به گزارش صراط برای پی بردن به دلایل مشکلات بی اشتهایی در کودکان و آگاهی از راهکارهایی برای حل مشکل بی اشتهایی کودک و راه‌های عملی برای بهبود تغذیه کودکان گفت وگویی با دکتر مجید حسن قمی نایب رئیش انجمن تغذیه ایران انجام داده‌ایم که در پی می‌آید.
دکتر مجید حسن قمی در گفت و گو با روزنامه همشهری درباره برخی رفتارهای نادرست والدین که باعث بدغذایی و کاهش اشتهای کودک می‌شوند، گفت: یک سری رفتارها اگر چه با نیت خوب انجام می‌شوند، اما نتایج معکوس به همراه دارند رفتارهایی مانند اجبار به غذا خوردن باعث تنفر کودک از غذا یا وعده‌های خاص غذایی می‌شود. تهدید یا تنبیه در هنگام غذا خوردن افزایش اضطراب و ایجاد مقاومت در برابر غذارا در پی دارد. پاداش دادن با خوراکی‌های ناسالم (مثل شکلات، بستنی) باعث کاهش ارزش غذایی وعده‌های اصلی می‌شود. مقایسه با دیگر کودکان یا تحقیر او به دلیل کم‌خوری به عزت‌نفس او آسیب می‌زند و باعث افزایش رفتارهای مقابله‌ای می‌شود. استفاده از تلویزیون، موبایل یا بازی برای پرت کردن حواس هنگام غذا خوردن کاهش ارتباط مغز با احساس سیری و گرسنگی را در پی دارد. [چرا بعضی بچه ها لاغر و بی اشتها هستند؟]
راهکارهایی برای حل مشکل بی اشتهایی کودک
این متخصص تغذیه درباره روش صحیح برخورد با کودک بی‌اشتها توضیح داد: باید به اشتهای طبیعی کودک اجترام گذاشت. کودکان در سنین مختلف اشتهای متفاوتی دارند. نوسانات اشتها طبیعی است. اما اصلاح بی اشتهایی کودک باید با برخورد صحیح همراه باشد. بهتر است در وعده‌های غذایی ثبات ایجاد کرد به این معنا که غذا دادن در ساعات مشخص با ساختار منظم روزانه انجام گیرد. فشار و اجبار در غذا خوردن کودک را باید کنار گذاشت. اجازه دهید کودک انتخاب کند چه مقدار، از میان گزینه‌های سالم بخورد. ایجاد محیط آرام در زمان غذا خوردن کودک ضروری است. این به معنای دوری کودک از استرس، تلویزیون، دعوا یا شلوغی است. خوب است کودک را درگیر تهیه روند غذا کرد. خرید، آماده‌سازی یا تزئین غذا توسط کودک، میل به خوردن را در وی افزایش می‌دهد. غذاهای متنوع با ظاهری جذاب به کودک ارائه دهید. رنگ، بافت و فرم غذا نقش مهمی در تحریک اشتهای کودک دارد. کودک رفتارهای غذایی والدین را تقلید می‌کند. اگر والدین سالم غذا بخورند، کودک نیز احتمالا همین کار را خواهد کرد.[چند راهکار ساده برای درمان بی اشتهایی کودکان]
راهکارهای عملی برای بهبود تغذیه کودکان
نایب رئس انجمن تغذیه به صورت نکته وار به راهکارهای عملی برای بهبود تغذیه کودکان اشاره کرد و گفت : ارائه وعده‌های غذایی کوچک و متعدد (۵ تا ۶ وعده در روز). پرهیز از نوشیدنی‌های شیرین یا حجم زیاد مایعات قبل از غذا، استفاده از بشقاب و قاشق مناسب کودک، پرهیز از تنقلات ناسالم بین وعده‌ها، ایجاد تجربه‌های مثبت و شاد در زمان صرف غذا. در صورت لزوم، ارزیابی پزشکی جهت کمبودهای تغذیه‌ای (مثل آهن یا روی) که ممکن است باعث کاهش اشتها شوند را می‌توان از جمله راهکارهای عملی برای بهبود تغذیه کودکان توصیف کرد.
آیا باید به کودک غذا را به اجبار داد؟
این متخصص ضمن مخالفت با این نکته که باید به اجبار به کودک غذا داد گفت: اجبار به غذا خوردن تأثیر منفی جدی دارد و باعث مقاومت کودک و تقویت رفتار بدغذایی می‌شود. احساس کنترل کودک بر بدنش را کاهش می‌دهد. اضطراب غذا خوردن ایجاد می‌کند. رابطه منفی با غذا را در ذهن کودک شکل می‌دهد که تا بزرگسالی ادامه پیدا می‌کند.
او درباره راهکار صحیح این طور توضیح داد: غذا را پیشنهاد بدهید، اما اگر کودک نخواست، اجبار نکنید.، وعده بعدی را در زمان مقرر ارائه دهید، بدون میان‌وعده یا تنقلات پُرکالری بین آن‌ها. اگر کودک چند وعده کم‌غذا خورد، نگران نباشید؛ در اغلب موارد، در وعده بعدی جبران می‌کند.
رفتارهای تقویتی مثبت
او درباره رفتارهای تقویتی نیز توضیح داد: تعریف و تشویق هنگام امتحان کردن غذاهای جدید. دادن اختیار محدود (امروز لوبیا بخوریم یا عدس؟). غذا دادن در کنار اعضای خانواده؛ الگوگیری از دیگران مهم است.
این متخصص به اهمیت مدیریت زمان غذا خوردن هم اشاره کرد و گفت: زمان غذا نباید طولانی باشد (حداکثر ۲۰ تا ۳۰ دقیقه). اگر کودک غذا نخورد، وعده بعدی را بدون تنقلات بین وعده ادامه دهید. وعده بعدی را به وقت خودش ارائه دهید تا نظم حفظ شود.
دکتر مجید حسن قمی با اشاره به اینکه امکان دارد به دلیل بروز پاره‌ای از مشکلات تغذیه‌ای و به منظور برطرف کردن بی اشتهایی کودک ناگزیر شویم او را نزد پزشک ببریم، گفت: در صورت مشاهده این موارد کودک را باید نزد پزشک ببریم: کاهش وزن یا توقف رشد برای چند هفته یا ماه، امتناع کامل از غذاهای جامد، علائم کمبود تغذیه‌ای (خستگی، رنگ‌پریدگی، یبوست مزمن)، استفراغ مکرر، حساسیت غذایی، یا مشکلات بلع.
