شیر و شایعه +عکس

در این میان به دلیل افزایش هزینه‌های بالادستی کارخانه‌های تولید مواد لبنی از جمله شیر به یکباره طی چند ماه اخیر قیمت شیر و فرآورده‌های لبنی با افزایش 40 درصدی روبه‌رو شد و شوکی ناگهانی به خانوارهایی کم‌درآمد وارد کرد.

این بار مردم طبق معمول به قیمت‌ها عادت نکردند و واکنش‌هایی برای کاهش قدرت خرید نشان دادند. دولت وارد شد و قیمت‌ها به حالت قبل برگشت اما باید دید در این میان کیفیت هم مانند قیمت پایین آمده یا همچنان مردم شیر و فراورده‌های لبنی باکیفیت قیبلی مصرف می‌کنند و مردم در این مورد چگونه فکر می‌کنند.

آقای حسینی کارمند 30 ساله‌ای است که از درآمد متوسط برخوردار است و مصرف روزانه شیر را در برنامه غذایی خود و خانواده دارد او می‌گوید: از برندهای مختلف شیر استفاده می‌کنیم پس از بازگشت قیمت شیر به حالت قبل به نظرم شیر مزه خاصی می‌دهد که قبلاً این طور نبود. تا حدی از غلظت شیر کم شده است. ما که از محتویات شیر با خبر نیستیم ولی تغییراتی در آن رخ داده است.

م ـ صادقی نیز از دیگر افرادی است که مصرف یک تا 2 لیوان شیر در روز را لازم می‌داند ولی احساس می‌کند شیر کارخانه‌ای، طی یکی دو ماه اخیر «آبکی» شده و طعم ندارد و با اینکه بسته‌بندی‌ها ظاهری زیبا دارد ولی کیفیتش آن طور که باید مطلوب نیست.

وی می افزاید: شیرها انگار غلظت ندارند،مثل اینکه چیزهای دیگری به آن اضافه می‌کنند. حتی شنیده‌ام شیر خشک را با آب مخلوط می‌‌کنند و به جای شیر طبیعی به ما می‌دهند.

فاطمه ـ خ در مورد کیفیت شیر می‌گوید: شیر وقتی یکی دو روز در یخچال می‌ماند طعمش کمی تغییر می‌کند و روز دوم از ترس فاسد شدن شیر را می‌جوشانم تا مطمئن شوم سالم است بعد مصرف می‌کنم.

سیما ـ ض در خانواده چهار نفره‌ای زندگی می‌کند و حداقل برای کودک 2 ساله‌اش هر روز شیر می‌خرد.

او می‌گوید: یکی دو ماهی است شیرها آبکی شده است حتی برخی مواقع طعم تلخی می‌دهد، احساس می‌کنم دارم آب می‌خورم و بسیار اتفاق افتاده که قبل از اینکه تاریخ انقضای شیر به پایان برسد شیر فاسد شده و آن را دور ریخته‌‌ام.

هنگام تهیه گزارش سؤالی که از تمام افراد پرسیدیم این بود که از چند برند لبنی استفاده می‌کنند و آیا مشکل تنها مخصوص یک شرکت خاص است یا عمومیت دارد و پاسخ همه این بود که تقریباً همه برندها این مشکل را دارند و آبکی شده‌اند.

علی ـ ر که شرایط مالی اجازه تهیه شیرهای پاکتی را به او نمی‌دهد می‌گوید: از مرکز میوه و تره‌بار محله‌مان شیر کیسه‌ای می‌خرم ولی آن قدر این شیر بی‌مزه است که بدون اضافه کردن کاکائو امکان ندارد بتوانید آن را میل کنید ولی چون 2 بیمار در خانه داریم امکان خرید روزی ۳ بطری شیر با قیمت آزاد را هم نداریم و شیر کیسه‌ای 700 تومان را ترجیح می‌دهیم.

اما این همه ماجرا نیست شرکت‌های توزیع‌کننده هم دست به ابتکارات جالبی زده‌اند. جنس ارزان و گران را با هم می‌فروشند و محصولات متنوع که آنچنان مشتری‌پسند نیست را به اجبار در کنار شیر و فرآورده‌های که نیاز روزمره مردم است عرضه می‌کنند.

امیر صاحب یک سوپر مارکت در منطقه مرکزی تهران است در مورد کیفیت شیر و نحوه محصولات لبنی پس از بازگشت قیمت‌ها می‌گوید: تنوع محصولات ثابت شیر مانند شیر کم چرب و پرچرب کم شده و شرکت‌هایی مانند «...» و «..» شیری تحت عنوان شیر کامل وارد بازار می‌کنند و به قیمت 1500 و 1250 تومان می فروشند.

وی ادامه می‌دهد: حتی شیرهای تحت عنوان شیر حاوی امگا3 و شیر بدون لاکتوز را به وفور تولید می‌کنند. قیمت هر کدام 1700 تومان است ولی اینکه محتوای این شیرها با شیرهای معمولی چقدر تفاوت دارد مشخص نیست.

امیر تاکید می‌کند: مضاف بر اینکه قبلاً امکان انتخاب داشتیم ولی الان باید محصولی که قیمت بالایی دارند مشتری هم ندارد را بخریم، مثلا دیروز شرکت (...) پنیر ...را به زور به همراه شیرکیسه‌ای به ما فروخت و اگر این دو قلم را نگیریم شیر کیسه‌ای را هم به ما نمی‌دهند.

وی در مورد اعتراض به شرکت توزیع کننده می‌گوید: توزیع‌کنندگان به ما جواب درستی نمی‌دهند و وقتی تماس می‌گیریم می‌گویند فعلاً با این اوضاع باید بسازید و من را قانع نکرده‌اند.

علی ب صاحب سوپرمارکتی در منطقه 11 تهران است، در مورد کیفیت مواد لبنی از جمله شیر پس از بازگشت قیمت ها به قیمت اسفند می گوید: اغلب مشتریان ناراضی‌اند می‌گویند کیفیت محصولات لبنی بسیار افت کرده و زود خراب می‌شود. البته فقط قیمت شیر پائین آمده و سایر محصولات قیمتشان پائین نیامده و یک قوطی ماستی که قبلاً 1300 بود الان به 200 هزار تومان رسیده و مردم هم کمتر محصول لبنی می‌خرند و فروش ما افت کرده‌ است.

وی ادامه می دهد: خود من شخصاً از دامداری شیر تهیه می‌کنم و پس از جوشاندن مصرف می‌کنم چون حداقل طعم و مزه شیر را حس می‌کنم.

مجید حاجی‌فرجی، رئیس انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور می‌گوید: اداره کل نظارت بر غذای سازمان غذا و دارو باید در مورد کیفیت شیر اظهار نظر کند و ممکن است القای تردید در بین مردم وجود داشته باشد.

وی ادامه می‌دهد: من موضوع تغییر طعم شیر را به حساب شایعه یا القا می‌گذارم چون طعم شیر ممکن است به دلایل مختلف تغییر کند.کار ما تحقیقات است و تحقیق خاصی در این زمینه نکرده‌ایم.

وی در مورد فساد زودهنگام شیر قبل از تاریخ انقضای آن تصریح می‌کند: اکنون به ماه‌های گرم سال نزدیک می‌شویم و تولید شیر در زنجیره سرد از زمان تولید تا زمانی که به دست مصرف‌کننده می‌رسد باید رعایت شود که می‌تواند شامل ماشین‌های حمل شیر یا یخچال‌های سوپرمارکت‌ها شود که اگر هر یک آن را رعایت نکنند شیر زودتر از موعدی که روی بسته‌بندی آن درج شده فاسد می‌شود.

سیدعلی کشاورز، رئیس گروه تغذیه بالینی علوم پزشکی تهران در مورد تأثیر غلظت بر خواص شیر می‌گوید: گاهی ممکن است مردم از سوی القائاتی که از دیگران به آنها وارد می‌شود احساس کنند که طعم شیر عوض شده اما خود من و اعضای خانواده‌ که روزی یکی، 2 لیتر شیر با برندهای مختلف مصرف می‌کنیم تغییری حس نکرده‌ایم.

وی می افزاید: مضاف بر اینکه حتماً فرآورده‌های لبنی با نظارت در بازار عرضه می‌شود که حتماً باید استانداردها رعایت شده باشد و نباید بدون مستند علمی اظهارنظر کرد.

وی در پاسخ به اینکه آیا میزان غلظت یا رقیق شدن شیر در حفظ خواص غذایی شیر آن مؤثر است می‌گوید: از نظر حفظ ارزش غذایی هرچه قدر شیرها رقیق‌تر باشند ارزش و میزان کلسیم، پروتئین و ویتامین نیز کمتر خواهد بود.

بهروز جنت، معاون غذا سازمان غذا و دارو هم در این مورد می گوید: انتشار این شایعات در بین مردم بیشتر بار روانی دارد، زیرا مردم تصور می کنند، قیمت شیر باید گران می شده ولی حالا که گران نشده است، حتماً کیفیت آن پایین آمده است.

وی می‌افزاید: آبکی شدن شیر خیلی راحت قابل تشخیص است،شیرها با درصد چربی مشخص،‌ کم چرب 1.5درصد چرب و3 درصد چربی هستند و تشخیص میزان چربی و غلظت آن با یک آزمایش ساده در کمتر از 30 ثانیه امکانپذیر است و شرکتهای تولید مواد لبنی با توجه به اینکه به طور دائم تحت نظارت هستند، برای حفظ اعتبارشان ریسک چنین تخلفی را نمی‌کنند.

جنت می افزاید: نظارت بر مواد غذایی موجود در بازار و از جمله شیرها کار دائمی سازمان غذا و داروست و به خصوص حالا که شایعات در مورد کیفیت شیر در رسانه ها داغ شده است ما هم بر نظارت بیشتر بر کیفیت شیرهای موجود در بازار بیشتر تمرکز می‌کنیم و به مردم اعلام می کنیم که خیالشان راحت باشد، هیچ مشکلی تاکنون در مورد کیفیت شیرها ثابت نشده است.

وی می‌گوید: هیچ شواهد و گزارشی مبنی بر افت کیفت شیر و وجود وایتکس و مواد اکسیدان در شیرها نداریم، این شایعات را رد می‌کنیم و از مردم می‌خواهیم اگر مستند و واهدی در این زمینه دارند به شماره 1490 اعلام کنند.

به گفته وی وزارت بهداشت بر تمام مواد غذایی که مجوز داده است هم از طریق نظارت مستقیم دوره ای بر کارخانه و محل تولید، هم به واسطه مسئول فنی کارخانه و هم با نمونه گیری در بازار کنترل می‌کند و تاکنون هیچ موردی از وجود وایتکس، آب اکسیژنه و ازن در شیرها ندیده‌ایم و هیچ گزارش مستندی نیز تاکنون در اثبات این شایعه به وزارت بهداشت نرسیده است.

معاون امور غذایی، آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو ادامه می دهد: در گذشته و حدود 25 سال پیش به علت وجود بار میکروبی بالا در شیرهای خام تولید دامداریها و فرهنگ پایین کارگران این مراکز شاهد بار میکروبی تا 10 میلیون واحد در میلی لیتر بودیم اما اکنون این میزان به کمتر از 500 واحد در میلی لیتر و در بسیاری از موارد به زیر 100 یا حتی 50 واحد میکروبی در میلی لیتر رسیده که اختلاف آن با دو دهه پیش خیلی زیاد است.

وی می‌گوید: علاوه بر آن در گذشته ودو دهه قبل زنجیره و چرخه سرد نگهداری مواد لبنی از کارخانه با خرده فروشی رعایت نمی‌شد اما اکنون در اغلب موارد این چرخه سرد رعایت می‌شود بنابراین نگرانی از گسترش میکروب در شیرها در مراحل تولید و توزیع وجود ندارد.

به گفته جنت با توجه به افزایش سطح کیفی شیرهای تولید دامداریها و نظارت جدی سازمان دامپزشکی و تأیید این شیرها دیگر لزومی به اضافه کردن مواد اکسیدان مانند ازن، آب اکسیژنه یا هیپوکلرید سدیم که به اسم تجاری وایتکس معروف شده نیست، زیرا کارخانه های تولید شیر، شیرهای خام با کیفیت تری را تحویل می‌گیرند و خودشان هم به علت اینکه فرآینده پاستوریزاسیون را انجام می‌دهند، لزوم به اضافه کردن این مواد برای از بین بردن بار میکروبی شیر ندارند.

وی ادامه می‌دهد: در صورت اضافه شدن این مواد به شیر نیز در مواردی مانند استفاده از وایتکس حذف بوی آن به راحتی ممکن نیست و تشخیص آن به سادگی امکانپذیر است و در مورد بقیه انواع اکسیدانها نیز با یک تست یدومتری که به راحتی توسط مسئول فنی کارخانه یا آزمایشگاه غذای دانشگاه علوم پزشکی انجام می‌شود، قابل تشخیص است و به راحتی می‌توان در آزماشگاه تعداد لاشه های میکروبی را شناسایی کرد.

معاون سازمان غذا و دارو اضافه می‌کند: تمام کارخانه‌های تولید مواد لبنی حداقل ماهی یکبار توسط بازرس سازمان غذا و دارو یا دانشگاه علوم پزشکی بازرسی می‌شوند و هم شیر خام وارد شده و هم خط تولید، پاستوریزاسیون و بسته بندی کنترل می‌شود. مسئول فنی نیز برای حفط اعتبار کارخانه در محل نظارت دارد، نمونه گیری تصادفی در بازار هم وجود دارد و با تمام این تفاسیر حتی یک مورد استفاده از مواد اکسیدان را در شیرهای موجود در بازار اعم از برندهای ملی و برندهای محلی پیدا نکرده‌ایم، البته باز هم اگر مردم و کارشناسان سندی دال بر اثبات این موضوع دارند می توانند به وزارت بهداشت ارائه کنند.

وی می‌گوید: وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو کاملاً بر تمام مواد غذایی مجوزدار در بازار نظارت دارند و اگر مورد تخلفی هم باشد سریع با آن برخورد شده و اگر مسئله در آن حد باشد که به تعطیل یک کارخانه منجر شود اسم برند متخلف را هم به مردم اعلام می‌کنیم.

جنت اضافه می‌کند: مردم و کارشناسان هم اگر شواهدی دال بر بروز هر گونه تخلف از جمله افت کیفت شیر یا اضافه شدن مواد اکسیژنه و وایتکس به شیر دارند، سریعاً موضوع را به معاونت غذا و داروی دانشگاه مربوطه یا شماره 1490 رسیدگی به شکایات وزارت بهداشت با ذکر تاریخ تولید، تاریخ انقضا و شماره سری ساخت آن اطلاع دهند تا مسئله بررسی و نتیجه آن به فرد شاکی اعلام شود.