افزایش ناگهانی ضربان قلب؛ از علائم تا درمان

ضربان سریع قلب به نام تاکی‌کاردی شناخته می شود و به طور معمول بی خطر است. با این وجود، اگر افزایش ضربان قلب عود کننده یا پایدار باشد یا اگر با علائم دیگر همراهی شود باید برای بررسی شرایط به پزشک مراجعه کرد.

علائم افزایش ناگهانی ضربان قلب چه هستند؟

ایلنا نوشت: زمانی که قلب بیش از حد سریع می تپد، قادر به پمپاژ موثر خون به دیگر اندام های بدن نیست. این ممکن است بافت ها و اندام ها را با کمبود اکسیژن مواجه ساخته و موجب بروز علائم و نشانه های زیر شود:

- سبکی سر

- تنگی نفس

- افزایش سرعت نبض

- سینه درد

- تپش قلب

- غش یا سنکوپ

در برخی افراد، تاکی‌کاردی ممکن است موجب هیچ علائم یا نشانه ای نشود و این شرایط طی یک معاینه بدنی یا یک الکتروکاردیوگرام شناسایی شود.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

علائم تاکی‌کاردی و افزایش ضربان قلب می توانند به واسطه شرایط پزشکی مختلفی شکل بگیرند. تشخیص دقیق دلیل بروز این شرایط و درمان مناسب اهمیت دارد. در صورت تجربه علائم تاکی‌کاردی باید به پزشک مراجعه کنید.

در صورت تجربه غش، دشواری در تنفس، و سینه دردی که برای چند دقیقه ادامه دارد، دریافت کمک پزشکی فوری اهمیت دارد.

عوارض چه چیزهایی هستند؟

شدت عوارض افزایش ناگهانی ضربان قلب به عوامل مختلفی از جمله نوع تاکی‌کاردی، مدت زمان و سرعت تاکی‌کاردی و وجود دیگر مشکلات قلبی بستگی دارد. از جمله عوارض تاکی‌کاردی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- لخته های خون که ممکن است به حمله قلبی یا سکته مغزی منجر شود

- نارسایی قلبی که به واسطه ناتواتی قلب برای پمپاژ خون به میزان کافی تعریف می شود

- غش یا بیهوشی های مکرر

- مرگ ناگهانی که به طور معمول با فیبریلاسیون بطنی یا تاکی کاردی بطنی مرتبط است

دلایل احتمالی چه چیزهای هستند؟

تاکی‌کاردی به طور معمول با هر چیزی که در تکانه های الکتریکی کنترل کننده سرعت پمپاژ قلب اختلال ایجاد می کنند، رخ می دهد. موارد مختلفی وجود دارند که می توانند در سیستم الکتریکی قلب اختلال ایجاد کنند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- آسیب به بافت های قلب به دلیل بیماری قلبی

- کم خونی

- بیماری مادرزای یا ناهنجاری قلب

- مسیرهای الکتریکی که عادی نیستند و از بدو تولد در قلب وجود دارند (شرایط مادرزادی مانند سندرم QT طولانی)

- ورزش

- فشار خون بالا یا پایین

- استرس ناگهانی، به عنوان مثال، ترس

- سیگار کشیدن

- نوشیدن الکل

- تب

- مصرف بیش از حد نوشیدنی های حاوی کافئین

- عوارض جانبی داروها

- مصرف مواد مخدر

- پرکاری تیروئید

- بی تعادلی الکترولیت (زیرا مواد معدنی برای هدایت درست تکانه های الکترونیکی ضروری هستند)

در برخی موارد، دلیل افزایش ناگهانی ضربان قلب به طور دقیق مشخص نمی شود.

عوامل خطر چه چیزهایی هستند؟

خطر ابتلا به تاکی‌کاردی به واسطه هر شرایطی که قلب را زیر فشار قرار داده یا موجب آسیب دیدن بافت آن شود، افزایش می یابد. درمان پزشکی یا تغییرات سبک زندگی ممکن است خطر افزایش ناگهانی ضربان قلب به واسطه عوامل زیر را کاهش دهد:

- فشار خون بالا

- بیماری قلبی

- آپنه خواب

- سیگار کشیدن

- کم کاری یا پرکاری تیروئید

- دیابت

- مصرف بیش از حد کافئین

- مصرف الکل

- کم خونی

- اضطراب و استرس روانی

- مصرف مواد مخدر

از دیگر عوامل خطر که ممکن است خطر ابتلا به تاکی‌کاردی را افزایش دهند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

سن بالا: افراد مسن به واسطه فرسایش قلب مرتبط با افزایش سن در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به تاکی‌کاردی برخوردار هستند.

خانواده: سابقه خانوادگی ابتلا به اختلالات ریتم قلب و به طور خاص، تاکی‌کاردی می تواند خطر ابتلا به این شرایط را افزایش دهد.

آزمایش های پزشکی

پزشک ممکن است آزمایش هایی را برای یافتن دلیل تاکی‌کاردی انجام دهد. الکتروکاردیوگرام سیگنال های الکتریکی تولید شده توسط قلب را ثبت می کند. این آزمایش غیر تهاجمی است و ممکن است در مطب پزشک انجام شود یا فرد به همراه دستگاهی قابل حمل به خانه فرستاده شود تا امکان انجام آزمایش در خانه را داشته باشد. اکوکاردیوگرام یکی دیگر از آزمایش های تشخیصی است. آزمایش شیب جدول و الکتروفیزیولوژیک از دیگر مواردی هستند که ممکن است مد نظر قرار بگیرند.

گزینه های درمان چه چیزهایی هستند؟

مانورهای واگال

ضربان قلب توسط عصب واگ تنظیم می شود. مانورهایی که بر عصب واگ تاثیر می گذارند شامل مواردی مانند سرفه، زور زدن مانند زمان دفع مدفوع، و قرار دادن بسته یخ روی صورت می شوند.

شما می توانید داروهای ضد آریتمی (ضربان نامنظم قلب) را به صورت خوراکی یا تزریقی دریافت کنید. آنها ضربان قلب را عادی می کنند. داروهای موجود می توانند ضربان قلب را کنترل کرده، ریتم عادی را به قلب باز گردانند یا هر دو مورد را انجام دهند.

کاردیوورژن

در کاردیوورژن یا شوک هماهنگ قلبی یک شوک الکتریکی با استفاده از پچ ها یا پدال ها به قلب داده می شود. تکانه های الکتریکی قلب تحت تاثیر این شوک قرار گرفته و این شرایط به بازگشت ریتم عادی قلب کمک می کند.

اقدامات پیشگیرانه

برخی اقدامات می توانند برای پیشگیری از افزایش ناگهانی ضربان قلب مد نظر قرار بگیرند.  

فرسایش کاتتر رادیوفرکانس

کاتترها برای ورود به قلب از طریق رگ های خونی ساخته شده اند. الکترودها در انتهای کاتتر وجود دارند. آنها گرم شده و برای آسیب رساندن یا از بین بردن بخش کوچکی از قلب که موجب ضربان سریع می شود، استفاده می شود.

داروها

مصرف منظم داروهای ضد آریتمی می تواند به پیشگیی از تاکی‌کاردی کمک کند. پزشک ممکن است داروهای دیگری که باید همراه با داروهای ضد آریتمی مصرف شوند را تجویز کند که از آن جمله می توان به مسدودکننده های کانال کلسیم مانند کاردیزم (دیلتیازم) و کالان (وراپامیل)، یا مسدودکننده های بتا مانند ایندرال (پروپرانولول) و بروی‌بلاک (اسمولول) اشاره کرد.

دفیبریلاتور کاردیوورتر قابل کاشت (ICD)

این دستگاهی است که به طور مداوم ضربان قلب فرد را کنترل می کند. این دستگاه طی یک عمل جراحی در سینه قرار می گیرد. این دستگاه هر ناهنجاری در ضربان قلب را شناسایی کرده و از شوک های الکتریکی برای بازگشت ریتم قلب به حالت عادی استفاده می کند.

عمل جراحی

در برخی موارد، عمل جراحی برای برداشتن بخشی از بافت نیاز است. این فقط در مواردی انجام می شود که روش های درمان دیگر موثر  نبوده یا بیمار به یک اختلال قلبی دیگر نیز مبتلا باشد.

وارفارین

وارفارین لخته شدن خون را دشوار می کند و به طور کلی برای افرادی تجویز می شود که با خطر متوسط یا زیاد حمله قلبی یا سکته مغزی مواجه هستند. اگرچه وارفارین می تواند خطر خونریزی را افزایش دهد، اما برای افرادی تجویز می شود که خطر تجربه حمله قلبی یا سکته مغزی در آنها نسبت به خونریزی بیشتر است.