قیمت موادغذایی در بازار چه زمانی کاهش می‌یابد!؟

بررسی تعیین میزان تاثیر عبور نرخ ارز به شاخص قیمت مواد غذایی در ایران و در نقطه مقابل آن کاهش دوباره نرخ ارز به کانال قیمت گذشته از مباحث مورد انتظار در محافل خبری به ویژه پس از کاهش نرخ دلار از ۳۲ هزار تومان به کانال ۲۶هزار تومان است. و حال که چند روزی است که نرخ دلار در حال ورود به کانال ۲۰ هزار تومان است، انتظار می‌رود تا قیمت نهاده‌های پرورش انواع دام، طیور و آبزیان و متعاقب آن فرآورده‌های آنها مانند شیر، کره، گوشت قرمز، گوشت مرغ و تخم مرغ و… نیز دست کم به همان درصد متناسب کاهش یابد.
به گزارش ایسنا رضا پیرولی، کارشناس فروش یکی از واحدهای صنایع غذایی در مورد انتظارات مردم برای کاهش قیمت مواد غذایی می‌گوید: وقتی ما با کاهش ۲۰درصدی قیمت ارز مواجه هستیم، یعنی حداقل می‌توانیم شاهد کاهش ۳۰درصدی قیمت کالاها باشیم.
وی در مورد تاثیر کاهش قیمت دلار بر مواد غذایی اظهار می‌دارد: در کوتاه‌مدت کاهش قیمت ارز تاثیری در قیمت کالاهای اساسی نخواهد داشت. اما وقتی قیمت بالا می‌رود طی یک روز قیمت کالا را بالا می‌برند، ولی وقتی قیمت ارز پایین می‌آید چند هفته یا چند ماه طول می‌کشد که قیمت‌ها را پایین بیاورند؛ چراکه کسانی که بار خریده‌اند نمی‌خواهند بپذیرند که بعد از ۱۰ بار سود کردن، یک بار ضرر ‌کنند!
پیرولی می‌افزاید: وقتی ما با کاهش ۲۰ درصدی قیمت ارز مواجه هستیم، یعنی حداقل می‌توانیم شاهد کاهش ۳۰ درصدی قیمت کالاها باشیم. کالاهای سرمایه‌ای مثل مسکن، خودرو و کالاهای دپو شده در انبارها تحت تاثیر کاهش قیمت دلار قرار می‌گیرند و کسانی که تا امروز می‌گفتند اول باید پول را تحویل بدهید؛ الان با چک و قیمت پایین‌تر هم اقلام را می‌فروشند. این کارشناس فروش یکی از واحدهای صنایع غذایی تصریح می‌کند: تا زمانی که ارز دولتی و نیمایی حذف نشود و رقابت واقعی به وجود نیاید، این نابسامانی‌ها را شاهد خواهیم بود. اما با حذف این ارزها، ایرانی‌های خارج از کشور سرمایه‌ خود را به داخل کشور می‌آورند و رقابت ایجاد می‌شود.
وی با بیان اینکه با رسیدن دلار به کانال ۲۰ هزار تومان خریداران دست نگه داشته‌اند و خرید نمی‌کنند و همین موضوع مزید بر علت کاهش نرخ ارز می‌شود تا قیمت کالای تولیدی که باید به فروش برود پایین بیاید، تصریح می‌کند: پایین آمدن قیمت دلار در ۲ یا ۳ ماه آینده باعث کم شدن قیمت اقلام غذایی می‌شود و میزان این کاهش نیز بستگی به مقداری دارد که قیمت دلار در این بازه زمانی کاهش پیدا کند.
پیرولی بدون اینکه احتکار را طی ماه‌های گذشته بطور کامل رد کند، می‌افزاید: وجود روغن‌های ۱۰۰ هزار تومانی که روی آن نصف این قیمت برای فروش به مصرف‌کننده خورده است، نشان می‌دهد که احتکار وجود دارد، اما بیشتر افرادی که پروانه کسب ندارند این کار را انجام می‌دهند.
در این میان یکی دیگر از آگاهان فعال در بازار مواد غذایی که نخواست نامش ذکر شود با اشاره به اینکه هم اکنون که در حال مصاحبه هستیم قیمت ارز نیمایی برای واردکنندگان کالاها با ارز ۲۱ هزار تومانی ثبت سفارش می‌شود که وارد کشور نشده می‌افزاید: در واقع تا وقتی هنوز کالاها با ارز ۲۱ هزار تومانی وارد نشده است، نمی‌توان انتظار داشت که واردکنندگان و توزیع‌کنندگان کالاهای با نرخ وارداتی ارز ۲۶ هزار تومانی را به فوریت و با نرخ جدید ارز در بازار توزیع کنند.
این فعال بازار مواد غذایی با اشاره به اینکه تنها کالاهای قاچاق دپو شده در پشت مرزهاست که در صورت ورود با قیمت پایین‌تر امکان واردات دارد می‌گوید: اما در مورد کالاهایی که با ارز دولتی قرار باشد بیاید، اثر قیمتی آن در درازمدت مشهود و قابل ارزیابی خواهد بود، البته مشروط بر آنکه همین روند کاهش قیمت یا دست‌کم ثبات در همین نرخ محفوظ بماند و دستخوش افزایش احتمالی مجدد به‌هردلیل خارج از انتظار نگردد.
وی در عین‌حال این موضوع را به عنوان یک نقطه منفی اخلاقی و اجتماعی نزد برخی فعالان واردکننده یا توزیع‌کننده رد نمی‌کند که به محض هرگونه افزایش قیمت دلار – با فرض جمع‌آوری نقدینگی لازم برای روزهای مبادای پس از افزایش قیمت دلار – متوسل به افزایش قیمت همان کالایی می‌کنند که با نرخ دلار ارزان هم خریداری کرده بودند!
به گفته وی، حسب یک عادت روانی یا ناهنجاری جمعی در بازار، هنگامی که نرخ دلار بالا می‌رود تمام فعالان حاضر در بازار، چه واردکننده، چه توزیع‌کننده، چه تولیدکننده و چه واسطه‌ها به سرعت قیمت‌ها را افزایش می‌دهند که این یک ایراد اساسی است؛ اما در هر صورت وقتی قیمت دلار پایین می‌آید در اعلام قیمت جدید مواد غذایی حساب و کتاب می‌کنند!
البته علی شریعتی، عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران و ایران هم در گفتگویی در خصوص چشم‌انداز تاثیرات روند کاهشی قیمت دلار بر نرخ فروش مواد غذایی در بازار پیرامون این مسئله چنین نظری دارد: « در این رابطه باید توجه داشت برخی کالاها که ۱۰۰ درصد وارداتی است و قیمت آنها بر اساس عرف موجود و روز دلار (حال چه به دلیل شرایط تحریم و یا انتظارات تورمی) بالاتر بوده، قاعدتا می‌تواند به سرعت کاهش یابد؛ اما متاسفانه به دلیل ویژگی چسبندگی قیمت در کالاها این اتفاق در مواقعی که استدلال دلالی بر مناسبات چیره شده باشد، رخ نمی‌دهد یا نسبت کاهش آن قابل مقایسه با همان سرعت افزایش قیمت هنگام تورم شدید نرخ ارز در بازار نیست.
وی با بیان اینکه در کالاهای صنایع غذایی که تبدیلی و تولیدی هستند اثر قوطی و پاکت‌های بسته‌بندی در نرخ تمام شده اثرگذار است و سهم حدود ۳۰درصدی در بسته‌بندی را می‌توان برای آن لحاظ کرد، می‌افزاید: قطعا این امر اثرگذار است، اما در کالاهای اساسی مانند برنج، اثر زودهنگام دارد که شاید طی ۱۵روز آن را نشان دهد؛ اما در کالاهای دیگر چون سهم افزایش قیمت ارز در کل قیمت تمام شده از کل افزایش ارزی کمتری بوده، چه بسا باید در ۲تا ۳ماه انتظار کاهش قیمت را داشت.
شریعتی در اشاره به نمونه مصادیق دیگری در این خصوص به مثال فاصله زمانی تبدیل به جوجه یک روزه تا ۴۵ روز برای تبدیل شدن به مرغ و یا ۱۰ روز تا رسیدن یک نهاده به فرآیند تولید تخم‌مرغ با نرخ تمام شده جدید اشاره می‌کند و می‌افزاید: با توجه به این شرایط راه صرف دادن موج امید به مردم آن هم بدون پایداری به مردم که ناشی از بروز یک تصمیم ماندگارتر از مباحث ژورنالیستی است، توقع بروز اتفاقات و حتی توافق‌های موثرتر مانند «برجام» و بازگشت بایدن به برجام را که مراسم تحلیف او نیز امروز(روزگذشته) انجام شد را می‌توان عامل موثری برشمرد؛ در غیر اینصورت هرگونه امید واهی‌دادن به مردم، باعث پیامدهای منفی اجتماعی و سلب اعتماد عمومی آنها خواهد شد.