به گزارش صراط به نقل از فارس در حالی که ایران‌خودرو اعلام کرده است عرضه چند محصول خود را در بورس کالا آغاز می‌کند، برخی مقامات دولتی و نهادهای نظارتی، نسبت به تبعات این اقدام برای بازار و مصرف‌کنندگان نهایی، ابراز نگرانی کرده‌اند.ایران‌خودرو از عرضه برخی خودروهای تولیدی خود از جمله ری را، رانا و سورس بورس کالا خبر داده و تأکید کرده این عرضه با رعایت الزاماتی مانند تعهد عرضه حداقل صد درصدی تولید سالانه (پس از کسر تعهدات قانونی) و تناوب عرضه ماهانه انجام خواهد شد. اما هم‌زمان با اعلام این خبر، برخی انتقادها نیز مطرح شده است.
انتقاد وزارت صمت به روند عرضه در بورس کالا
مهرداد خسروی، مدیرکل دفتر خودرو وزارت صمت، در اظهاراتی با اشاره به تجربه چند سال گذشته، تصریح کرده عرضه خودرو در بورس نتوانسته به شفاف‌سازی بازار کمک کند. به گفته وی، این فرآیند عملاً موجب شکل‌گیری نوعی رانت جدید برای اشخاص یا شرکت‌هایی شده است که امکان حضور مستمر در فرایند خرید از بورس را دارند؛ امری که به زیان مصرف‌کننده نهایی تمام شده است.وی بیان داشت که به دلیل رقابت بالا و محدودیت در عرضه، قیمت‌ها در بورس افزایش یافته و خریداران واقعی ناچارند خودرو را گران‌تر از قیمت کارخانه تهیه کنند. از طرفی، بسیاری از مردم نیز به دلیل ناآشنایی با فرایند خرید از بورس، عملاً از این بازار حذف می‌شوند.
شورای رقابت: عرضه خودرو در بورس کالا وجاهت قانونی ندارد
در کنار دیدگاه وزارت صمت، شورای رقابت نیز مخالفت خود با عرضه خودرو در بورس کالا را تکرار کرده است. سپهر دادجوی توکلی، سخنگوی این شورا، ضمن تأکید بر دستورالعمل شماره ۵۴۳، گفته که بر اساس فصل نهم قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴، تنها مرجع تشخیص انحصار، شورای رقابت است و عرضه خودرو خارج از چارچوب این دستورالعمل، مغایر با قانون تلقی می‌شود.وی تأکید کرده که عرضه خودرو در بورس نه‌تنها با فلسفه نگاه به خودرو به‌عنوان کالایی مصرفی ناسازگار است، بلکه ممکن است زمینه‌ساز گمراهی سهامداران و اخلال در بازار خودرو نیز باشد.
ادامه روند عرضه با تأکید بر موجودی انبار
با وجود این مخالفت‌ها، حجت‌الله صیدی، رئیس سازمان بورس، از پذیرش ۵ یا ۶ محصول ایران‌خودرو و برخی خودروهای وارداتی برای عرضه در بورس کالا خبر داده و اعلام کرده این خودروها در انبار تولیدکننده یا واردکننده موجود هستند و ظرف سه هفته آینده عرضه آن‌ها انجام خواهد شد.صیدی گفته که خودروهای وارداتی تنها در صورتی مجاز به عرضه خواهند بود که فرآیند ترخیص آن‌ها از گمرک به‌طور کامل انجام شده باشد.
پیش از این نیز، در سال ۱۴۰۱، تعدادی خودرو از طریق بورس کالا به فروش رفت. با این حال، برخی تحلیل‌ها نشان می‌دهد که این روش نه‌تنها کمکی به کاهش قیمت نکرده، بلکه با تقویت نقش واسطه‌ها، فاصله میان قیمت بازار و کارخانه را نیز افزایش داده است.با توجه به دیدگاه‌های متفاوت در این زمینه، به نظر می‌رسد عرضه خودرو در بورس کالا همچنان در وضعیتی مبهم و چالش‌برانگیز قرار دارد. در حالی که تولیدکنندگان به دنبال استفاده از ظرفیت‌های بازار سرمایه هستند، نهادهای نظارتی و بخشی از دولت بر رعایت قوانین و حفظ منافع مصرف‌کننده تأکید دارند.تداوم این مسیر، نیازمند گفت‌وگویی شفاف میان همه ذی‌نفعان و یافتن راهکاری متوازن میان شفاف‌سازی عرضه و حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان است.
