به گزارش صراط با توجه به تبصره ۱۶ قانون بودجه سال ۱۴۰۲ که درخصوص انتشار اطلاعات تسهیلات یا تعهدات پرداختی به دستگاههای اجرایی است، جدیدترین آمار وامهای دریافتی این شرکتها برای فصل زمستان سال ۱۴۰۳ منتشر شده است.
«دستگاه اجرایی» به نهادها و سازمانهایی اشاره میکند که طبق ماده ۲۹ برنامه ششم توسعه، مسئول اجرای امور و پروژههای دولتی هستند. این دستگاهها معمولاً شامل وزارتخانهها، سازمانها، شرکتهای دولتی، نهادهای عمومی و سایر واحدهای وابسته به دولت میشوند که در چارچوب برنامههای مصوب، فعالیت میکنند؛ بنابراین اطلاعات وامهای دریافتی توسط هر دستگاهی که در اجرای برنامههای توسعهای و ارائه خدمات عمومی نقش دارد، باید توسط بانک مرکزی منتشر شود.
طبق آخرین آمار، در سه ماهه آخر سال گذشته بیش از ۶۵ هزار میلیارد تومان تسهیلات به حدود ۱۴۵ شرکت و دستگاه اجرایی تسهیلات اعطا شده است. از مقدار گفته شده، حدود ۸۰ درصد، یعنی معادل ۵۱ هزار میلیارد تومان آن، صرفا به پنج دستگاه اجرایی پرداخت شده است.
۵ دستگاهی که بیشترین درصد مالکیت کل تسهیلات اعطایی را برعهده گرفتند در نمودار زیر مشخص شدهاند.
شهرداری تهران با ۲۶ همت (هزار میلیارد تومان)، سازمان تامین اجتماعی با ۱۲ همت، آستان قدرس رضوی با ۸ همت، صندوق بازنشستگی کشوری با ۳ همت و شرکت مادرتخصصی بازرگانی دولتی ایران با ۲ همت در بین سایر دستگاهها مدال دریافت بیشترین وام را از آن خود کردهاند.
پرش ۲۶ هزار میلیاردی شهرداری در زمستان
موضوع قابل توجه در بین دستگاههایی که وام دریافت کردهاند این است که شهرداری تهران در ۱۳ فقره از بانک شهر تسهیلات دریافت کرده است؛ مقدار تسهیلات دریافتی شهرداری از بانک شهر به حدود ۲۶ هزار میلیارد تومان میرسد.
طبق اطلاعات منتشر شده توسط بانک مرکزی، نکته اول درخصوص دریافت تسهیلات توسط شهرداری تهران این است که این نهاد طی دو سال اخیر حداکثر میزان ۲ هزار میلیارد تومان وام دریافت کرده بود؛ حتی در فصل پاییز سال گذشته نیز مقدار اخذ وام به ۵۰۰ میلیارد میرسد. اما بنا بر اطلاعات منتشره، در فصل زمستان با پرش بیش از ۵۰۰۰ درصدی از فصل گذشته خود، یعنی پاییز، ۲۵ هزار میلیارد تومان وام را از بانک شهر دریافت کرده است.
این حجم از دریافت پول توسط شهرداری تهران نیاز به شفافسازی توسط این نهاد دارد، خصوصا اینکه در مقاطع گذشته این میزان وام توسط این دستگاه اجرایی دریافت نشده بود.
تخلف ۱۳ هزار برابری بانک شهر
نکته بعدی به بانک متولی اعطای وام به شهرداری باز میگردد. بانک شهر، با هدف تامین مالی و خدماترسانی به شهرداریها تأسیس شده و سهامداران اصلی آن شهرداریهای کلانشهرها هستند؛ بنابراین شهرداری که جزو افراد مرتبط به بانک شهر به حساب میآید، این امکان را دارد که از این بانک تسهیلات دریافت کند.
اما تسهیلات با ضوابط مخصوص به خود باید اعطا شود؛ به این معنی که هر بانک صرفا تا ۳ درصد از سرمایه نظارتی خود قادر است تا به اشخاص وابسته به خود وام پرداخت کند؛ طبق صورت مالی بانک شهر، این میزان برای این بانک به حدود ۲۰۰ میلیارد تومان میرسد. یعنی بانک شهر میتواند حداکثر تا ۲۰۰ میلیارد به شهرداری تهران وام اعطا کند.
اما طبق اطلاعات منتشر شده توسط بانک مرکزی و صورت مالیهای بانک شهر، شهرداری تهران ۲۶ هزار میلیارد تومان وام گرفته است؛ یعنی این نهاد عمومی ۱۳۰ برابر حد مجاز از یک بانک تسهیلات دریافت کرده است و شهرداری و بانک هردو متخلف محسوب میشوند.
باوجود اینکه بانک شهر جهت حمایت و کمک به شهرداری کلان شهرها تاسیس شده است، اما تخلف این بانک درخصوص اعطای تسهیلات بیشتر از حد مجاز به شهرداری تهران مورد ابهام است. این اتفاق زنجیرهای است که در انتهای آن، نهاد ناظر که بانک مرکزی به شمار میرود نیز مورد سوال واقع میشود.