به گزارش صراط به نقل از تسنیم، محمد مجتهدزاده مدیرعامل شرکت معدنجو، در جریان پانزدهمین تور رسانهای قوه قضاییه و در جمع اصحاب رسانه، ضمن تشریح جزئیات حادثه معدن طبس و پذیرش مسئولیتها، از نقش کلیدی کارگران در بازگشایی مجدد این واحد تولیدی سخن گفت.
محمد مجتهدزاده در این نشست که با حضور خبرنگاران و مسئولان قضایی برگزار شد، با ابراز تأثر عمیق از حادثه معدن طبس اظهار کرد: خداوند را شاکرم که 15 ماه پس از آن حادثه تلخ، بار دیگر فرصت حیات و خدمت را به ما ارزانی داشته است. پیش از هر چیز، به عنوان مدیرعامل، از صمیم قلب بابت رنج و داغی که بر دل خانوادههای عزیز همکارانمان نشست و غمی که جامعه ایران را فرا گرفت، عذرخواهی میکنم.
بزرگترین معدن خصوصی زغالسنگ با 30 سال سابقه
مدیرعامل معدنجو با اشاره به سابقه فعالیت این شرکت گفت: شرکت معدنجو یک مجموعه تازهکار نیست؛ 30 سال از زمان احداث و آغاز فعالیت آن میگذرد. بنده شخصاً به عنوان مؤسس، از سال 1374 در تمامی مراحل شکلگیری این مجموعه حضور داشتهام. تا پیش از این حادثه، همواره احساس افتخار میکردم که این مجموعه با تلاش همکارانمان سه بار به عنوان بهرهبردار نمونه کشور انتخاب شده است.
وی افزود: هرگز تصور نمیکردم با چنین شرایطی روبرو شویم. در ماه وقوع حادثه، این معدن با تولید 50 هزار تن زغالسنگ و اشتغال مستقیم نزدیک به 1700 نفر، قطعاً بزرگترین معدن زغالسنگ بخش خصوصی کشور بود که حاصل سه دهه تلاش جمعی همکاران ما محسوب میشد.
فوران گاز؛ عامل اصلی فاجعه
مجتهدزاده در تشریح علل فنی حادثه بیان کرد: این حادثه بسیار سهمگین بود و بررسیهای کارشناسی متعددی روی آن صورت گرفته است. ریشه اصلی حادثه، انفجار مهیب ناشی از فوران آنی گاز بود. باید بپذیریم که سیستم ما کمبودها و نقصانهایی داشت که نتوانستیم در مواجهه با آن حجم عظیم گاز، کاملاً بر شرایط مسلط شویم و متأسفانه آن اتفاق تلخ رقم خورد.
نجات 180 کارگر در لحظات اولیه
وی با اشاره به آمار افراد حاضر در معدن در لحظه حادثه گفت: «در لحظه وقوع حادثه، 252 نفر از همکاران ما در شیفت مشغول به کار بودند. خوشبختانه تیم ایمنی و سایر همکاران موفق شدند 180 نفر را به سلامت از مهلکه نجات دهند و خارج کنند. شاکر خداوند هستیم که ابعاد این فاجعه به ارقام بزرگتری منتهی نشد.
مدیرعامل معدنجو ضمن قدردانی از همبستگی جامعه معدنی کشور افزود: جامعه معدنی زغالسنگ کشور دارای یک همبستگی حرفهای مثالزدنی است. بلافاصله پس از حادثه، امکانات از سایر معادن به سمت ما گسیل شد و سازمانهای کشوری و استانی نیز سریعاً در محل حضور یافتند. باید سپاسگزار باشیم که توانستیم پیکرها را در اسرع وقت خارج کرده و آن مرحله تلخ را در کوتاهترین زمان ممکن مدیریت کنیم.
کارگران مانع تعطیلی معدن شدند
مجتهدزاده در بخشی دیگر از سخنان خود به وضعیت معدن پس از حادثه اشاره کرد و گفت: «پس از حادثه، تصور من این بود که با توجه به سنگینی ابعاد ماجرا، نمیتوانیم به این زودی چراغ معدن را روشن کنیم. حتی به همکاران اعلام کردیم تا 15 مهرماه معدن تعطیل است تا سیر قضایی و تصمیمات شورای عالی معادن مشخص شود.
وی روایت تأثیرگذاری از دیدار با کارگران ارائه داد: شبی که برای اعلام تعطیلی به خوابگاه کارگران رفتم، با واکنشی دور از انتظار مواجه شدم. کارگران که در دو شیفت 800 نفره فعالیت میکردند، به من گفتند: "آقای مهندس، شما در معدن بمانید، ما کنارتان هستیم. ما نمیتوانیم با درآمد بیمه بیکاری زندگی کنیم؛ معیشت ما به کار در معدن وابسته است."
حمایت دستگاه قضا برای احیای تولید
مدیرعامل معدنجو با تشکر از قوه قضاییه گفت: من این درخواست کارگران را خدمت ریاست محترم دادگستری مطرح کردم و گفتم اگر امکان فعالیت مجدد مهیا شود، به پشتوانه همین جمع میتوانیم معدن را احیا کنیم تا زندگیای که 30 سال برای ساختنش زحمت کشیدیم، نابود نشود. از سیستم قضایی، دادگستری و دادستان محترم که ضمن نظارت دقیق، این فرصت را برای بازگشت به کار مجموعه قائل شدند، سپاسگزاری میکنم.
سه اولویت اصلی پس از بحران
مجتهدزاده به اقدامات حمایتی شرکت اشاره کرد و گفت: بعد از اینکه خودمان را پیدا کردیم و من مدتی در کنار مصدومان در بیمارستان بودم، سه محور اصلی را به عنوان وظیفه شرکت تعریف کردیم. اولین و مهمترین وظیفه، رسیدگی به خانوادههای داغدار بود.
وی تصریح کرد: علاوه بر وظایف قانونی تعیین شده توسط دادگاه، با هماهنگی ریاست محترم دادگستری اقداماتی فراتر انجام دادیم. از جمله اینکه دیات رو به حساب واریز کنیم و جهت حمایت از خانوادههای جانباختگان، مقرر شد مستمریِ ویژهای از باب تبصره 66، معادل 10 سال حقوق هر کارگر، به حساب تأمین اجتماعی واریز میکردیم.
تجهیز معدن طبس به سیستمهای پیشرفته مانیتورینگ و تهویه
مدیرعامل شرکت معدنجو در ادامه تشریح اقدامات پس از حادثه، از اجرای دقیق تعهدات قانونی و مالی، ارتقای چشمگیر سیستمهای تهویه و گازسنجی و همچنین خرید و راهاندازی سیستم مانیتورینگ مرکزی خبر داد.
وی با تأکید بر اولویتبندی اقدامات پس از بحران، اظهار کرد: بلافاصله پس از حادثه، پرداخت مطالبات و واریز وجوه به حساب تأمین اجتماعی در دستور کار قرار گرفت. خوشبختانه شرکت هم از پوشش بیمهای کافی و هم از امکانات مالی لازم برخوردار بود و توانستیم وظایف قانونی خود را در قبال بازماندگان به موقع انجام دهیم.
تعهد بلندمدت به خانوادههای آسیبدیده
وی با اشاره به مسئولیت اجتماعی این شرکت افزود: علاوه بر الزامات قانونی، هر آنچه در توان مجموعه بود برای حمایت از خانوادههای داغدار انجام شد. امیدواریم با یاری خداوند، در درازمدت نیز شرمنده این عزیزان نباشیم. هدف ما این است که با تداوم فعالیت معدن، بتوانیم در آینده حامی فرزندان همکاران فقیدمان باشیم و شاهد بالندگی آنان باشیم. مجموعه معدنجو در انجام این وظیفه هیچگونه کوتاهی نخواهد کرد و آمادگی کامل برای حمایت مستمر وجود دارد.
اصرار 1600 کارگر بر تداوم تولید
مجتهدزاده با بیان اینکه کارگران خواستار ادامه فعالیت معدن بودند، گفت: با وجود ابعاد بزرگ حادثه، همکاران ما خواهان بازگشت معدن به چرخه تولید زغالسنگ کشور بودند؛ چرا که این معدن نقش مهمی در تأمین ذغال سنگ دارد و 1600 شغل مستقیم کارگاهی به آن وابسته است. کارگران مردانه پای تقاضای خود ایستادند و ما نیز بلافاصله وارد فاز شناسایی نواقص و رفع آنها شدیم.
تفکیک تهویه بلوک C و نصب فنهای جدید
مدیرعامل معدنجو «ارتقای ایمنی» را اولویت اصلی بازگشایی دانست و در تشریح اقدامات فنی گفت: یکی از ایرادات فنی مطرح شده توسط کارشناسان قوه قضاییه، اتصال تهویه بلوکها به یکدیگر بود. در همین راستا، اقدام فنی جهت تفکیک تهویه بلوک C انجام شد و تهویه بلوک b از C جدا شد و اکنون این بلوک c دارای سیستم تهویه مستقل با فنهای مجهز است. فنهای اصلی و بزرگی که پیش از حادثه خریداری شده بود، پس از حادثه تحویل، نصب و راهاندازی شد و اکنون شبکه تهویه معدن به مراتب نسبت به گذشته ارتقا یافته است.
واردات 62 دستگاه گازسنج دقیق از آلمان
وی در خصوص سیستمهای تشخیص گاز نیز توضیح داد: اگرچه پیش از حادثه نیز کنترل گاز توسط تیمهای ایمنی انجام میشد، اما پس از آن، حساسیتها و تجهیزات را افزایش دادیم. تعداد 62 دستگاه دیتکتور (گازسنج) دستی از کمپانی «دراگر» آلمان خریداری و وارد کشور شد. این دستگاهها اکنون در اختیار پرسنل قرار گرفته و سطح سنجش و ثبت دقیق گاز را نسبت به قبل به شدت ارتقا داده است.
راهاندازی مرکز آموزش جوار کارگاهی
مجتهدزاده به اهمیت آموزش نیروی انسانی اشاره کرد و افزود: معدن ما در گذشته نیز از نظر ایمنی در سطح خوبی ارزیابی میشد، اما با کمک وزارت کار، مرکز تحقیقات کار در طبس ایجاد شد تا آموزش حین کار کارگران با جدیت بیشتری دنبال شود. اکنون دورههای آموزشی عمومی و تخصصی به صورت مرتب برای سطوح کارگری و کارشناسی در حال برگزاری است.
استقرار سیستم هوشمند مانیتورینگ تا 3 ماه آینده
مدیرعامل معدنجو در پایان به الزام قضایی برای نصب سیستم مانیتورینگ اشاره کرد و گفت: بر اساس حکم و دستور دستگاه قضایی، معدن ملزم به نصب سیستم مانیتورینگ شد. بلافاصله مطالعات مهندسی انجام و یک شرکت توانمند که پروژه مانیتورینگ معادن چین را انجام میدهد، انتخاب شد. دستگاههای فاز اول مانیتورینگ آماده شده و در حال ارسال به ایران است.
وی خبر داد: کارشناسان معدن جهت طی کردن دورههای آموزشی و تست نهایی تجهیزات به چین اعزام شدهاند. پیشبینی میشود این سیستم تا سه ماه آینده به دست ما برسد و نصب شود. با اجرای این پروژه، علاوه بر گازسنجهای دستی، یک سیستم گازسنجی ثابت و مانیتورینگ دقیق از اتاق فرمان بر تمام بخشهای معدن نظارت خواهد کرد.
نظارت مستمر دستگاه قضا بر ایمنی معدن / توزیع عادلانه درآمد تولید برای ارتقای معیشت کارگران
محمد مجتهدزاده در بخش دیگری از سخنان خود، بر نظارت دقیق قضایی بر روند ایمنسازی، تلاش برای بهبود وضعیت معیشتی کارگران و تأثیر این حادثه بر جلب توجه مسئولین به مشکلات کلان صنعت زغالسنگ تأکید کرد.
مدیرعامل شرکت معدنجو با اشاره به تعامل مستمر با دستگاه قضایی اظهار داشت: گزارش اقدامات فنی و ایمنی انجام شده در معدن، به صورت مرتب و دورهای جهت استحضار به دادستان و ریاست دادگستری شهرستان و همچنین رئیسکل دادگستری استان ارائه میشود تا اطمینان حاصل شود که روند ارتقای ایمنی طبق برنامه پیش میرود.
ارتقای معیشت؛ پاداش همت کارگران
مجتهدزاده «بهبود معیشت» را سومین محور فعالیتهای پس از بحران برشمرد و گفت: فضای کاری ما یک فضای خانوادگی است و کارگران در این مدت پشت و پناه یکدیگر بودند. واقعیت این است که همت جمعی همین کارگران بود که معدن را پس از آن حادثه حفظ کرد؛ لذا وظیفه خود دانستیم تا در حد توان اقداماتی را برای ارتقای شرایط زندگی آنان انجام دهیم.
وی در خصوص وضعیت حقوقی پرسنل افزود: ارزیابی من این است که امروز در بین معادن زغالسنگی بخش خصوصی، همکاران ما از شرایط مناسبتری نسبت به سایرین برخوردارند. هرچند با توجه به شرایط اقتصادی کشور، معتقدم هر کاری انجام دهیم باز هم کم است، اما تمام تلاشمان را به کار گرفتهایم.
اداره معدن بدون بودجه دولتی
مدیرعامل معدنجو با تأکید بر استقلال مالی این مجموعه تصریح کرد: ما بودجه دولتی نداریم و بقای معدن وابسته به تلاش جمعی است. همواره به همکارانم گفتهام که باید منصفانه عمل کنیم و هر امکان و توانی که از دل تولید این معدن بیرون میآید، صرف ارتقای شرایط زیستی خودِ کارکنان شود.
وی ضمن پذیرش مسئولیتها گفت: باید سپاسگزار باشیم که با وجود قصوری که در مجموعه ما رخ داد، دستگاه قضایی فرصت جبران و ادامه فعالیت را به ما داد تا بتوانیم مجدداً در مسیر تولید و اشتغال گام برداریم.
توجه ویژه به مشکلات صنعت زغالسنگ پس از حادثه
مجتهدزاده با تقدیر از اقدامات دولت در حوزه مسکن کارگران خاطرنشان کرد: باید حقشناسی کنم از اقدامی که دولت انجام داد و موجب خانهدار شدن همکاران ما شد. درست است که این حادثه بسیار سهمگین و تلخ بود، اما در طول یک سال گذشته برکاتی هم داشت؛ از جمله اینکه نگاه ویژه دستگاه قضایی و مسئولین دولتی به مشکلات عدیده و ریشهای حوزه زغالسنگ کشور جلب شد و امیدواریم این توجهات منجر به حل چالشهای این صنعت شود.
مجتهدزاده با توصیف حادثه معدن به عنوان یک «سونامی» که میتوانست شرکت را به مرز نابودی مطلق برساند، گفت: برای من به عنوان مهندس معدنی که 40 سال سابقه کار دارم، این اتفاق و از دست دادن 50 همکار، سنگینترین مسئله حرفهای و غصهدارترین رویداد زندگیام بود. اما همت همکارانم باعث شد تا این لحظه سر پا بمانیم و امیدوارم در نهایت قضاوت بر این باشد که در حد توانمان برای جبران و ادامه مسیر کوتاهی نکردهایم.
چالش تأمین تجهیزات استاندارد ضد گاز
وی در پاسخ به سوال تسنیم در خصوص تأمین تجهیزات ایمنی جدید توسط شرکتهای دانشبنیان و فناور ایرانی و علت خرید خارجی تجهیزات با وجود نمونه داخلی اظهار کرد: برای ورود هر دستگاهی به داخل تونل، باید از استاندارد ضد جرقه و ضد گاز بودن آن اطمینان حاصل میکردیم. ما مراحل بسیار پیچیدهای را طی کردیم تا توانستیم 62 دستگاه گازسنج پیشرفته را تهیه کنیم. با وجود دشواریهای تحریمی و ارزی، در حال حاضر بالاترین تعداد دستگاه گازسنج فعال در یک معدن کشور، در معدن ما وجود دارد.
مجتهدزاده افزود: شاید پیش از حادثه، به دلیل 28 سال کار بدون مشکل، تغییرات شرایط معدن و احتمال فوران مهیب گاز را به موقع درک نکرده بودیم؛ اما اکنون حتی فراتر از الزامات قانونی عمل کردهایم و علاوه بر مأموران ایمنی و استادکاران، لایههای نظارتی دیگر را نیز به این تجهیزات مجهز کردهایم.
آخرین وضعیت مصدومان و حمایتهای درمانی
مدیرعامل معدنجو درباره وضعیت 12 مصدوم حادثه توضیح داد: تعدادی از مصدومان که آسیب سطحی داشتند، پس از درمان سرپایی به کار بازگشتند.
وی با اشاره به حمایتهای مالی فراتر از تعهدات بیمهای گفت: از روز حادثه اعلام کردیم که علاوه بر پوشش بیمه تکمیلی، ماهانه 15 میلیون تومان کمکهزینه درمان به هر مصدوم پرداخت میکنیم و این پرداخت تا پایان مراحل درمان ادامه دارد.
ساخت خانه برای مصدوم حادثه توسط شرکت
مجتهدزاده با اشاره به گزارشی در خصوص وضعیت یکی از مصدومان ساکن روستا، گفت: شخصاً به دیدار این همکار رفتم و وقتی وضعیت نامناسب مسکن او را دیدم، دستور دادم یا خانهای خریداری شود و یا خانهای مناسب برایشان ساخته شود. اکنون ساخت آن خانه رو به اتمام است و به زودی تحویل ایشان خواهد شد. این اقدام وظیفه اخلاقی ما بود.
وی همچنین از رئیسکل دادگستری درخواست کرد تا پیگیر وضعیت مسکن یکی از مصدومان ساکن در سیستان و بلوچستان باشد که به دلیل برخی ناهماهنگیها، هنوز از طرح مسکن دولتی بهرهمند نشده است.
پرداخت مستمری و عدم نیاز به بیمه بیکاری
مدیرعامل شرکت معدنجو در پاسخ به سوالی درباره بیمه بیکاری مصدومان تصریح کرد: این عزیزان نیازی به بیمه بیکاری ندارند. تمام مصدومان جدی حادثه تحت پوشش مستمری ماهانه (طبق تبصره ماده 66) قرار گرفتهاند.
وی درباره تأخیر در پرداخت مستمری یکی از مصدومان توضیح داد: تنها یک مورد وجود دارد که به دلیل اختلافات خانوادگی و نگرانی از توقیف مبلغ بابت مهریه، خود خانواده در تکمیل پرونده تعلل کردهاند؛ وگرنه از سمت شرکت و تأمین اجتماعی هیچ مانعی برای پرداخت وجود ندارد.