ائتلاف بزرگ؛ آیا دود از کنده بلند می شود؟
پنج تشکل بزرگ اقتصادی کشور شامل خانه اقتصاد ایران، انجمن مدیران صنایع، خانه معدن، مجمع فعالان توسعه اقتصادی و فدراسیون حمل و نقل تشکیل دهندگان این ائتلاف هستند که اکثریت آن ها از پیرمردها و کهنه کاران اتاق بازرگانی هستند و از دوره اول در اتاق حضور فعالی را داشته اند. یحیی آل اسحاق رئیس فعلی اتاق بازرگانی تهران، ابراهیم جمیلی، روغنی، دانشمند، راسخ و نقیب از افراد شاخص ائتلاف بزرگ هستند. جمیلی بعد از اعلام موجودیت این ائتلاف در یک نشست خبری اعلام کرد که در این دوره قصد دارند نگاه متفاوتی به اتاق بازرگانی داشته باشند. وی در حالی از ورود افراد تکراری به اتاق بازرگانی انتقاد کرد که بیشترین نام های تکراری در این ائتلاف دیده می شود و در واقع بدنه اصلی ائتلاف بزرگ از بدو تشکیل اتاق، عضو پارلمان بخش خصوصی بوده اند.
راسخ دیگر عضو اتاق نیز وجود یک صدایی به جای چندصدایی را اصلی ترین دلیل تشکیل این ائتلاف دانست و یادآور شد: «لازم است که بخش خصوصی به بلوغی برسد که بتواند در کشور ایجاد هم‌صدایی کند.» به نظر می رسد که ائتلاف بزرگ تا این لحظه نتوانسته است وحدت و همگرایی خود را حفظ کند، زیرا مسعود دانشمند، یکی از اعضای این ائتلاف مدتی پیش به شدت از ریاست اتاق و نحوه دعوت به جلسات شورای گفتگو انتقاد کرد و آن را براساس رابطه دانست. پیوستن به سازمان تجارت جهانی در شرایطی به عنوان شعار این ائتلاف انتخاب شده است که این مسئله در سال های قبل نیز در محافل اقتصادی کشور مطرح بوده و جالب اینجاست که اکثریت همین ائتلاف هم در آن زمان عضو اتاق بوده اند، اما هیچ تلاشی برای تحقق آن از سوی آن ها صورت نگرفته است. ائتلاف بزرگ در دوره هفتم انتخابات حضور موفقی داشت و توانست تعداد زیادی از کرسی ها را در اختیار بگیرد اما باید دید این ائتلاف که به نظر می رسد اختلاف نظرهای درونی زیادی هم دارد، توانایی موفقیت در این دوره از انتخابات را داراست یا خیر؟
خواستاران تحول، بازگشت اصلاح طلبان
اصلاح طلبان که در چند سال اخیر حضور چندان فعالی در عرصه های سیاسی و اجتماعی کشور نداشته اند، تحت عنوان ائتلاف خواستاران تحول قصد حضور دوباره در صحنه را دارند. محسن مهرعلیزاده رئیس سابق سازمان تربیت بدنی، حمید حسینی، بهزادیان رئیس سابق اتاق بازرگانی تهران، جمشید عدالتیان عضو فعلی اتاق، حمیدرضا عارف فرزند معاون اول رئیس جمهور در دولت اصلاحات از شاخص ترین اعضای این ائتلاف به شمار می روند. پرچمداری این ائتلاف با محمدرضا بهزادیان است. او در هفتمین دوره هیات نمایندگان به دلیل رد صلاحیت هیات نظارت از گردونه انتخابات حذف شد و در هشتمین دوره انتخابات با اعلام کاندیداتوری، برای عضویت در هیئت نمایندگان و به احتمال قوی برای تصاحب یکی از کرسی‌های هیات‌رئیسه خیز برداشته است. از دیگر چهره‌های شاخص این گروه می‌توان به سیدحمید حسینی، فاطمه دانشور، مرسل صدق و احمد ترک‌نژاد که در دوره‌های گذشته نیز عضو هیات نمایندگان اتاق‌های تهران و ایران بوده‌اند، اشاره کرد. این گروه، برنامه‌های خود را در پنج سطح اتاق، اقتصاد کلان، توانمندسازی بنگاه‌ها، تعامل با اقتصاد جهانی و مسئولیت اجتماعی تعریف و تدوین کرده است. یکی از حاشیه های چند وقت اخیر این ائتلاف دیدار آن ها با هاشمی رفسنجانی بود که نشان دهنده حمایت تلویحی رئیس مجمع تشخیص مصلت نظام از ان ها را دارد. البته جمشید عدالتیان یکی از اعضای این ائتلاف هرگونه حمایت هاشمی از این ائتلاف را رد می کند اما باید دید این ائتلاف که طیف خاصی از اصلاح طلبان را در بر می گیرد چه سرنوشتی در انتخابات پیدا خواهد کرد.
ائتلاف برای فردا، ائتلاف متغیرها
اوایل بهمن ماه امسال در نزدیکی اتاق بازرگانی تهران نشست خبری برگزار شد تا از افراد حاضر در ائتلافی جدید رونمایی شود. ائتلاف فردا با حضور افرادی مانند خوانساری، پدرام سلطانی نایب رئیس فعلی اتاق بازرگانی ایران، برزگران، لاهوتی، رهی معیری، سیده فاطمه مقیمی و مهدی جهانگیری برادر معاون اول رئیس جمهور، در حالی اعلام موجودیت کرد که برخی اعضای آن مانند فریال مستوفی، مسعود شنتایی، سید حسن سلیمی که قرار بود تحت لوای گروه دیگری در انتخابات حضور پیدا کنند ناگهان موضع خود را تغییر دادند و به ائتلاف فردا پیوستند. حضور برخی از جوان ترها در این ائتلاف از نکات مثبت آن ها به شمار می رود. حضور دوستان و نزدیکان معاون اول رئیس جمهور در این ائتلاف علاوه بر مهدی جهانگیری از نکات جالب این گروه به شمار می رود. محمد امیرزاده یکی از اعضای این ائتلاف، مدیرعامل شرکت دیداس و از چهره‌های سرشناس خدمات فنی مهندسی به ویژه بخش ساختمان است و گفته می‌شود که آشنایی کافی با معاون اول رییس جمهور دارد اما غول بزرگ خدمات فنی مهندسی و ساختمان‌سازی بدون شک محمدرضا انصاری مدیرعامل شرکت کیسون است که در این انتخابات در لیست ائتلاف برای فردا حضور دارد. در این میان نباید از نام محسن بهرامی ارض قدس مشاور محمد شریعتمداری در دفتر معاونت اجرایی رئیس جمهور و علی شمس اردکانی رئیس فعلی کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی هم به عنوان اعضای شاخص این ائتلاف به راحتی گذشت. گفتنی است این ائتلاف صحبتی از برنامه های اقتصادی خود به میان نیاورده، اما در اشارات کوتاهی به لزوم شفاف سازی در اقتصاد پرداخته است.
ائتلاف کارآفرینان توسعه گرا؛ مهمان ناخوانده انتخابات
این ائتلاف که تحت عنوان کانون کارآفرینان توسعه گرا هفته قبل رسما اعلام موجودیت کرد، اعلام کرده که به انتخابات به عنوان یک امر جزئی نگاه می کند و قصد دارد به عنوان بخش خصوصی مستقل رسما فعالیت خود را آغاز کند. آن ها در حالی اعلام کردند که ائتلافشان رئیس ندارد و همه تحت عنوان هیات موسس در آن فعالیت می کنند، اما از افراد شاخص این ائتلاف به عنوان رهبران احتمالی آن ها یاد می شود.
محمد صدرهاشمی‌نژاد میلیاردر معروف و موسس هلدینگ استراتوس و بانک اقتصاد نوین که در دوره‌های مختلف اتاق بازرگانی عضو هیئت نمایندگان بوده است به عنوان شاخص ترین عضو ائتلاف و به نوعی رهبر این ائتلاف به حساب می آید. یک چهره دولتی به نام حسین سلطانی‌نیا که پیش از این معاون کل سازمان توسعه تجارت بود و چند سالی است در هلدینگ استراتوس فعالیت می‌کند نیز دیگر فرد شاخص ائتلاف به شمار می رود. کاظم سماک، عضو هیئت‌مدیره سندیکای شرکت‌های ساختمانی و مدیرعامل شرکت پاس ماستر که پیش از این هم در اتاق بازرگانی حضور داشت دیگر عضو شاخص این ائتلاف است.
سهم بالای فعالان عرصه صنایع غذایی و کشاورزی نکته مهم این ائتلاف به شمار می رود که در این میان می توان به افرادی نظیر صدرالدین نیاورانی، شبنم بهرامی، محمدمهدی تابع‌قانون و حجت‌الله ذبیحی اشاره کرد. شعار این ائتلاف حمایت کامل از بخش خصوصی است و آن ها منتقد تقسیم بندی اقتصاد ایران به سه بخش دولتی، خصوصی و تعاونی هستند.
پیشگامان توسعه؛ رفقای دیروز، رقبای امروز
این ائتلاف در دوره قبل تحت لوای ائتلاف بزرگ فعالیت می کرد و افراد حاضر در آن از چهره های قدیمی و کارکشته بخش خصوصی تشکیل شده است. اسدالله عسگراولادی پیرمرد کهنه کار اتاق و مجید رضا حریری از شاخص ترین اعضای این ائتلاف هستند. البته قبل از این نام فریال مستوفی هم در زمره اعضای احتمالی این ائتلاف دیده می شد اما در حال حاضر با پیوستن رسمی وی به ائتلاف برای فردا باید نام وی را از این لیست قلم گرفت. این ائتلاف در حالی خواستار نوگرایی در اتاق بازرگانی شده است، که وجود چهره های قدیمی در آن این احتمال را کاهش می دهد. همچنین نکته دیگر این ائتلاف شایعات فراوان پیرامونی ان است. هر روز گمانه زنی های مختلفی در خصوص احتمال پیوستن اسدالله عسگراولادی و مجیدرضا حریری به ائتلاف تحول خواهان شنیده می شود.
البته عسگراولادی و حریری در کنار حاجی بابا و خلیلی، هفته گذشته ائتلاف جدیدی تحت عنوان ائتلاف پیشگامان وفاق را تشکیل دادند، تا علاوه بر عضویت در این ائتلاف با حضور در ائتلافی جدید شانس خود را برای حضور در اتاق تهران آزمایش کنند.
ائتلاف فراگیر ایرانی آباد؛ طرفدار "اتاق خصوصی"
ائتلاف ایرانی آباد تازه ترین گروه در میان ائتلاف های مختلف است که در این دوره از انتخابات ابتدا سخنگوی خود را حمید حاجی‌ابراهیم‌زرگر تاجر کهنه کار تهرانی اعلام کرد. زرگر در بیان نظریات خود در رسانه ها از اقتصاد دستوری انتقاد کرده و گفته است: «اقتصاد دستوری و دولتی محور با ذات و فلسفه وجودی اتاق در تعارض ذاتی قرار دارد. هر چند بازرگانان در طول سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی به بهترین شکل با استفاده از ظرفیت‌های خود از تمامیت انقلاب دفاع نمودند و هرکجا که لازم بود، به بهترین شکل با حضور به موقع کمبودهای دولت را جبران نمودند اما باید گفت که اتاق بازرگانی نباید عرصه کش مکش‌های سیاسی عده ای افراد خاص شود، لذا ائتلاف فراگیر ایران آباد تلاشی برای تخصصی و پرهیز از دستوری شدن تصمیمات اتاق است.»
ایرانی آباد عدم انحصارگرایی در اتاق، تحقق اصل 44 قانون اساسی و دیپلماسی را از مهم‌ترین شعارهای خود برای حضور در انتخابات دانسته اند. آن ها هفته گذشته از لیست خود برای حضور در انتخابات رونمایی کردند که در این میان باید به کوروش پرویزیان مدیر عامل بانک پارسیان، سید هادی رضوی داماد محمد شریعتمداری معاون اجرایی رئیس جمهور، محمد عاشق معلی و مهدی معصومیان اشاره کرد. البته آن ها نام چند نفر از افرد شاخص اتاق در ائتلاف بزرگ مانند یحیی آل اسحاق و محمد حسین برخوردار را هم در لیست خود گذاشته اند تا نشان دهند فارغ از جهت گیری های سیاسی عمل می کنند.
در جمع بندی از شرایط انتخابات هشتمین دوره اتاق بازرگانی تهران باید گفت این انتخابات سخت ترین رقابت را نسبت به دوره های قبلی ایجاد کرده است و همه اشخاص و گروه های مختلف از دوره های قبل در کنار تازه واردها قصد دارند، بر پارلمان بخش خصوصی تسلط پیدا کنند. با توجه به در پیش بودن انتخابات دوره دهم مجلس شورای اسلامی در دوره آینده گروه های سیاسی نیز قصد دارند خود را در میان جامعه فعالان اقتصادی محک بزنند تا مشخص شود چه میزان در جلب نظر این گروه از جامعه موثر بوده اند.
انتخابات های اتاق بازرگانی معمولا با مشارکت های بسیار پایین و در حدود 30 درصد برگزار شده بنابراین گستردگی تفکرات مختلف در این دوره از انتخابات این امکان را فراهم می کند که مشارکت در این دوره بیش از دوره های گذشته باشد. انتخابات اتاق بازرگانی قطعا از چشم دولتی ها هم پنهان نمی ماند و ان ها نیز اتفاقات پیرامون آن را به خوبی رصد می کنند. حضور بستگان برخی از مسئولان دولتی هم فضای انتخابات این دوره را پر حاشیه تر از دوره های قبل کرده است. باید دید در نهایت پارلمان بخش خصوصی در دوره هشتم به دست چه گروهی خواهد افتاد و رئیس اتاق بازرگانی که که بنا به اعلام اکثریت کاندیداها بیشترین اختیار را در اتاق دارد، چه کسی خواهد بود.