روایت وزیر قرقیز از تعاملات تهران-بیشکک: قرقیزستان پای کار توسعه روابط با ایران

به گزارش پایگاه خبری صراط به نقل از فارس، «دانیار امانگلدیف» وزیر اقتصادی و بازرگانی قرقیزستان در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری فارس در بیشکک به تشریح اهمیت گسترش و تقویت همکاری‌های تجاری و اقتصادی با جمهوری اسلامی ایران، ایجاد کریدورهای حمل و نقل و لجستیکی دسترسی به دریا، افزایش پتانسیل ترانزیتی این کشور و همچنین علاقه‌مندی بیشکک به تامین فرآورده‌های نفتی از ایران، چگونگی توسعه تولید داخلی ایران در شرایط تحریم و همچنین سرمایه گذاری های مشترک در زمینه های مختلف پرداخت.

فارس: ایران رسماً به عضویت دائم سازمان همکاری شانگهای درآمده و علاقه‌مند به همکاری نزدیکتر با اوراسیا است و در این زمینه قرارداد منطقه آزاد تجاری دارد. قرقیزستان نیز به نوبه خود یکی از اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا است. چشم انداز همکاری اقتصادی تهران و بیشکک را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

امانگلدیف: 2 کشور فعالیت‌های مختلفی را برای نزدیک شدن به یکدیگر و آشنایی با توانمندی‌های یکدیگر انجام می‌دهند. کاخ ورزش «کوژومکولوف» در اکتبر 2022 میزبان نمایشگاه تخصصی شرکت‌ها و کالاهای ایرانی بود که در آن دستاوردهای تولیدکنندگان و صنعت‌گران این کشور ارائه شد و همچنین یک مجمع تجاری با حضور نمایندگان محافل تجاری دو کشور برگزار شد.

همچنین با مساعدت سفارت ایران در قرقیزستان سفر هیئت این کشور به جمهوری اسلامی ایران که شخصاً ریاست آن را بر عهده داشتم، ترتیب داده شد.

در چارچوب آن، دیدارهایی با «احسان خاندوزی» وزیر امور اقتصادی و دارایی و «رستم قاسمی» وزیر وقت راه و شهرسازی ، استاندار هرمزگان و بازدید از بندر شهید رجایی ایران نیز برگزار شد.

علاوه بر این، کار موثری در چارچوب کمیسیون مشترک بین دولتی همکاری‌های تجاری، اقتصادی، علمی، فنی و فرهنگی بین دو کشور در حال انجام است.

تا به امروز قرار است سیزدهمین نشست بعدی کمیسیون بین دولتی برگزار شود. امیدواریم که این رویداد مسیر تعیین شده را برای تشدید روابط دوجانبه ادامه دهد.

شایان ذکر است که منطقه تجارت آزاد در اتحادیه اقتصادی اوراسیا در تلاش است تا یک قرارداد تجارت آزاد کامل بین این اتحادیه و کشورهای عضو آن از یک سو و جمهوری اسلامی ایران از سوی دیگر منعقد شود.

انعقاد یک قرارداد تجارت آزاد در مقیاس کامل با ایران به توسعه بیشتر روابط تجاری بین کشورهای عضو اوراسیا و این کشور، گسترش منافع متقابل و دسترسی به بازار برای محصولات ما کمک خواهد کرد.

در این راستا کار برای رفع موانع با همسایگانمان مانند ازبکستان و ترکمنستان که کشورهای ترانزیتی برای ارسال کالا به ایران هستند، در حال انجام است.

در مورد منافع کشورمان، 99.4 درصد از صادرات قرقیزستان (12 میلیون دلار) موضوع امتیاز خواهد بود. میانگین نرخ حقوق گمرکی واردات کالاهای صادراتی از قرقیزستان از 17 درصد به 3 درصد کاهش می‌یابد.

صرفه جویی سالانه در پرداخت حقوق گمرکی واردات از این کشور هنگام صادرات به ایران می‌تواند تا 2 میلیون دلار باشد. گشایش بازار ایران شرایط رقابتی بیشتری را برای صادرکنندگان این کشور برای عرضه کالاهای صادراتی مانند گوشت گوسفند تازه، حبوبات، آجیل فراهم می‌کند.

در گروه صنعتی کالا، شرایط دسترسی به الیاف پنبه، پیله کرم ابریشم، پوست گاو، چرم، ابریشم خام تسهیل می‌شود. علاوه بر این، صفر شدن عوارض این امکان را فراهم می‌کند تا کالاهایی که به ایران در حال حاضر صادر نمی‌شوند مانند شیشه‌های غیرمسلح، گونی و کیسه و تسمه نقاله آغاز شود.

فارس: حجم مبادلات تجاری بین دو کشور بسیار ناچیز و حدود 80 میلیون دلار است. قرقیزستان در چه زمینه‌های اقتصادی علاقه‌مند به همکاری با این کشور است؟

امانگلدیف: گردش تجاری بین کشورهای ما سود بسیاری دارد. در عین حال، ما علاقه مند به ایجاد تجارت متقابل هستیم. در این راستا نمایشگاه‌های تجاری مختلف با یکدیگر، تالارهای تجاری برگزار می‌کنیم تا کارآفرینان بهتر با فرصت‌های اقتصادی یکدیگر آشنا شده و ارتباط برقرار کنند. همچنین تجارتخانه ایرانی در بیشکک افتتاح شد.در مورد ارقام و شاخص‌های اقتصادی در تجارت بین کشورهای ما، آنها کافی نیستند.
برای دوره 2018-2022 حجم تجارت بین دو کشور 1.7 برابر ، واردات - 2.5 برابر، صادرات 13.5 برابر افزایش یافته است.در سال 2022 در گردش تجاری این کشور ایران 0.4 درصد (2021 - 0.3 درصد) را به خود اختصاص داده است.
در سال 2022 گردش مالی این کشور با ایران 1.8 برابر در مقایسه با سال 2021 افزایش یافت و به 48 میلیون دلار رسید. واردات 1.3 برابر و به سطح 34.5 میلیون دلار، صادرات 14 برابر و به سطح 13.5 میلیون دلار افزایش یافت.


ما از ایران مواد غذایی مختلفی مانند چای، سبزیجات و میوه جات فرآوری شده، خرما، آجیل، روغن پالم، کاشی، محصولات شیشه‌ای، محصولات صنایع شیمیایی (رنگ، ​​صابون، مواد شوینده، محصولات پلاستیکی)، پوشاک، محصولات فرش و کف پوش، مبلمان و غیره خریداری می‌کنیم.

در متقابل ما عمدتا محصولات کشاورزی مانند لوبیا، الیاف پنبه، آجیل، محصولات شیمیایی معدنی، محصولات نفتی (سوخت جت) صادر می‌کنیم. ژانویه-آوریل 2023 نسبت به مدت مشابه در سال 2022 حجم مبادلات تجاری دو کشور 2.5 برابر افزایش یافت و به سطح 24.7 میلیون دلار رسید. واردات تقریبا 2 برابر شده و به 16.2 میلیون دلار رسید، صادرات 5.2 برابر شده که به سطح 8.5 میلیون دلار رسید.

برای توسعه بیشتر روابط دو کشور ایجاد سرمایه گذاری مشترک برای فرآوری محصولات کشاورزی در اولویت قرار دارد. در این راستا در ایران با وجود تحریم‌های اقتصادی، کشاورزی، پزشکی، دارویی، خودروسازی بسیار توسعه یافته است و قرقیزستان علاقه زیادی به سرمایه‌گذاری مشترک در تمام بخش‌های اقتصادی دارد. ما علاقه جدی به مواد خام مانند نفت، فرآورده‌های نفتی و فرآوری آنها داریم. اگر خود نفت تحت تحریم است، فرآورده‌های نفتی و جانبی آن را وارد می‌کنیم.به عنوان مثال، فرآوری آنها در پالایشگاه «جوندا »در شهر «کارا-بالتا» که پس از نوسازی، می‌تواند برای تولید پلی پروپیلن استفاده شود.

فارس: ایران قطعه‌‌ای را در منطقه آزاد اقتصادی بندرعباس به این کشور اختصاص داد.اخیراً معلوم شد که نیز به ازبکستان هم زمینی در منطقه آزاد اقتصادی در این بندر داده شده است.قرقیزستان چگونه از این فرصت استفاده می‌کند، زیرا این کشور قبلاً در زمان «قربان بیک باقی اف»رئیس جمهور سابق چنین فرصتی را داشت، اما به هیچ وجه از آن استفاده نشد.

امانگلدیف: همانطور که معلوم قرقیزستان کشوری محصور در خشکی است. بنابراین استفاده از بنادر سایر کشورها برای حمل و نقل کالا از جمله بنادر ایران، فرصت مناسبی برای گسترش پتانسیل ترانزیتی کریدور حمل و نقلی است که این کشور از طریق آن کالا را حمل می‌کند اما کشورمان به دلیل حجم ناکافی محموله، تاکنون از این بندر استفاده نکرده است.

زمانی که کشوری به دریا دسترسی داشته باشد، پتانسیل ترانزیت و صادرات زیادی دارد.در این راستا ما اکنون مشغول تولید محصولات صادراتی هستیم. با افزایش حجم آن، لازم است محصولات را در جایی بفروشیم. در این راستا دسترسی به دریا امکان ساخت لجستیک صحیح و ارزان‌تری را فراهم می‌کند.

علاوه بر این، امروز یکی از پروژه های بلندپروازانه رئیس جمهور قرقیزستان پتانسیل ترانزیت در چارچوب پروژه چینی «یک کمربند-یک جاده » ساخت راه آهن چین - قرقیزستان - ازبکستان وجود دارد.


بر این اساس، اجرای آن نیز این کشور را قادر می‌سازد تا با ایفای نقش یک هاب ترانزیتی، از پتانسیل ترانزیتی خود سود اقتصادی دریافت کند.

به عنوان بخشی از این زنجیره، قرار است از بندر بندرعباس ایران برای لجستیک کالا به کشورهای خاورمیانه استفاده کنیم.


می‌دانید اکنون در حال تشدید همکاری با کشورهای حوزه خلیج فارس هستیم و در این راستا می‌خواهیم دامنه خدمات شرکت‌های لجستیکی خود را افزایش دهیم. علاوه بر بندرعباس، در حال بررسی امکانات سایر بنادر همسایگان خود در منطقه« ترکمن باشی» در دریای خزر (ترکمنستان) استفاده از کریدور میانه ترانزیت به اروپا هستیم.

فارس: امروز کشورهای غربی تحریم‌های اقتصادی بی‌سابقه‌ای را علیه شریک استراتژیک قرقیزستان - روسیه اعمال کرده‌اند.این تحریم‌ها امروز چگونه بر اقتصاد جمهوری قرقیزستان تأثیر می‌گذارند، آیا آن‌طور که در رسانه‌ها می‌گویند واقعاً وحشتناک و فاجعه‌بار هستند. شاید از ایران که بیش از 40 سال است در شرایط محاصره اقتصادی است، می‌توان راه حل‌ها را یاد گرفت.

امانگلدیف: تحریم‌ها واقعاً بر اقتصاد کشورها تأثیر می‌گذارد. به زبان ساده، مانند خودرویی است که می‌خواهد روی ترمز دستی حرکت کند. هر اقتصادی باید راه آزاد داشته باشد.امروز ما به طور فعال در حال مذاکره با اتحادیه اروپا و آمریکا در مورد لیست تحریم کالاها هستیم.

غربی‌ها از ما خواستند که کالاهای دو منظوره را عرضه نکنیم. در این راستا با آنها همراهی می‌کنیم و آمادگی داریم در چارچوب کنترل صادرات اقدام کنیم. مفاهیم و قوانینی برای انجام این کنترل وجود دارد. اصل این است: یک محصول خاص ابتدا مجوز می‌گیرد و تا زمانی که مصرف کننده نهایی شناخته شود. کالا مجاز به صادرات نخواهد بود، اظهارنامه گمرکی تکمیل نخواهد شد - نمی‌تواند یک یا قلمرو دیگر را از جایی که کالا ارسال می‌شود یا از آنجا عبور می‌کند، ترک کند.

بر این اساس، مقامات اروپایی ابتدا باید فهرست کامل کالاها را تهیه کنند و هدف دومنظوره خود را از صدور مجوز توجیه کنند و سپس ما به سهم خود اقدامات لازم را انجام دهیم.در شرایطی که مشخص شد بازارهای فروش سنتی برای محصولات تک تک کشورهای عضواتحادیه اقتصادی اوراسیا در کوتاه مدت بسته شده است، تقویت پتانسیل صادرات در بازارهای کشورهای دوست به اولویت همه شرکت کنندگان در انجمن ادغام تبدیل می‌شود.


در این زمینه، ایران به‌عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد خاورمیانه و عنصر کلیدی مسیر تجاری جنوب با کشورهای خاورمیانه و جنوب آسیا، به‌عنوان مسیری امیدوارکننده برای تغییر جهت‌گیری روابط تجاری عمل می‌کند. این کشور توانسته است به همه ثابت کند که توسعه حتی در شرایط محاصره اقتصادی امکان پذیر است.

گاه همین محدودیت‌ها تنها به ایجاد تولید داخلی در کشور و همچنین تحریک مصرف داخلی محصولات خود کمک می‌کند.در این راستا ما علاقه زیادی به تجربه ایران داریم و قطعا در جلسات خود به این موضوع خواهیم پرداخت. درست است که امروزه فناوری‌ها ثابت نمی‌مانند و برای تولید تجهیزات مدرن به فناوری‌های بالا و اجزای خارجی نیاز است، زیرا آهن به مغز نیاز دارد.

اما جمهوری اسلامی علیرغم تحریم، همچنان به توسعه در بخش‌های مختلف اقتصاد ادامه می‌دهد و پتانسیل صنعتی خود را تقویت می‌کند. ایران امروزی یکی از پیشرفته‌ترین کشورهای منطقه از نظر فناوری است و در آسیا از نظر تولید ناخالص داخلی شرایط خوبی دارد.

بر اساس گزارش صندوق بین المللی پول، اقتصاد این کشور از نظر تولید ناخالص داخلی 1.7 تریلیون دلار در رتبه 21 جهان قرار دارد. ایران دارای صنایع پتروشیمی و خودروسازی، فلزکاری، صنایع غذایی و نساجی است. کشاورزی با تعدادی از محصولات کشاورزی مهم مانند غلات، حبوبات، چغندر قند، تنباکو، چای و آجیل شناخته می‌شود. صنعت دامپروری بر پایه پرورش طیور، گوسفند، بز، شتر و گاو استوار است. تا پایان سال 2022، جمعیت ایران 87 میلیون نفر بوده است.

ایران یکی از شرکت‌کنندگان فعال در تجارت بین‌المللی است که شاهد آن رشد حجم تجارت با شرکای اصلی تجاری است. بنابراین، در سال 2021، میزان واردات از امارات 69 درصد، از چین 29 درصد، از ترکیه 20 درصد، از روسیه 61 درصد رشد کرده است. بر اساس گزارش کمیسیون اقتصادی اوراسیا، در پایان سال 2021، رشد صادرات از اتحادیه اقتصادی اوراسیا به ایران 110 درصد بوده است.

بر اساس گزارش صندوق بین المللی پول، در پایان سال 2021، این اتحادیه 10 درصد از تجارت خارجی ایران را به خود اختصاص داده است که در نتیجه اتحادیه اقتصادی اوراسیا پس از چین- 30 درصد و ترکیه 12 درصد در رتبه سوم در میان شرکای اصلی تجاری این کشور قرار دارد.در شرایط کاهش عرضه کنونی و پیش بینی شده کشورهای عضو این اتحادیه به بازار کشورهای غیردوست به میزان 300 میلیارد دلار در سال، بازار ایران با در نظر گرفتن آزادسازی تجارت، به ویژه برای توسعه و گسترش نویدبخش است.

فارس: سران سه کشور چین، ایران و قرقیزستان در نشست سازمان همکاری شانگهای در دهلی نو اعلام کردند که باید سرعت گذار به تسویه حساب‌های متقابل با ارزهای ملی تسریع شود. چه ابزارهایی در حال حاضر وجود دارد و چه موانعی در اجرای همکاری‌های اقتصادی وجود دارد؟

امانگلدیف: در این راستا امروز کار فعالی در حال انجام است. در حال حاضر، تسویه حساب‌های متقابل برای سوم-روبل وجود دارد. در جریان سفر «سادیر جباراف» به پکن توافق شد که قرقیزستان تسویه حساب‌های متقابل به ارزهای ملی سوم-یوان را افزایش دهد. علاوه بر این، همه این عملیات توسط یوان-روبل پشتیبانی می‌شود. امروز ما بازار بین بانکی مسکو را داریم که می‌توانید آزادانه آنها را تبدیل کنید و تجارت کنید. من فکر می‌کنم همه پیش نیازها برای این انتقال ایجاد شده است.چنین انتقالی باعث تقویت ارزهای ملی کشورهای ما به دلیل تقاضا برای آنها خواهد شد.

همچنین یک گروه کارشناسی برای بررسی نقشه راه کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برای افزایش تدریجی سهم ارزهای ملی در تسویه حساب های متقابل وجود دارد. برای اجرای اهداف مشخص شده در بیانیه‌های «چینگدائو 2018»،« بیشکک 2019»، «مسکو 2020» و «دوشنبه 2021» شورای سران کشورها - کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در نظر گرفتن امکان استفاده از ارزهای ملی در تسویه حساب‌های متقابل بین کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، گسترش تبادل تجربیات در مورد عملکرد سیستم‌های ملی کارت‌های پرداخت و نوآوری‌ها در بخش پرداخت اشاره شده است .

سران کشورهای این سازمان در پی نشست شورای سران کشورها در شهر سمرقند در تاریخ 16 سپتامبر 2022، نقشه راه افزایش تدریجی سهم پول ملی در تسویه حساب‌های متقابل را تصویب و از گسترش این رویه صحبت کردند. بنابراین، در اجرای نقشه راه طرفین برای تجزیه و تحلیل تفاوت‌ها در قوانین ملی در مورد مقررات ارزی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، وضعیت فعلی تسویه حساب‌های متقابل به ارزهای ملی، شناسایی محدودیت‌ها و چشم‌اندازهای گسترش استفاده از ازرهای ملی را انجام خواهند داد.

علاوه بر این، بر اساس نتایج مطالعه، امکان ساماندهی معاملات مستقیم با ارزهای ملی کشورهای عضو این سازمان در مبادلات آنها و سایر بسترهای سازمان همکاری شانگهای در نظر گرفته خواهد شد. به طور کلی می‌توان به این نکته اشاره کرد که برای ایجاد شرایطی برای عملکرد سیستم تسویه به ارزهای ملی کار انجام خواهد شد.در حال حاضر در چارچوب این نقشه راه، وزارتخانه‌ها و ادارات کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در حال فعالیت هستند که مجریان اصلی آن بانک‌های ملی و نهادهای مجاز در حوزه مالی هستند. در این راستا مقامات ذیصلاح کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای به کار خود ادامه می‌دهند.