به گزارش مهر، گیاه گوشتخوار! احتمالا شما هم مثل ما وقتی اسم این نوع از گیاهان را می‌شنوید، تصوری از یکگیاه غول‌پیکر دارید که روی هر ساقه‌اش دهانی بزرگ دارد و هرچیزی از کنارش عبور کند را می‌خورد، حتی انسان!
باید بگوییم که این گزارش قرار است تمام این تصورات را بهم بریزد و همه چیز را عوض کند! گیاهان گوشتخوار اصلا بزرگ و غول‌پیکر نیستند، به جز برخی مدل اندام دهان مانند ندارند و البته از همه مهم‌تر انسان نمی‌خورند! آنها بیشتر از حشرات تغذیه می‌کنند، به آن بندپایان را هم اضافه کنید، البته می‌گویند در طبیعت و در برخی انوع آن موش یا پرنده‌هایی که خیلی‌بی‌حال شده‌اند را هم می‌خورند، اما باز هم نوع بلع آنها شرایط خاصی دارد و این‌طور نیست که دهان روی ساقه‌شان را باز کنند و احتمالا موجود زنده را بجوند و استخوان‌هایش را بیرون بریزند! مکانیسم متفاوت و پیچیده آنها چیزی نیست که با کارتون‌ها و بازی‌ها به ما تلقین کرده‌اند، اتفاقا این گیاهان خیلی هم حساس هستند و شرایط نگهداری ویژه‌ای دارند.
در این میان یک جوان 24 ساله به این گیاه‌ها علاقه پیدا می‌کند، علاقه‌ای که مسیر زندگی‌اش را تغییر می‌دهد تا جایی که کارش را با پرورش این گیاهان شروع می‌کند. با محمدعلی اصفهانی همراه شدیم تا برایمان از علاقه‌اش، پرورش گیاه‌ها و البته نحوه نگهداری آنها بگوید.جوانی که گوشی‌اش مدام زنگ می‌خورد و به سوال‌های تکراری با خوشرویی جواب می‌دهد، خیلی‌ها زنگ می‌زنند و درباره غذای گیاه‌ها می‌پرسند یا نوع آبی که باید به آنها بدهند.
چیزهای عجیب و غریب را دوست دارم
«من محمدعلی اصفهانی متولد اردیبهشت سال 71 و 24 ساله هستم. رشته ریاضی را در دانشگاه صنعتی شریف خواندم. البته حالا مشغول کار بی‌ربطی هستم! در واقع هرکسی که ریاضی می‌خواند یا باید معلم شود یا یک کار کاملا بی‌ربط را انجام می‌دهد!من از بچگی به گل و گیاه علاقه داشتم، البته نه این‌طور که همه خانه را پر کنم، اما ما حیاط داشتیم و همیشه هم پر از گل بود. یکی از سرگرمی‌های من این بود که در خانه خودمان سبزی بکارم و این کار را هم خیلی دوست داشتم. البته همیشه چیزهای عجیب و متفاوت را بیشتر دوست دارم و دنبال آنها می‌روم.در 18 سالگی یک‌بار به بازارچه خیریه رفته بودم، چشمم به غرفه‌ای افتاد که چیزهای عجیب و غریبی داشت و در میان همه آنها بذر گیاه گوشتخوار داشت! بسته‌ای که 10 هزار تومان هم قیمت داشت و در آن موقع آن را خریدم. به هر حال گیاه گوشتخوار جذابیت‌های خودش را داشت و من هم دستورالعمل‌های روی بسته را انجام دادم، دو سه ماهی هم منتظر ماندم اما بذر رشد نکرد. با این‌حال گیاه‌های گوشتخوار در ذهن من مانده بود و دلم می‌خواست هرجوری هست به آن برسم.»
آشنایی با انبوهی از گیاهان گوشتخوار
«در همان سال‌های 18-19 سالگی شرایطی پیش آمد که پیش خواهرم که خارج از ایران زندگی می‌کرد، بروم. قبل از رفتن هم این ایده را در ذهن داشتم که دنبال این گیاه‌های گوشتخوار بروم، چون می‌دانستم این گیاه‌ها در کشورهای دیگر هستند. نکته جالب این بود که من درست زمان برگزاری نمایشگاه گل رسیدم و آن‌جا توانستم کمپانی‌های بزرگی که گیاه گوشتخوار پرورش می‌دهند را از نزدیک ببینم و با آنها حرف بزنم. دیدن این کمپانی‌ها به شکل ناگهانی من را در میان انبوهی از اطلاعات قرار داد و فهمیدم این گیاهان چقدر تنوع دارند و کشورهای دیگر برای نگهداری و پرورش آنها چه کارهایی انجام می‌دهند.»
اطلاعات کمی از گیاهان گوشتخوار به زبان فارسی بود
«با خودم تعدادی از بذرهای این گیاهان را آورده بودم و شروع به پرورش گیاه‌ها به شکل شخصی کردم. از آن‌جایی هم که دوست داشتم چیزهای تازه را امتحان کنم، گیاه‌ها روز به روز بیشتر شدند. به هر حال گونه‌های مختلفی از این نوع گیاهان وجود دارد و اگر شرایط نگهداری خوبی هم داشته باشند، خودشان تکثیر می‌شوند و می‌توان از آنها قلمه هم زد. اما نکته‌ای که درباره نگهداری از این گیاه‌ها وجود داشت، این بود که اطلاعات خیلی کمی به زبان فارسی درباره‌شان وجود داشت و آن‌هایی هم که بود، خیلی به کار نمی‌آمد! در این صورت من مجموعه‌ای از گیاهانی را داشتم که هیچ‌جوره نمی‌توانستم از دستشان بدهم و در عین حال هم راهی برای نگهداری از آنها نمی‌دانستم. در آن زمان با اینکه زبان انگلیسی‌ام هم خیلی خوب نبود، اما تلاش خودم را می‌کردم و مطالب انگلیسی را می‌خواندم تا بتوانم اطلاعات بیشتری درباره هر کدام از آنها بدست بیاورم. رسیدن به این اطلاعات برای من کار سختی بود! این در حالی است که امروز ما دفترچه‌هایی که حاوی اطلاعات زیادی است را در اختیار دیگران قرار می‌دهیم، اما بعضی‌ها همان را هم کامل نمی‌خوانند.»
دانشجور ریاضی را چه به پرورش گیاه!
«همیشه دوست داشتم کار خودم را داشته باشم و وقتی فهمیدم این گیاه‌ها در ایران ناشناخته شده هستند و من روز به روز درباره چیزی اطلاعات بیشتری پیدا می‌کردم که کسی خبر ندارد، به این فکر کردم که بحث تجاری کار را شروع کنم. اما در این راه مخالف‌های زیادی هم داشتم، از این جهت که به هر حال دانشجوی شریف بودم و کسی فکر نمی‌کرد بخواهم وارد کار پرورش گیاه شوم. به من می‌گفتند فقط خودت علاقه داری و سراغ گیاه گوشتخوار می‌روی، کسی مثل تو نیست که بخواهد برای داشتن گیاه گوشتخوار در خانه هزینه کند. اما من موضوع را رها نکردم و با قرض توانستم کسب و کارم راه بیندازم. باور کنید پول‌هایی را قرض کردم که اصلا خانواده‌ام از آنها خبر نداشتند، اما بعد هم همه آنها را برگرداندم. البته در این مسیر خواهرم خیلی کمکم کرد.»
گلخانه‌ای به قدمت سه سال
«گلخانه داروین سه سال قبل و وقتی خیلی کوچک بود، کارش را شروع کرد. گیاه‌های اولیه همان‌هایی بودند که در خانه داشتم، اول زیادشان کردیم و بعد با استفاده از فضای تلگرام و اینستاگرام کار را شروع کردیم. اتفاقی که درباره فروشگاه اینترنتی ما افتاد این بود که در همان ابتدای مسیر فروش خیلی بیشتر از سطح انتظار ما بود و آدم‌هایی زیادی صفحه‌مان را دنبال می‌کردند. برای خود من هم جالب بود که این گیاه برای مردم جذابیت داشت و حاضر بودند برایش هزینه کنند.»
ونوس حشره‌خوار را همه دوست دارند
«پرطرفدارترین گیاه گوشتخوار چه در ایران و چه در جهان ونوس حشره‌خوار است؛ این محبوبیت هم از این جهت اتفاق افتاده که به هر حال وقتی ما از گوشتخوار حرف می‌زنیم در ذهنمان تصور این را داریم که چیزی مانند دهان باید وجود داشته باشد تا بتواند گوشت بخورد! از طرفی در این گیاه حرکت را می‌توانیم ببینیم و موجود فرزی مانند مگس را می‌گیرد، بقیه گیاه‌ها یا اصلا حرکت نمی‌کنند یا اگر حرکت دارند، با سرعت خیلی کمی حرکت می‌کنند و چند ساعت زمان می‌برد. تقریبا از معدود گیاه‌هایی است که نسبت به رفتار واکنش نشان می‌دهد و از همین جهت برای عموم مردم جذابیت دارد.»
چرا «گلخانه داروین»؟
«من داروین را به خاطر کارهای مختلفی که در زمینه گیاهان و زیست انجام داده، خیلی دوست دارم. البته نباید داروین را این‌طور ببینیم که تنها درباره نظریه تکامل انسان صحبت کرده، او در زمینه‌های مختلف زیستی تحقیقات و پژوهش‌های زیادی داشته و کارهای مختلفی را هم در این زمینه انجام داده است. انتخاب اسم داروین برای گلخانه هم از چیزهایی است که خیلی آن را دوست دارم و خیلی خوشحال هستم با این نام کار می‌کنیم.»
چرا بعضی گیاه‌ها گوشتخوار شدند؟
«داروین نمونه‌های مختلفی از گیاه‌های گوشتخوار را از سراسر دنیا جمع‌آوری می‌کند و با تحقیقات گسترده‌ای روی آنها کشف می‌کند چرا این گیاه‌ها گوشتخوار شدند. ماجرای گوشتخوار شدن گیاهان این است که این گیاه‌ها در محیط‌هایی رشد می‌کنند که همه شرایط برای رشد به جز خاک خوب وجود دارد. یعنی گیاهی که آب، نور، دما و رطوبت مناسبی دارد، اما خاک خوبی در اختیار نداشته، در این شرایط گیاه نمی‌خواسته محیط را از دست بدهد، پس سعی کرده موادی را که باید از خاک می‌گرفته از هوا بگیرد که همان حشرات باشند.در این صورت اگر آنها حشره نخورند، مانند این است که به گیاه‌های دیگر کود ندهید، وقتی یک گیاه کود نداشته باشد، بعد از مدتی ضعیف می‌شود و طراوت خود را از دست می‌دهد و ممکن است حتی از بین برود. مثلا ونوس حشره‌خوار سه هفته‌ای یک بار یک حشره بخورد برایش کافی است و وقتی همان یکی را می‌خورد، به شکل ناگهانی رشد می‌کند! جالبی ماجرا درباره این نوع گیاهان این است که وقتی شرایط نگهداری خوبی داشته باشند، خیلی سریع هم رشد می‌کنند و این موضوع برای من از ابتدا هیجان انگیز بود، چون هر روز می‌دیدیم که گیاهم با روز قبل تفاوت کرده است.»
حشره‌خوار یا گوشتخوار؛ مسئله این است!
«به این گیاه‌ها گوشتخوار می‌گویند، اما خیلی‌ها می‌گویند این‌ها که فقط حشره می‌خورند، پس چرا حشره‌خوار نیستند؟ از نطر زیست‌شناسی این گیاهان فقط حشره‌ها را نمی‌خورند، عنکبوت هم می‌خورند که از بندپایان محسوب می‌شوند. از طرفی مدلی از گیاهان گوشتخوار کوزه‌ای نپنتس می‌تواند حتی یک موش یا پرنده که بی‌حال و مریض باشد را شکار کند! این‌ها واقعیت‌هایی است که در طبیعت دیده شده‌اند. به همین دلیل اسم دقیقی را که می‌توان روی همه آنها گذاشت، همین گوشتخوار است. اما مطمین باشید که این گیاه‌ها هیچ خطرب برای انسان‌ها ندارد و با فیلم‌ها و کارتون‌ها همه ما را ترسانده‌اند.»
ساراسنیا را بیشتر از بقیه دوست دارم
«خودم ساراسنیا رو بیشتر از بقیه دوست دارم. به نظرم موجود هیجان‌انگیزی است. البته باید بگویم در دنیای حرفه‌ای گیاهان گوشتخوار و آدم‌های حرفه‌ای این حوزه معمولا علاقه متفاوتی با مردم دیگر دارند. مخاطب‌ها در ابتدا جذب ونوس حشره‌خوار می‌شوند، اما کوزه نپنتس خیلی شکل‌ها و اندازه‌ها و رنگ‌های مختلفی دارد و معمولا در دنیا هم خیلی مورد توجه حرفه‌ای‌های این حوزه است. فکر می‌کنم ونوس حشره‌خوار گیاهی است که همه ما را به این دنیا علاقه‌مند می‌کند تا بعد با شگفتی‌های دیگری که درباره آنها وجود دارد، آشنا شویم.»
خاک و آب بدون املاح برای گیاهات گوشتخوار
«این گیاه برای زندگی به خاک پیت ماس نیاز دارند که مجموعه‌ای از خزه‌هایی هستند که طی سالیان روی هم انباشته شده‌اند و البته هیچ املاحی ندارند و بی‌خاصیت‌ترین خاک موجود از نظر مواد معدنی است. این گیاهان آب مقطر لازم دارند که املاحی نداشته باشد. البته می‌توانند تا حدی املاح در آب را تحمل کنند، اما بعد از مدتی می‌تواند باعث از بین رفتن آنها شود. آبیاری این گیاهان هم به شکلی است که باید ظرف گلدان را داخل یک ظرف بزرگتر و پر از آب بگذارید و هر زمان که سطح آب پایین آمد، دوباره آب اضافه کرد که باید بگویم از نظر آبیاری ساده‌ترین نوع گیاهان هستند. همچنین این گیاه نور خیلی زیادی لازم دارد، به طوریکه نور مستقیم روی گیاه باشد.از طرفی در ایران دنیای غیرحرفه‌ای زیادی در ارتباط با این گیاه‌ها وجود دارد و ما خیلی تلاش کردیم آن را از بین ببریم. برخی فکر می‌کنند این گیاه‌ها به رطوبت خیلی زیادی نیاز دارند و مثلا پلاستیک روی آن می‌کشند! در صورتیکه این‌کارها باعث از بین رفتن گیاه می‌شوند.
ما همراه هر گیاه دفترچه 14 صفحه‌ای را برای مشتری‌ها ارسال می‌کنیم تا به راحتی بتوانند از گیاهشان مراقبت کنند، اما به طور کلی گیاه در دمای عادی باشد، درباره رطوبت سخت نگیریم. اگر خودش مگس نخورد، بهشان بدهیم و اگر مگس نشد، کرم خشک از آکواریوم‌ها بگیریم.همچنین از پاییز بهتر است که در جای خنک باشند تا در زمستان و فصل سرما به خواب زمستانی بروند. با این‌کار آنها انرژی را از برگ‌ها به غده منتقل و جمع می‌کنند تا بهار بتوانند با انرژی دوباره رشد کنند. خواب زمستانی برای آنها واجب است و اگر نداشته باشند ممکن است خیلی زود از بین بروند.در این زمان آب کمتر می‌خواهد و غذا هم اصلا لازم ندارند.»
این حساس‌های دوست داشتنی
«این گیاه‌ها را دسته‌بندی حساس‌ها قرار می‌دهیم، حساسیت آنها هم از این جهت بیشتر است که نسبت به همه چیز سریع واکنش نشان می‌دهند. آنها سیستم پیچیده‌تری نسبت به بقیه گیاه‌ها دارند و به هر حال عمل هضم را انجام می‌دهند. خودم هر روز از دیدن آنها هیجان زده می‌شوم. از طرفی دنیای گیاهان گوشتخوار نهایت ندارد و می‌توان به مدل‌های مختلف دست پیدا کرد، اگر گرده‌های مدل‌های مختلف گیاه‌ها را با هم مخلوط کنیم، به گیاه جدید دست پیدا می‌کنیم!»
دوست داریم صادرات جهانی داشته باشیم
«اداره گلخانه داروین به من حس خوبی می‌دهد، همیشه هم دوست داشتم کار متفاوتی انجام دهم. با اینکه با توجه به رشته‌ای که تحصیل کرده بودم می‌توانستم کارهای زیاد و متفاوتی در برنامه نویسی انجام دهم و حتی درآمد خوبی هم داشته باشم، اما این‌کار را انجام ندادم. امروز از اینکه داروین را اداره می‌کنم، خوشحالم و با وجود اینکه فروشگاه اینترنتی هستیم، اما سعی می‌کنیم یک خرید حضوری را برای مشتری‌ها شبیه‌سازی کنیم و همیشه عکس مدل‌های مختلف را برای آنها می‌فرستیم تا انتخاب کنند. البته همیشه هم از عکس‌هایی که خودمان از گلخانه گرفته‌ایم را استفاده می‌کنیم و امیدواریم بزرگتر شویم تا بتوانیم صادرات هم داشته باشیم. همان‌طور که امروز سفارش از شهرهایی می‌گیریم که تابه حال اسمشان را هم نشنیده‌ایم!»