رشد شدید قیمت مصالح ساختمانی

اوایل پاییز، بسازوبفروش‌ها از توقف نسبی فعالیت‌های ساختمانی خود در تابستان تحت تاثیر تورم بی‌سابقه در بازار مصالح و تجهیزات ساختمانی خبر دادند و «مصالح» را همدست «زمین» در بحران هزینه‌های ساخت معرفی کردند. اکنون آمار تازه منتشرشده از رشد شاخص بهای مصالح ساختمانی در تهران، این واقعیت را تایید می‌کند. هزینه ساخت مسکن در پایتخت از محل تغییر قیمت «مصالح»،‌ ۷۱ درصد نسبت به پارسال جهش کرده که از تابستان ۹۰ تاکنون بی‌سابقه است.

دنیای اقتصادنوشت: ابر افزایش هزینه‌های آپارتمان‌سازی در آمار مربوط به تغییرات قیمت مصالح و نهاده‌های ساختمانی منعکس شد. بررسی‌ها با استناد به تازه‌ترین آمار منعکس‌شده درخصوص تحولات قیمت مصالح و تجهیزات ساختمانی در پروژه‌های مسکونی شهر تهران نشان می‌دهد جهش بی‌سابقه هزینه ساخت مسکن در کنار کمبود و رشد شدید قیمت زمین، بحران رکود ساختمانی در پایتخت را تشدید کرده است. یافته‌ها حاکی از سرایت این موضوع به سایر شهرهای کشور نیز هست و دست‌کم از یک سال و نیم گذشته تاکنون بحران ساختمانی در شکل رکود فعالیت‌های ساخت‌وساز، منجر به کاهش عرضه جدید به بازار مسکن شده است. این در حالی‌ است که نبود تقاضای موثر در نتیجه افت‌شدید قدرت خرید متقاضیان به‌دنبال جهش قیمت مسکن و تداوم رشد قیمت ها، این موضوع را تشدید کرده است. روز گذشته مرکز آمار ایران با انتشار گزارشی از تحولات قیمت مصالح ساختمانی در تابستان سال‌جاری اعلام کرد: شاخص قیمت مصالح و نهاده‌های ساختمانی شهر تهران در تابستان امسال در مقایسه با بهار ۳/ ۳۰ درصد افزایش یافته است. این میزان در مقایسه با تابستان سال گذشته معادل افزایش ۴/ ۷۱ درصدی گزارش شده است. آمار منتشر‌شده نشان می‌دهد در حالی‌که از سال ۹۸ متغیر مربوط به رشد قیمت مصالح ساختمانی به یک متغیر مشکل‌آفرین برای سازنده‌ها تبدیل شده بود، این موضوع در نیمه اول سال‌جاری به اوج خود رسیده است. در واقع از ابتدای امسال، سازنده‌ها افزایش هزینه ساخت مسکن در کنار رشد شدید قیمت زمین را به‌عنوان مهم‌ترین عوامل ایستایی و توقف پروژه‌های ساختمانی اعلام می‌کردند که این موضوع هم‌اکنون در آمارهای مربوط به تغییرات شاخص قیمت مصالح ساختمانی نیز خود را نشان داده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد شاخص قیمت مصالح و نهاده‌های ساختمان‌های مسکونی شهر تهران در حالی‌ در تابستان امسال در مقایسه با تابستان سال‌گذشته با رشد ۴/ ۷۱ درصدی مواجه شده است که این میزان تورم نقطه‌ای به‌صورت فصل به فصل (یک فصل در مقایسه با فصل مشابه سال قبل) دست‌کم از سال ۹۰ که آمارهای مربوط به تغییرات قیمت مصالح ساختمانی به‌صورت رسمی منتشر شده و موجود است، بی‌سابقه بوده است. محاسبات انجام‌شده حاکی است تغییرات متوسط قیمت مصالح ساختمانی در شهر تهران در هر فصل در مقایسه با فصل مشابه سال قبل از تابستان ۹۰ تا قبل از تابستان ۹۹ معادل ۲۱ درصد بوده است. این در حالی‌ است که در تابستان امسال شاخص قیمت نهاده‌های ساختمان‌های مسکونی تهران ۴/ ۷۱ درصد رشد کرد و این میزان بسیار بیشتر از میانگین ۲۱ درصدی رشد شاخص قیمت مصالح در ۹‌سال گذشته است. پیش از این سازنده‌های مسکن در شهرهای مختلف کشور این موضوع را احساس کرده و از افزایش شدید قیمت مصالح و تجهیزات ساختمانی به‌عنوان یکی از عوامل اصلی توقف پروژه‌های ساختمانی نام برده بودند. هم‌اکنون این موضوع در آمارهای رسمی نمود پیدا کرده است و آمارها نیز آن را تایید می‌کند. در بهار امسال هم شاخص قیمت مصالح و نهاده‌های ساختمان‌های مسکونی شهر تهران در مقایسه با بهار سال قبل ۳۲‌درصد رشد کرده بود که در تابستان این میزان با فاصله بسیار زیادی افزایش یافت. به این ترتیب علاوه بر نبود قدرت خرید و سختی فروش واحدهای مسکونی آماده عرضه و همچنین دشواری سازنده‌ها در خرید زمین مناسب برای ساخت ناشی از کمبود زمین و جهش قیمتی آن، از افزایش شدید قیمت مصالح ساختمانی به‌عنوان دستیار زمین در تشدید بحران ساخت مسکن یاد می‌شود. بر اساس آخرین آمارهای رسمی مربوط به تحولات بازار زمین، میانگین قیمت هر مترمربع زمین و ملک کلنگی در شهر تهران در بهار امسال به ۲۵ میلیون و۵۰۰ هزار تومان رسید که این میزان عدد بسیار بالایی محسوب می‌شود‌، چراکه در همین فصل میانگین قیمت هر مترمربع مسکن در پایتخت ۱۷میلیون تومان بود که این موضوع نشان‌دهنده فاصله بسیار زیاد قیمت زمین با قیمت مسکن است و این فاصله یک عامل آسیب‌زننده به سازنده‌ها و بازار ساخت‌وساز محسوب می‌شود که منجر به افزایش التهاب در بازار ساخت در کنار سایر عوامل اثرگذار در بحران ساختمانی می‌شود. بررسی‌ها همچنین از شناسایی چهار عامل عمده در رکورد‌زنی جهش قیمتی مصالح و نهاده‌های ساختمانی در نیمه اول سال‌جاری خبر می‌دهد. اولین عامل این موضوع را می‌توان به دورکاری، نیمه‌تعطیل شدن یا تعطیلی کامل بازار فروش کالا و تولیدات صنعتی در نیمه اول امسال تحت‌تاثیر شیوع بیماری کرونا نسبت داد که منجر به کاهش تولید مصالح و تجهیزات ساختمانی شده و در نهایت بر سطح قیمت مصالح اثر گذاشته و آنها را به‌شدت افزایش داده است. عامل دوم را می‌توان ناشی از انبار‌کردن مصالح یا خودداری عمدی فروش مصالح ناشی از شدت‌گرفتن انتظارات تورمی در نیمه‌اول سال‌جاری عنوان کرد. برخی تولیدکنندگان و فروشنده‌های مصالح ساختمانی به‌دلیل نگرانی از افزایش قیمت‌ها در آینده نزدیک و به‌دلیل انتظارات تورمی اقدام به احتکار و خودداری از فروش مصالح کردند.

تبدیل‌شدن مصالح ساختمانی به کالای سرمایه‌ای به‌خصوص از سمت برخی از سازنده‌ها که قصد ساخت‌وساز در ماه‌های پیش‌رو یا حتی سال آینده را داشتند عامل سوم این موضوع است. حتی برخی از غیرسازنده‌ها به انگیزه فروش مصالح با قیمت‌های بالاتر در ماه‌های بعد اقدام به خرید و احتکار مصالح ساختمانی کردند. چهارمین عامل در بروز ابر‌افزایش هزینه‌های ساختمانی ناشی از جهش قیمت مصالح و نهاده‌های ساختمان‌های مسکونی به تاثیر جهش ۱۷۲‌درصدی نرخ گروه آهن‌آلات، میلگرد، پروفیل درب و پنجره و نرده مربوط است. درحالی‌که تورم نقطه‌ای در ۱۴‌گروه مصالح پرکاربرد ساختمانی تک‌رقمی یا دورقمی است، در این گروه تورم نقطه‌ای سه‌رقمی به‌ثبت رسیده است. بساز و بفروش‌ها علت این موضوع را در دو عامل مهم می‌دانند؛ اولین عامل آن است که در تابستان سال‌جاری به‌دلیل بروز نقص‌فنی در برخی کارخانه‌های تولیدکننده آهن‌آلات و... عرضه این محصولات به بازار کاهش یافت. از سوی دیگر در بازار مصالح ساختمانی، گروه آهن‌آلات همواره بیشترین اثرپذیری را از شوک‌های ارزی دارد به همین دلیل جهش نقطه‌ای نرخ فروش این گروه از سایر گروه‌های مصالح پرکاربرد ساختمانی بیشتر بوده است.