به گزارش صراط با شدت گرفتن تنش‌ها بین ایالات متحده و روسیه، جهان شاهد یک بحران جدی دیگر در روابط این دو ابرقدرت است. سخنان تند و تهدیدآمیز از سوی دو شخصیت مهم جهانی، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا و دیمیتری مدودف، رئیس‌جمهور پیشین روسیه و نائب رئیس فعلی شورای امنیت ملی روسیه، منتشر شده است.
این در حالی است که ترامپ در ابتدای سال جاری، موضعی به ظاهر دوستانه و مصالحه‌جویانه نسبت به روسیه و رئیس‌جمهور آن، ولادیمیر پوتین، اتخاذ کرده بود، اما شرایط به سرعت تغییر کرد و تنش‌ها به شدت افزایش یافت. چرخش ناگهانی ترامپ در برابر روسیه در هفته‌های اخیر، ترامپ به انتقاد شدید از روسیه پرداخته و از "ناامیدی بزرگ" خود از ادامه حملات این کشور به اهداف غیرنظامی در اوکراین سخن گفته است.
او به صراحت اعلام کرد که دیگر تمایلی به صحبت با پوتین ندارد و در میانه ماه ژوئیه، از روسیه خواست تا ظرف ۵۰ روز عملیات نظامی خود را در اوکراین متوقف کند وگرنه آمریکا تعرفه‌های سنگین اقتصادی، از جمله تعرفه ۱۰۰ درصدی بر واردات از روسیه و نفت این کشور، وضع خواهد کرد.
اما پس از دو هفته، ترامپ تهدید خود را شدت بخشید و این مهلت را به ۱۰ روز کاهش داد. این تغییر ناگهانی در لحن ترامپ و تهدیدات جدیدش علیه روسیه، برای بسیاری از ناظران سیاسی و تحلیلگران جهانی علامت نگرانی جدی در مورد آینده روابط دو کشور بود. ترامپ که پیش‌تر تلاش کرده بود روابط بهتری با روسیه برقرار کند، حالا به شدت به انتقاد از این کشور پرداخته و تهدیدات اقتصادی و سیاسی جدیدی را مطرح کرده است.
واکنش دیمیتری مدودف به تهدیدات ترامپ
در واکنش به این تهدیدات، دیمیتری مدودف، رئیس‌جمهور پیشین روسیه و نائب رئیس فعلی شورای امنیت ملی روسیه، سخنان ترامپ را تهدیدآمیز خواند و به آن پاسخ داد.
مدودف در پیامی در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت: «ترامپ با کارت مهلت‌دهی در حال بازی با روسیه است. اما باید دو چیز را به یاد داشته باشد: 1. روسیه نه اسرائیل است و نه ایران. 2. هر مهلت‌دهی جدیدی یک تهدید جدید تلقی می‌شود و یک گام به سوی جنگ است. نه جنگ روسیه با اوکراین، بلکه جنگ با کشور خودش.» این سخنان مدودف به خوبی نشان‌دهنده سطح تنش و نگرانی روسیه از تهدیدات آمریکا بود.
او تأکید کرد که هرگونه تهدید جدید از سوی ایالات متحده تنها به افزایش خطرات بین‌المللی منجر خواهد شد و وضعیت را بحرانی‌تر خواهد کرد.
ترامپ به سرعت به این تهدیدات پاسخ داد و در یک پست در شبکه اجتماعی «تروث سوشال» نوشت: «به دو زیردریایی هسته‌ای آمریکا دستور داده‌ام تا به سمت مناطق مورد لزوم (روسیه) بروند.»
این پیام ترامپ، که به سرعت در رسانه‌ها و محافل سیاسی مورد توجه قرار گرفت، به وضوح نشان داد که رئیس‌جمهور آمریکا تهدیدات خود را جدی گرفته و در صدد تقویت قدرت نظامی در برابر روسیه است. این تهدیدات بیشتر به نوعی تقابل هسته‌ای اشاره دارد و جهان را به یاد دوران جنگ سرد و رقابت‌های هسته‌ای می‌اندازد.
سلاح "دست مرده" و تهدیدات هسته‌ای
دیمیتری مدودف نیز در پاسخ به ترامپ به یکی از استراتژی‌های هسته‌ای روسیه اشاره کرد که در دوران جنگ سرد به آن پرداخته شده بود. او به ترامپ هشدار داد که روسیه قادر است در شرایط بحرانی از سلاح‌های هسته‌ای خود استفاده کند، حتی اگر تمام ساختار فرماندهی‌اش نابود شود. این اشاره به سیستم هسته‌ای خودکار روسیه به نام «سلاح دست مرده» است که می‌تواند حملات هسته‌ای را حتی در صورت نابودی کامل مقامات عالی‌رتبه روسیه، انجام دهد. مدودف به نوعی با این تهدیدات تأکید کرد که روسیه در دفاع از خود هیچ‌گونه ترسی از استفاده از سلاح‌های هسته‌ای نخواهد داشت و این تهدیدات باید جدی گرفته شوند. این تهدیدات و اظهارنظرهای تند به نوعی یادآور دوران جنگ سرد و رقابت تسلیحاتی بین دو ابرقدرت است.
از یک سو، آمریکا با تهدید به تحریم‌های سنگین و اقدامات نظامی، روسیه را تحت فشار قرار می‌دهد و از سوی دیگر، روسیه با تهدیدات هسته‌ای و قدرت‌های نظامی خود به مقابله با این تهدیدات می‌رود. سوال اصلی اینجاست که آیا این تنش‌ها به کاهش خطرات و رسیدن به توافقی میان دو کشور خواهد انجامید یا اینکه جهان دوباره شاهد دوران جدیدی از تهدیدات هسته‌ای و جنگ سرد خواهد بود؟
نمایش سیاسی یا بحران واقعی؟
برخی از تحلیلگران، همچون آناتول لیون، پژوهشگر روسی، معتقدند که این تهدیدات بیشتر یک «نمایش سیاسی» هستند. به گفته او، روسیه در سه سال گذشته هیچ‌گونه تسلیحات هسته‌ای علیه اوکراین استفاده نکرده است و از این پس نیز چنین کاری نخواهد کرد. او افزود که ترامپ و مدودف تنها از کلمات تند و گزنده استفاده می‌کنند تا از نظر داخلی قدرت خود را نشان دهند. این تحلیلگران می‌گویند که در نهایت، هر دو کشور در نهایت سعی خواهند کرد مانند سایر بحران‌های قبلی، این بحران را نیز به شیوه‌ای مسالمت‌آمیز حل کنند.
در عین حال، آنها هشدار می‌دهند که از آنجا که این تهدیدات در سطح جهانی مطرح می‌شود، هرگونه اشتباه کوچک می‌تواند به یک بحران بزرگ تبدیل شود. تهدیدات هسته‌ای و نظامی، حتی به صورت کلامی، می‌توانند تأثیرات گسترده‌ای بر بازارهای جهانی بگذارند. پس از دستور ترامپ برای استقرار زیردریایی‌های هسته‌ای، بازار سهام مسکو به شدت افت کرد که نشان‌دهنده تأثیر روانی این تهدیدات بر اقتصاد روسیه است. این وضعیت می‌تواند به رکود اقتصادی در روسیه و حتی کشورهای دیگر منجر شود.
اگر بحران ادامه یابد، کشورهایی که از روسیه نفت می‌خرند، مانند چین، هند و ترکیه، می‌توانند از رکود در سهام مسکو متاثر شوند و حتی ممکن است قیمت نفت به شدت افزایش یابد.
دستور ترامپ: اشتباه یا ژست دیپلماتیک؟
برخی تحلیلگران مانند هانس کریستنسن، تحلیلگر آمریکایی، معتقدند که تهدید ترامپ در واقع یک «سیگنال سیاسی» است تا یک تغییر واقعی در آرایش نظامی. به گفته او، آمریکا تعداد زیادی زیردریایی هسته‌ای دارد که همواره در حالت آماده‌باش هستند و نیازی به جابه‌جایی آنها برای تهدید روسیه نیست. در نتیجه، تهدید ترامپ بیشتر یک «ژست دیپلماتیک» است تا یک تغییر واقعی در سیاست‌های نظامی.
در نهایت، بحران کنونی میان روسیه و ایالات متحده همچنان ادامه دارد و هیچ تضمینی برای کاهش تنش‌ها وجود ندارد. این تهدیدات ممکن است به افزایش فشارها بر روسیه منجر شود، اما بعید است که آنها به تغییر رفتار مسکو در قبال اوکراین منجر شوند. در عین حال، تهدیدات هسته‌ای و رقابت‌های تسلیحاتی می‌تواند جهان را به سمت یک بحران جهانی و رقابت‌های جدید هسته‌ای سوق دهد.
