بازار پر سود نخبه انگاری کودکان/ ورود زودهنگام کودکان به مدرسه، فراز یا فرود؟

کافی است تا‌ای صحبت پدران و مادران جوان بشینید و از اوضاع و احوال کودکشان بپرسید، بدون شک از توان و هوش بالای آن‌ها صحبت می‌کنند و اگر هم در سنین ۴-۵ سالگی باشند که برخی والدین مدعی می‌شوند فرزندشان با این توانایی ذهنی بالا می‌تواند زودتر از سن قانونی به مدرسه برود.

این موضوع در حالی است که نظام تعلیم و تربیت ۶ سال تمام را برای شروع سن ورود به مدرسه تعیین کرده است از طرفی تحقیقات جهانی نشان می‌دهد که بین ۲ تا۳ درصد افراد ضریب هوشی بالای ۱۲۰ دارند و تیزهوش معرفی می‌شوند.

با وجود این تغییرات نسل به نسل و ارتباط گیری خوب کودکان امروزی با وسایل ارتباطی و فناوری‌های دیدی که بخش جدایی ناپذیر زندگی‌های امروزی شده است، این تصور را ایجاد می‌کند که کودکان امروزی ضریب خوشی بسیاری بالایی دارند و می‌توانند حتی زودتر از موعد مقرر در قوانین دستگاه تعلیم و تربیت وارد مدرسه شوند.


دانش آموزان در کشور‌های مختلف از چه سنی به مدرسه می‌روند؟

مقایسه کشور‌های مختلف جهان نشان می‌دهد که معمولا سن ورود به مدرسه در بازه ۶-۷ سال اتفاق می‌افتد و قریب به اتفاق کشور‌های دنیا این موضوع را پذیرفته‌اند؛ البته برخی از کشور‌های هم هستند که با توجه به متفاوت بودن نظام آموزشی ساختار متفاوتی را برای دانش آموزان دارند و از سنین پایین‌تر کودکان وارد نظام رسمی تعلیم و تربیت می‌شوند.

آنچه در میان کشور‌های دنیا در این مقوله مشترک است، بازه سنی نسبتا مشابهی است که سیستم آموزشی با وجود تفاوت‌های فاحش آن را پذیرفته‌اند که این نشان می‌دهد قابلیت‌های انسانی و آمادگی برای ورود مدرسه نیازمند گذشت مدت تقریبا مشخص است.


ورود زودهنگام کودکان به مدرسه، فراز یا فرود؟

در روز‌هایی که نام نویسی نوآموزان کلاس اولی به مدارس آغاز شده است، تب ورود زودهنگام برخی کودکان هم بالا گرفته است البته هرچند شرایط شیوع کرونا باعث شده است تا خانواده‌ها نسبت به حضور فرزندشان در مدرسه نگران باشند، اما همچنان بر توانمندی فرزند و شروع فرایند تحصیل اصرار دارند.

رضوان حکیم زاده معاون آموزش ابتدایی در این مورد در گفتگو با خبرنگار حوزه آموزش و پرورش اظهار کرد: رشد فرایند چند بعدی است و علاوه بر اینکه شاهد رشد شناختی هستیم این موضوع باید در ابعاد مختلف اجتماعی، عاطفی و روانی هم شکل بگیرد و کودک به مرحله‌ای برسد که آماده ورود به مدرسه باشد.

او ادامه داد: این مراحل باید به طور متوازن و متعادل پیش رود، هرگونه شتابی برای آنکه این فرایند را خانواده‌ها نادیده بگیرند نه تنها ایجاد فرصت برای کودک نیست بلکه وارد کردن زودتر از موعد او به دورانی که متناسب با دوران کودکی آن‌ها نیست مخاطراتی جدی به دنبال دارد.

معاون آموزش ابتدایی با اشاره به اینکه اگر خانواده‌ها می‌خواهند فرزندشان در آینده فردی سالم از نظر روانی و اجتماعی باید نباید در فرایند‌های رشد او تعجیل کنند، گفت: هر کودکی با هوش طبیعی در یک محیط رشد طبیعی و با وجود شرایط امن روانی می‌تواند در آینده به عنوان افراد موفق جامعه معرفی شود.

حکیم زاده بیان کرد: حتما قرار نیست فرایندی که خداوند تعیین کرده است کوتاه شود علاوه بر آن در احادیث دینی ما هم بر این موضوع تاکید شده که تا ۷ سالگی دوران کودکی کردن است و حق نداریم کوکی را از فرد بگیریم.


آسیب‌های روانی ناشی از ورود زودهنگام به مدرسه

حکیم‌زاده اظهار کرد: فشار‌های وارده به کودکان موحب می‌شود تا خلاقیت از آن‌ها دور شده و انتظارات بالای اطرافیان، آن‌ها را در معرض تعارض‌های مختلف قرار دهد از طرفی این گروه از کودکان به کودکی کردن و بازی و نشاط مشتاق هستند و از سوی دیگر ناگزیر به برآورده کردن انتظارات بزرگسالان خواهند بود.

او ادامه داد: رسانه‌ها باید به ما کمک کنند تا نگرش خانواده در این گونه مسائل اصلاح شود چراکه اغلب آن‌ها نگرش درستی از این دوران ندارند و به دنبال آرزو‌های برآورده نشده خود در کودکانشان هستند.

معاون آموزش ابتدایی با استناد به پژوهش‌های متعدد در حوزه کودکان تصریح کرد: تاکید جدی مبنی بر توجه جدی به دوران کودکی وجود دارد چراکه گرفتن دوران کودکی از فرد او را در معرض مشکلات مربوط به سلامت روان قرار می‌دهد و افراد روان رنجوری در جامعه خواهیم داشت.


چگونه با کودکان باهوش از نظر آموزشی و تربیتی رفتار کنیم؟

حکیم زاده در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه اگر کودکی جز افراد با هوش برتر بود چطور باید با او رفتار کرد تا توانایی اش تقویت شود، گفت: امروز در رویکرد‌های علمی به این موضوع تاکید شده است که اگر کودکان در جنبه‌هایی سرآمد باشند باید رشد طبیعی خود را دنبال کنند و برنامه قوی بر کودکان در نظر گرفته شود.

او با اشاره به اینکه بهترین زمان سنجش در گروه سنی ۵ الی ۶ سالگی شروع می‌شود و این امر بین الملی است، اظهار کرد: ایران جزو کشور‌های پیشرو در این مورد محسوب می‌شود البته این سنجش به این منظور است که اگر کودکان مشکلاتی دارند شناسایی و مشکلات رفع شود.


معاون آموزش ابتدایی به دوره‌ها و تبلیغات تست هوش کودکان هم اشاره کرد و گفت: خیلی از این موارد سود جویی است و با توجه به اینکه قریب به اتفاق خانواده‌ها مشتاق نخبه پنداری کودکان هستند بنابراین سودجویان از این فرصتو بازارپرسود استفاده می‌کنند.

او تاکید کرد: تنها معیار و سنجش مورد تائید آموزش و پرورش سنجش نوآموزان است که به همت سازمان آموزش و پرورش استثنایی انجام می‌شود و دیگر برنامه‌های مشابه که تبلیغات گسترده‌ای هم دارند به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.