کمبود آن میتواند باعث کاهش تولید ملانین شود. گیاهخواران مطلق و افراد با اختلالات گوارشی مانند بیماری کرون در معرض خطر بیشتری هستند.
کمبود اسید پانتوتنیک (ویتامین B5): این ویتامین در متابولیسم سلولی و تولید انرژی نقش دارد و کمبود آن با سفیدی زودرس مو مرتبط است.
کمبود آهن و کمخونی: آهن برای تولید هموگلوبین ضروری است که اکسیژن را به سلولهای بدن از جمله فولیکولهای مو میرساند.
کمبود مس، روی و سلنیوم: این مواد معدنی در فعالیت آنزیمهای مؤثر بر تولید ملانین نقش دارند.
۲. عوامل پزشکی و بیماریها
برخی شرایط سلامتی میتوانند باعث سفیدی زودرس مو شوند:
بیماریهای تیروئید: پرکاری یا کمکاری تیروئید میتواند تعادل هورمونی را برهم زده و بر تولید رنگدانه مو تأثیر بگذارد.
بیماریهای خودایمنی: بیماریهایی مانند ویتیلیگو (لک و پیس) یا آلوپسی آرئاتا که در آنها سیستم ایمنی به سلولهای رنگدانهای حمله میکند.
سندرمهای ژنتیکی: مانند سندرم واردنبورگ یا نوروفیبروماتوز که اغلب با سفیدی زودرس مو همراه هستند.
بیماریهای التهابی پوست: مانند درماتیت یا پسوریازیس شدید در پوست سر.
۳. عوامل مرتبط با سبک زندگی
استعمال دخانیات: مطالعات متعدد نشان دادهاند که سیگار کشیدن با سفید شدن زودرس مو ارتباط مستقیم دارد. نیکوتین و سایر مواد شیمیایی سیگار باعث تنگ شدن عروق خونی شده و جریان خون به فولیکولهای مو را کاهش میدهند. همچنین سموم سیگار به سلولهای تولیدکننده ملانین آسیب میرسانند. سرعت سفید شدن مو در سیگاریها تا چهار برابر افراد غیرسیگاری گزارش شده است.
استرس مزمن: اگرچه رابطه مستقیم استرس و سفیدی مو هنوز در حال تحقیق است، اما استرس مزمن میتواند با ایجاد التهاب و افزایش رادیکالهای آزاد، به سلولهای ملانوسیت آسیب برساند. همچنین استرس میتواند باعث ایجاد شرایطی مانند تلوژن افلوویوم (ریزش موی شدید) شود که ممکن است با رشد مجدد موهای سفید همراه باشد.
رژیمهای غذایی سخت و طولانیمدت: کاهش شدید وزن در مدت کوتاه و تغذیه ناکافی میتواند بدن را با کمبود مواد مغذی مواجه کند.
۴. عوامل ژنتیکی
ژنتیک یکی از مهمترین عوامل تعیینکننده زمان شروع سفیدی مو است. اگر والدین یا نزدیکان شما در سنین جوانی موهایشان سفید شده باشد، احتمال اینکه شما نیز این تجربه را داشته باشید بیشتر است. مطالعات ژنتیکی چندین ژن مانند IRF4، BCL2 و TYR را با این پدیده مرتبط دانستهاند.
۵. عوامل محیطی
آلودگی هوا: ذرات معلق و فلزات سنگین موجود در هوای آلوده میتوانند با ایجاد استرس اکسیداتیو به فولیکولهای مو آسیب برسانند.
اشعه ماوراء بنفش خورشید: قرارگیری طولانیمدت در معرض نور خورشید بدون محافظت میتواند به پوست سر و موها آسیب زده و رادیکالهای آزاد تولید کند.
۶. استفاده نادرست از محصولات آرایشی مو
برخی مواد شیمیایی موجود در رنگها، دکلرهها و محصولات فرمدهنده قوی مو میتوانند به فولیکولهای مو آسیب رسانده و در طولانیمدت به سفیدی زودرس کمک کنند.
راهکارهای پیشگیری و مدیریت
۱. اصلاح تغذیه
مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین B12 مانند گوشت، ماهی، تخم مرغ و لبنیات (یا مکمل در صورت گیاهخواری)
گنجاندن منابع ویتامین B5 (جگر، ماهی، آووکادو، تخم آفتابگردان) در رژیم غذایی
مصرف کافی آهن از طریق گوشت قرمز، اسفناج، حبوبات و مغزها
استفاده از مواد غذایی حاوی مس (جگر، صدف، قارچ) و روی (گوشت، دانه کدو تنبل)
افزایش مصرف آنتیاکسیدانها از طریق میوهها و سبزیجات رنگارنگ
۲. مدیریت سبک زندگی
ترک سیگار و اجتناب از دود دستدوم
مدیریت استرس از طریق تکنیکهایی مانند مدیتیشن، یوگا، ورزش منظم و خواب کافی
محافظت از مو در برابر آفتاب با کلاه یا محصولات محافظتی
اجتناب از رژیمهای غذایی سخت و غیراصولی
۳. مراقبت پزشکی
بررسی سطح ویتامینها و مواد معدنی با آزمایش خون
درمان بیماریهای زمینهای مانند اختلالات تیروئید یا کمخونی
مشاوره با متخصص پوست یا مو در موارد شدید یا ناگهانی
۴. مراقبت از مو
استفاده ملایم از محصولات شیمیایی روی مو
اجتناب از دمای بالای سشوار و اتوی مو
ماساژ منظم پوست سر برای افزایش گردش خون
سفید شدن مو در سنین جوانی میتواند ناشی از ترکیبی از عوامل ژنتیکی، تغذیهای، پزشکی و سبک زندگی باشد. در حالی که نمیتوانیم ژنهای خود را تغییر دهیم، اما کنترل عوامل دیگر در اختیار ماست. تغذیه مناسب، مدیریت استرس، ترک سیگار و مراقبت پزشکی به موقع میتوانند به تأخیر انداختن این فرآیند کمک کنند. اگر سفیدی زودرس مو برای شما نگرانکننده است، بهترین راه مشورت با متخصص پوست و مو برای تشخیص علت دقیق و دریافت راهکارهای شخصیسازی شده است.
به یاد داشته باشید که سفیدی مو نشانهای از زیبایی طبیعی و تجربه زندگی نیز میتواند باشد و پذیرش آن بخشی از پذیرش خود است. با این حال، درک علل و داشتن اطلاعات علمی به ما امکان میدهد انتخابهای آگاهانهتری برای سلامت و ظاهر خود داشته باشید.