به گزارش صراط قرص‌های فشار خون از جمله دارو‌هایی هستند که میلیون‌ها نفر در سراسر جهان روزانه برای کنترل فشار خون بالا از آنها استفاده می‌کنند. اگرچه تجویز پزشک و نوع دارو نقش کلیدی در مدیریت بیماری دارد، اما زمان مصرف دارو نیز اهمیت فراوانی دارد. تعیین بهترین زمان برای مصرف قرص فشار خون می‌تواند تأثیر زیادی بر اثربخشی دارو، کنترل بهتر فشار خون و کاهش عوارض جانبی آن داشته باشد.
در ادامه، به بررسی ابعاد مختلف زمان مناسب مصرف قرص فشار خون می‌پردازیم.
تأثیر چرخه شبانه‌روزی بر فشار خون
فشار خون در طول شبانه‌روز تغییر می‌کند. در اغلب افراد، فشار خون هنگام خواب کاهش می‌یابد و در ساعات اولیه صبح، به‌طور ناگهانی افزایش پیدا می‌کند؛ این اتفاق را «افزایش صبحگاهی» فشار خون می‌نامند. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که این افزایش ناگهانی می‌تواند با خطر بیشتر حمله قلبی و سکته مغزی در ساعات ابتدایی روز مرتبط باشد.
با توجه به این نوسانات، برخی پزشکان توصیه می‌کنند قرص‌های فشار خون در شب مصرف شوند تا بیشترین اثر را در کاهش فشار خون صبحگاهی داشته باشند.
قرص را صبح بخوریم یا شب؟
پاسخ به این سؤال بستگی به نوع دارو، وضعیت کلی سلامت، برنامه روزانه فرد و توصیه پزشک دارد. اما به‌طور کلی:
داروهای ادرارآور (دیورتیک‌ها) مانند هیدروکلروتیازید که برای دفع مایعات اضافی تجویز می‌شوند، معمولاً بهتر است صبح‌ها مصرف شوند تا از تکرر ادرار در طول شب و اختلال در خواب جلوگیری شود.
برخی دیگر از داروها مانند آمیلودیپین، آتنولول، پراپرانولول و داروهای بازدارنده ACE (مثل انالاپریل، لیزینوپریل) اغلب می‌توانند شب‌ها مصرف شوند، به‌ویژه اگر هدف، کنترل فشار خون شبانه و کاهش خطر افزایش صبحگاهی باشد.
تحقیقات جدیدی که در مجله‌های پزشکی معتبر منتشر شده‌اند نشان می‌دهند مصرف داروهای فشار خون در شب می‌تواند به کنترل بهتر فشار خون و حتی کاهش خطر مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی منجر شود.
تأثیر نوع دارو بر زمان مصرف
داروهای مختلف فشار خون مکانیسم اثر متفاوتی دارند و مدت زمان اثرشان نیز متغیر است. بنابراین، پزشک بر اساس ویژگی‌های دارو و شرایط بیمار، زمان مناسب مصرف را تعیین می‌کند. برای مثال:
دارو‌هایی با اثر طولانی‌مدت می‌توانند یک‌بار در روز مصرف شوند و انتخاب زمان صبح یا شب، بستگی به واکنش بدن دارد.
دارو‌هایی که اثر کوتاه‌مدت دارند ممکن است نیاز به دو نوبت مصرف در روز داشته باشند.
نقش پایبندی به زمان مشخص
یکی از اصول مهم در مصرف داروهای فشار خون، پایبندی به یک ساعت مشخص روزانه است. فرقی نمی‌کند دارو را صبح یا شب مصرف می‌کنید، مهم این است که هر روز در همان زمان معین آن را مصرف کنید تا سطح دارو در بدن ثابت بماند. تغییرات مکرر در زمان مصرف می‌تواند موجب نوسان فشار خون شود.
همچنین بهتر است دارو با یک عادت روزانه همراه شود؛ مثلاً همیشه بعد از مسواک شب یا همراه با وعده صبحانه. این کار احتمال فراموشی مصرف دارو را کاهش می‌دهد.
چه کسانی باید قرص فشار را شب مصرف کنند؟
تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که فشار خون‌شان در طول شب کاهش نمی‌یابد (که به آنها "non-dippers" گفته می‌شود)، از مصرف داروی فشار در شب بیشتر سود می‌برند. همچنین:
افرادی که خطر حمله قلبی صبحگاهی در آنها بالاست
افرادی که فشار خون کنترل‌نشده دارند، علی‌رغم مصرف دارو در صبح
افراد مبتلا به دیابت یا بیماری‌های مزمن کلیه
در این افراد، مصرف شبانه دارو ممکن است کنترل بهتری روی فشار خون و سلامت قلبی-عروقی داشته باشد.
آیا مصرف شبانه عوارض دارد؟
در برخی افراد، مصرف داروهای فشار خون در شب ممکن است باعث افت فشار خون بیش از حد در طول شب شود. این وضعیت ممکن است باعث سرگیجه، سردرد صبحگاهی، یا حتی افت هوشیاری هنگام بیدار شدن شود. به همین دلیل لازم است مصرف داروی شبانه زیر نظر پزشک انجام شود و فشار خون شبانه نیز بررسی گردد.
همچنین مصرف برخی داروها در شب می‌تواند باعث بروز کابوس یا اختلال خواب شود، به‌ویژه دارو‌هایی که روی سیستم اعصاب مرکزی اثر دارند.
چه زمانی با پزشک مشورت کنیم؟
اگر فشار خون‌تان در طول روز نوسان دارد یا با وجود مصرف دارو کنترل نمی‌شود، زمان مصرف دارو می‌تواند یکی از دلایل باشد. در چنین مواردی:
فشار خون‌تان را به‌صورت منظم در خانه اندازه‌گیری کنید (صبح، عصر و شب)
تغییرات فشار را ثبت و با پزشک در میان بگذارید
هرگز بدون نظر پزشک زمان مصرف دارو را تغییر ندهید
پزشک ممکن است با بررسی روند فشار خون و نوع دارو، بهترین زمان مصرف را برای شما مشخص کند.
