در ايام محرم چه کتاب‌هايي بخوانيم؟

تهران امروز نوشت: در بيشتر اين نقدها حرف از اين موضوع به ميان آمده است که منبرها ديگر مانند قديم پررنگ نيستند و سخنراني‌ها و تشريح فلسفه قيام عاشورا جاي خودش را به مباحثي و مسائلي داده که تفکر و تعقل چندان در آن پررنگ نيست. موضوعي که همواره مورد تاکيد بوده و بارها گفته‌اند و شنيده‌ايم که اين عزاداري‌ها و گريه‌ها بر مظلوميت سيدالشهدا(ع) و يارانش زماني فايده دارد و کارساز است که کمي در چرايي اين واقعه تعقل کنيم. نکته‌اي که در خيلي از کتاب‌هاي پيرامون موضوع عاشورا و امام حسين(ع) پرداخته شده و معرفي تعدادي از آنها را مي‌توانيد در ادامه بخوانيد.

اين روزها و شب‌هاي ماه محرم و صفر فرصت ارزشمندي براي ورق‌زدن و مطالعه اين کتاب‌هاست تا کمي به خيمه امام در کربلا نزديک‌تر شويم.

حماسه حسيني / شهيد مطهري / صدرا

خيلي‌ها مي‌گويند در هر مسائل مذهبي ابتدا بايد به استاد بزرگوار شهيد مرتضي مطهري مراجعه کرد. يکي از جامع‌ترين و کامل‌ترين کتاب تحليلي موجود در باب حادثه عاشورا همين کتاب است. به‌رغم اينکه مباحث به صورت سلسله جلسات متعدد سخنراني عنوان شده‌اند اما از نظم و ترتيب قابل قبولي برخوردارند. استاد در نيمه اول کتاب به بررسي کامل ماهيت قيام عاشورايي مي‌پردازد و در نيمه دوم کتاب مباحث مرتبطي نظير «امر به معروف و نهي از منکر» و «تبليغ» را به صورت کاملا مبسوطي مطرح مي‌کنند. در انتهاي کتاب بحثي تحت عنوان «نقش اهل بيت در قيام عاشورايي» را باز مي‌کنند که يکي از قوي‌ترين تبيين‌هاي موجود در مورد نقش زن در جامعه اسلامي است. يکي از مهم‌ترين نکات قوت کتاب ذکر مصيبت‌هاي استاد است که در انتهاي هر سخنراني ايراد مي‌کنند و انصافا خواندنش از روي کتاب دست کمي از شنيدن مداحان ندارد و حسابي تأثيرگذاراست.

حسين(ع)، عقل سرخ / حسن رحيم پور ازغدي / طرحي براي فردا

نويسنده که تا به حال سري کتابهايي درباره پيامبر(ص)، حضرت علي(ع) و حضرت مهدي(عج) از سخنراني‌هايش پياده شده است، در اين کتاب تحليل‌هاي ارزشمندي از فضاي آن روز جامعه اسلامي ارائه مي‌دهد. اگرچه در بعضي قسمت‌ها مشابهت زيادي با حماسه حسيني به چشم مي‌خورد اما بخش‌هايي که در جريان شناسي و تيپ شناسي مردمان آن روزگار از طرف رحيم پور تقرير شده، واقعا منحصر به فرد است. نحوه بيان رحيم پور کاملا روان و به روز است و نوع نگاه او به مسئله بسيار کاربردي و جذاب به نظر مي‌رسد.

حيات فکري و سياسي امامان شيعه / رسول جعفريان / انصاريان

اين کتاب که سيره جامع ائمه اطهار به قلم تاريخ نگاري با تجربه است، زاويه نگاه فوق‌العاده عقل محوري به مسائل دارد. سعي شده تا تمام حرکات و تصميم گيري‌هاي امام حسين(ع) در اين کتاب مورد واکاوي و تاييد عقلي قرار بگيرد و از اين حيث کتاب قابل توجهي است. هرچند نوع تفکر نويسنده در بعضي قسمت‌ها تحليل‌هاي خاصي دارد که شايد احساس کنيد تفاوت‌هاي آشکاري با تحليل هاي ديگران دارد اما خواندنش زاويه نگاه جديدي به شما مي‌دهد.

آذرخشي ديگر از آسمان كربلا / محمدتقي مصباح يزدي / موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)

مجموعه حاضر شامل سخنراني‌هاي آيت‌الله محمد تقي مصباح يزدي درباره واقعه كربلاست كه در ذيل عناويني از اين دست سامان يافته: «شب‌هاي پيرامون عاشورا و بزرگداشت آن، زمينه‌هاي قيام عاشورا، روش‌هاي به كار گيري عوامل انحراف جامعه از سوي معاويه، فعاليت مخفيانه امام حسين (ع) در زمان معاويه، علل انفعال جامعه در برابر فعاليت‌هاي معاويه، وظايف حكومت و مردم در شرايط حاضر و امر به معروف و نهي از منكر در قرآن.»

سقاي آب و ادب / سيد مهدي شجاعي / نيستان

آخرين کار نويسنده خوش قلم و دوست داشتني کتاب شامل 10 فصل است: «عباسِ علي. عباسِ ام‌البنين. عباسِ عباس. عباسِ سکينه. عباسِ مواسات. عباسِ زينب. عباسِ ادب. عباسِ حسين. عباسِ فرشتگان. عباسِ فاطمه.» در هر فصل رفت و برگشت روايي متعدد و متنوعي ديده مي‌شود و در حرکتي سيال، راويان جاي به هم مي‌دهند و اين شکست‌ها به سرعت خوانش اضافه مي‌کند و زوايايي جديد از مفهوم را روشن مي‌کند. با خواندن اين کتاب کلي از ادبياتش لذت خواهيد برد و اطلاعات زيادي درباره حضرت عباس(ع) دست شما را مي‌گيرد.

درس‌هايي از زيارت عاشورا / جواد محدثي / بوستان کتاب

زيارت عاشورا، منشور ولايى شيعه و پيمان‏نامه پيروان اهل‏بيت با عترت پيامبر و شهداى کربلا و سيدالشهدا و ابراز تولّى و تبرّى و اعلام همبستگى با خط نورانى اهل‏بيت(ع) است و بر خواندن مداوم و هر روزه آن از سوى امامان تأکيد شده است. محدثي در اين کتاب گوشه‌اي از اين درس‌ها را بازگو مي‌کند.

ناميرا / صادق کرميار/ نيستان

داستان «ناميرا» درباره دختر و پسري جواني است كه بين سرداران بزرگ براي حمايت از امام حسين(ع) و يزيد ترديد دارند؛ در ادامه داستان، اين دو جوان طي استدلال‌هاي مختلف به حقانيت امام حسين(ع) پي‌مي‌برند.كرميار در اين اثر از زاويه‌اي جديد به بخشي از تاريخ اسلام و شيعه مي‌پردازد كه مهم‌ترين اصل در فرهنگ و باور يك ملت محسوب مي‌شود. با اين وصف ناميرا را مي‌توان يكي از آثار برجسته در زمينه ادبيات داستاني به شمار آورد.

عاشورا در شعر معاصر و فرهنگ عامه / مرضيه محمدزاده/ مجتمع فرهنگي عاشورا

اين پژوهش پاسخي به اين سوال است که: «چگونه يک نهضت يا يک فرد مي‌تواند به فرهنگ و نماد شخصيت يک ملت تبديل شود و اين همان کاري است که نهضت خونبار کربلا و شخص حسين‌بن علي(ع) با فرهنگ و ملت ايران انجام داده‌اند...»

72 معماي كربلا/ محمود جويباري / انتشارات‌ام ابيها(س)

مولف با طرح 72 سوال درباره امام حسين(ع) و پاسخ به آن، كوشيده است زواياي گوناگون زندگي آن بزرگوار را باز نمايد. سوال‌هاي كتاب با مضاميني از اين قبيل مطرح شده است: «ميلاد و شخصيت امام حسين(ع)، امام حسين(ع) در قرآن، اولين، آخرين،...ترين‌ها، اصحاب و ياران امام حسين(ع)، كودكان ونوجوانان در كربلا، زنان و دختران در كربلا، زيارت‌هاي امام حسين(ع)، توابين و فرماندهان دشمن در كربلا.» در صفحات پاياني كتاب هم داستان‌هايي از دوران كودكي آن حضرت و اشعاري درباره واقعه كربلا آمده است.

قصه کربلا(کتاب صوتي) / مهدي قزلي/ موسسه فرهنگي عماد

نويسنده از آن داستان نويسان مذهبي کار بلد و سردبير نشريه قرآني همشهري آيه است که اين مجموعه داستاني را در 10 جلد و با زباني روان روايت کرده است.

تفاوت اين مجموعه با ديگر کتاب‌هاي صوتي در آن است که روش روايت از حالت يک کتاب ساده شنيداري به مجموعه‌اي داستاني، با جلوه‌هاي صوتي تغيير کرده است.

پرتوي از عظمت امام حسين (ع)/ آيت‌الله صافي گلپايگاني

اين اثر پژوهشي است توصيفي و تحليلي در باره شخصيت و قيام امام حسين (ع). نويسنده در آغاز به کتابهايي که در باره قيام امام نوشته شده، اشاره و گفته است: امروزه بيشتر از تحليل حوادث و علل و نتايج آن سخن مي‌رود، حال آنکه درگذشته بيشتر به توصيف حوادث پرداخته مي‌شد. کتابهايي که شامل تحليل تاريخي حوادث کربلاست، نسبت به کتابهايي که متن حوادث را نگه داري کرده، بسيار کم است. در عين حال اهميت کتابهايي که متن حوادث را نگه داشته‌اند در نزد ما محفوظ است. مطالب کتاب در چهار بخش تنظيم شده است: «شخصيت و فضايل حسين عليه السلام، بني هاشم و بني اميه، علل قيام حسين عليه السلام، نتايج و فوايد قيام حضرت ابا عبدالله الحسين عليه السلام.» در بخش اول پاره‌اي از احاديث پيامبر در باره امام حسين آورده و سپس به برخي از ويژگي‌هاي او (مکارم اخلاق، علم، عدالتخواهي، شجاعت و..). اشاره شده است.

بخش دوم در باره کارنامه بني اميه است و در آن از رذايل معاويه و يزيد سخن رفته است. بخش سوم به علل قيام امام حسين (ع) اختصاص داده شده و استقبال از شهادت، امر به معروف و... در شمار علل قيام شمرده شده است.نويسنده در اين بخش کوشيده است ثابت کند که تشکيل حکومت اسلامي، با همه اهميت آن، در آن دوره ممکن نبود و امام براي آن قيام نکرد.سرانجام در بخش چهارم کتاب از نتايج و فوايد قيام امام حسين (ع) سخن رفته است از جمله: نجات اسلام، بيداري شعور ديني، محبوبيت اهل بيت و عزت بازماندگان، محکوميت بني اميه در افکار عمومي.

امام حسين(ع) و عاشورا / آيت‌الله شيخ عباس محفوظي

اين اثر قسمتي از بحث‌ها و سخنراني‌هاي نويسنده از سال‌هاي گذشته به مناسب‌هاي مختلف به صورت مکتوب ارائه شده است. کتاب از سه بخش اصلي تشکيل شده که شامل: «طلوع نور»، «عاشورا و زمينه‌هاي آن» و «ياران فداکار امام حسين(ع)» است.

اشک بايد رازدار باشد / مرتضي مفيدنژاد

در برگيرنده گزيده‌اي از بيانات رهبر معظم انقلاب درباره «محرم الحرام و نهضت عاشوراي حسيني» است که بين سالهاي 1361 تا 1385 و در جمع‌هاي مختلف مبلغان ديني، مداحان اهل بيت(ع)، واعظان و خطيبان و قشرهاي مختلف مردم ايراد شده است.

امام حسين (ع) شهيد فرهنگ پيشرو انسانيت /علامه محمدتقي جعفري/ موسسه تدوين و نشر آثار علامه جعفري

مطالب کتاب در اصل دست نوشته‌ها و متن سخنراني‌هاي علامه جعفري درباره سيدالشهدا(ع) است که مباحثي از اين دست را شامل مي‌شود: «امام حسين(ع) شهيد فرهنگ پيشرو انسانيت، شهادت و ابعاد آن، اصول پنج گانه مربوط به قدرت و حق و باطل، دو رکن اساسي شخصيت‌هاي سازنده فرهنگ پيشرو انسانيت، معاويه کيست و کارنامه او چيست.»

پس از پنجاه سال پژوهشي تازه پيرامون قيام حسين(ع)/ سيد جعفر شهيدي/ دفتر نشر فرهنگ اسلامي

در اين کتاب نويسنده زبر دست و خوش‌نام بر آن است وقايع تاريخي مربوط به قيام امام حسين(ع) را از زمان ظهور اسلام تا پس از شهادت ذيل موضوعات گوناگون شرح و بررسي کند. برخي از موضوعات کتاب از اين قرار است: ظهور اسلام در مکه، مسلمانان صدر اسلام، وقايع تاريخي، تازه مسلمانان، حکومت عثماني، وضعيت اجتماعي مسلمانان، مرگ معاويه و حکومت يزيد، حرکت امام از مکه به عراق، واقعه کربلا و اتفاقات بعد از آن همچون قتل مختار و آشوب درعراق.

تاملي در نهضت عاشورا / رسول جعفريان /انصاريان

پژوهشي درباره چگونگي شکل‌گيري، تبعات، تحريفات و شعاير نهضت عاشوراست که نويسنده در آغاز متون کهن تاريخي مربوط به اين نهضت را معرفي مي‌کند. در اثناي کتاب «زمينه‌هاي قيام کربلا، اربعين امام حسين(ع)، حکمت شهادت امام حسين(ع)، آغاز نهضت امام حسين(ع)» بررسي شده است.

چهل روز عاشقانه /محمدرضا سنگري /کانون پرورش فکري کودکان و نوجوانان

دکتر محمد رضا سنگري در اين کتاب ضمن بيان شدايد و مصايب وارده بر خاندان مظلوم حضرت سيدالشهدا(ع) طي اين چهل روز، زبان حال هر يک از بازماندگان نهضت عاشورا را بيان کرده است.

خورشيد از پشت خيزران/ احمد عزيزي/ سروش

احمد عزيزي که اين روزها در بيمارستاني در کرمانشاه روزگار سختي را مي‌گذراند، علاوه بر شعر در نثر هم قلم فوق‌العاده‌اي دارد. خورشيد پشت خيزران روايت ادبي واقعه دهمين روز محرم است.

شکوفايي عقل در پرتو نهضت حسيني/ آيت‌الله عبدالله جوادي‌آملي/ اسراء

کتاب حاضر در دو بخش سامان يافته است بخش نخست شامل کلياتي در خصوص زندگي، سيره، فضايل و کرامات حسين بن علي است و بخش دوم به وقايع و حوادث نهضت عاشوراي حسيني اختصاص يافته است.

پدر، عشق و پسر / سيد مهدي شجاعي/ نيستان

در اين کتاب فرازهايي از زندگي حضرت علي‌اکبر(ع) به تصوير کشيده مي‌شود. وقايع از زاويه‌ اول شخص و از زبان اسب آن حضرت «عقاب» روايت مي‌شود و مخاطب راوي در داستان، ليلي بنت ابي‌مرّه مادر گرامي حضرت علي‌اکبر (ع) است. فصول کتاب با عنوان «مجلس» نامگذاري شده و داستان متشکل از 10 مجلس است که در هر مجلس، عقاب با زباني عاطفي و دلنشين، صحنه‌اي از زندگي حضرت علي‌اکبر(ع) را روايت مي‌کند و مجالس پاياني، به شهادت حضرتش در کربلا اختصاص دارد.

سخنان حسين بن علي (ع) از مدينه تا کربلا/ آيت‌الله محمد صادق نجمي/ بوستان کتاب

بى ترديد يکي از مهم‌ترين راه‌هاي شناخت قيام عاشورا، مطالعه سخنانى است که حسين‏بن على (ع) از مدينه تا کربلا، ايراد فرموده و در ضمن آنها فلسفه قيام و بسيارى از مسائل ديگر را به روشنى تشريح کرده است. اين سخنان حضرت، در منابع گوناگون تاريخى پراکنده و مطالعه آنها براى همه ميسور نبود تا اين که نويسنده کتاب حاضر، همه آن کلمات و سخنان را از منابع دست اول تاريخى، در يک‏جا گردآورد و گنجينه‏اى از معارف دينى، سياسى و تاريخى را به آسانى در اختيار گذاشته است.