چه کسانی اجازه دارند که از ترس کرونا روزه نگیرند؟

با نزدیک شدن به ماه رمضان، برخی از افراد به دلیل اینکه ممکن است بر اثر روزه گرفتن، مقاومت و ایمنی بدنشان پایین‌ بیاید و مبتلا به کرونا شوند، نگرانند. مراجع نیز در این‌باره فتاوای خود را اعلام کرده‌اند. اما برای روشن شدن ماجرا به سراغ حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین فلاح‌زاده، کارشناس مسائل شرعی رفتیم. او به خبرنگار ایرناپلاس گفت: افرادی که سالم هستند- یعنی مشکلی برای روزه‌داری ندارند- و بر فرض اینکه اگر مشکل کرونا امسال نمی‌بود، مثل سال‌های گذشته روزه می‌گرفتند، زیرا جوان و سالم هستند و این توانایی را دارند، از نظر شرعی وظیفه‌شان این است که امسال نیز مانند قبل، روزه ماه مبارک رمضان را به‌جا بیاورند.

عضو دفتر استفتائات رهبر معظّم انقلاب با اشاره به ترسی که برخی افراد از اثرات روزه بر ابتلا به کرونا دارند، توضیح داد: تنها تفاوت امسال با سال‌های گذشته برای افراد سالم، این است که ترس دارند تا با روزه‌داری به بیماری کرونا مبتلا شوند. تمام پزشکان متخصص که با آنها جلسه داشتیم و اظهارنظر کردند، این نظر را دارند که افراد سالم می‌توانند روزه بگیرند و اگر نکات بهداشتی را که پزشکان، متخصصان و مسئولان ستاد ملی مبارزه با کرونا نسبت به بیماری کرونا توصیه کرده‌اند، رعایت و فاصله اجتماعی را حفظ کنند، مشکلی با روزه‌داری نخواهند داشت، لذا وظیفه دارند که روزه بگیرند.

این ترس، ترس ترک روزه نیست

فلاح‌زاده با اشاره به ترسی که در کتاب‌های فقهی برای تأثیر روزه بر سلامتی ذکر شده است، توضیح داد: ترسی که وجود دارد درست است؛ در کتاب‌های فقهی هم آمده است که اگر کسی که می‌خواهد روزه بگیرد، ترس این را دارد که اگر روزه بگیرد، مبتلا به بیماری می‌شود، یا بیماری او شدت پیدا می‌کند یا بیماری‌اش دیر خوب می‌شود، یا بیماری که رو به بهبودی است یا بهبودی یافته، عود می‌کند، چنین فردی اگر احتمالش مبنای عقلایی داشته باشد، نباید روزه بگیرد.

او ادامه داد: اما آیا این ترس برای عموم مبنای عقلایی دارد یا ندارد؟ تعبیر بسیار دقیق است و فقها و مراجع هم گفته‌اند در صورتی که روزه گرفتن برای فرد ضرر داشته باشد، که این یک نوع ضرر ابتلای به بیماری است؛ اما درباره مسئله پیچیده و مخفی بیماری کرونا، در جلساتی که با پزشکان و متخصصان داشتیم و اظهارنظرهایی که داشتند، می‌گویند این ترس، آن ترسی نیست که بر اساس آن، افراد سالم و توانمند روزه را ترک کنند. عموماً نظر این است که اینها می‌توانند روزه بگیرند فقط مسائل بهداشتی و مقداری مسائل تغذیه‌ای را رعایت کنند. لذا حکم شرعی این است که روزه را به‌جا بیاورند و وظیفه دارند نکات را رعایت کنند.

بیماران و بهبودیافتگان کرونا مدتی رعایت کنند

این کارشناس مسائل شرعی درباره افراد بیمار و حکم روزه گرفتنشان توضیح داد: افراد بیمار دو دسته هستند: یکی افرادی که مبتلا به بیماری کرونا هستند، وضعیت این افراد مشخص است، روزه بر اینها واجب نیست و بعداً قضای روزه‌های خود را به‌جای می‌آورند. اما برای کسانی که بیماری کرونا داشتند و بهبودی حاصل شده است، پزشکان توصیه‌هایی دارند که مدتی رعایت کنند، نظر فقهی و علمی همین است. اینها هم اگر خودشان شک دارند که روزه برایشان ضرر دارد یا نه، باید با پزشک متخصص مشورت کنند، اگر نظر پزشک متخصص این بود که روزه برای این افراد ضرر دارد، حکم شرعی هم این است که نباید روزه بگیرند، اما اگر نظر پزشک این بود که روزه برای فرد ضرری ندارد، باید روزه را به‌جا بیاورند.

فلاح‌زاده درباره حکم روزه بیماران دیگر یعنی کسانی که بیماری کرونا نداشتند و ندارند، اما سلامت کامل هم ندارند، گفت: این افراد مانند سال‌های گذشته باید به تشخیص خود یا پزشک متخصص قابل اطمینان رفتار کنند. اگر روزه برای آنها ضرر دارد –بنابر تعریفی که برای ضرر اعلام کردیم- روزه بر این افراد واجب نیست و ان‌شاءالله وقتی بهبود حاصل شد قضای روزه‌ها را به‌جا می‌آورند. اگر روزه برایشان ضرر دارد - خودشان می‌دانند یا پزشک متخصص اعلام می‌کند- نباید روزه بگیرند.

او با اشاره به نظر متخصصان نسبت به حکم روزه برای یک سری بیماری‌های خاص بیان کرد: فرهنگستان علوم پزشکی اطلاعیه داده و به یک سری بیماران خاص مانند قلبی و عروقی، فشار خون بالا یا بیماران دیابتی توصیه کرده‌ است که حتماً با مشورت پزشک روزه بگیرند که وضعیت اینها هم معلوم است.

در صورتی روزه بر افراد مسن واجب است که ترس و احتمال ضرر نداشته باشد

فلاح‌زاده در بیان حکم روزه برای افراد کهن‌سال، ناتوان و نوتکلیفان که توانایی روزه ندارند، گفت: افراد از ۶۵ سال به بالا اگر بیماری خاصی ندارند، اما توانایی روزه ندارند یا روزه گرفتن برایشان مشقت دارد، روزه بر ایشان واجب نیست، اما چون امسال پزشکان اظهارنظر کردند که افراد سن بالا به‌خصوص آنهایی که بیماری‌های خاصی دارند، اگر خدای ناکرده مبتلا به کرونا شوند، خطر برای آنها بیشتر است، پس در صورتی روزه بر آنها واجب است که ترس و احتمال ضرر نداشته باشند و بنابر احتمال عقلایی این توانایی را داشته باشند، در غیر این صورت روزه بر آنها واجب نیست.

این کارشناس مسائل شرعی درباره حکم روزه برای نوتکلیفان توضیح داد: در صورتی که پدر و مادرها راهنمایی کنند، یا با مشورت پزشک متخصص در صورتی که نوتکلیفان توانایی داشته باشند، روزه بگیرند. در صورتی که توانایی ندارند اگر می‌توانند چند روز در میان بگیرند و هر روز که قضا شده، بعداً قضایش را به‌جا آورند. نسبت به خانم‌های باردار و شیرده در صورتی که روزه برای خودشان، یا طفلشان و حملشان ضرر داشته باشد، روزه بر آنها واجب نیست؛ اما اگر با نظر پزشک متخصص یا تشخیص خودشان اگر می‌توانند، یک روز در میان یا دو روز در میان روزه را بگیرند و ان‌شاءالله قضا را بعداً به‌جا آورند.