محمدعلی میرزایی، معصومه جعفری؛ تقریبا ۶۰ روز است که مردم ایران با بیماری کووید ۱۹ (ویروس کرونا) دست و پنجه نرم می‌کنند؛ بیماری بسیاری را به کام مرگ کشانده و از سوی دیگری زندگی بسیاری را مختل کرده است. در کشورمان به دنبال گسترش و شیوع این بیماری، ستاد ملی مقابله با کرونا تشکیل می‌شود که ذیل این ستاد کمیته امنیتی، اجتماعی به دستور سعید نمکی وزیر بهداشت آغاز به کار می‌کند، کمیته‌ای که مدیریت پیامد‌های اقتصادی، اجتماعی و امنیتی جزء وظایف اصلی آن است؛ در همین راستا به سراغ «حسین قاسمی» دبیر کمیته امنیتی، اجتماعی کرونا رفتیم و با او درباره نحوه فعالیت این کمیته و آخرین تمهیدات برای مقابله با ویروس کرونا به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید:
باشگاه خبرنگاران جوان: با سلام، ممنون از وقتی که در اختیار ما قرار دادید، به عنوان اولین سوال، کمی از طرح فاصله گذاری هوشمند برایمان توضیح دهید و چه تفاوتی با طرح فاصله‌گذاری اجتماعی دارد، همچنین بفرمایید که با اجرای این طرح چه اقداماتی صورت می‌گیرد؟
قاسمی: بیماری کرونا یا ویروس کووید ۱۹ به تعبیری مهمان ناخوانده برای همه دنیا شده است، خود این ویروس ویژگی‌هایی دارد، پیامد‌های آن صرفا مسائل بهداشتی نیست و پیامد‌های اقتصادی و اجتماعی هم دارد؛ علی‌رغم همه پیشرفت‌های علمی ابعاد ناشناخته‌ای همچنان از این ویروس باقی مانده است، مهمترین موضوع آن است که دارو یا واکسن خاصی برای این بیماری تولید نشده است، البته در کشور ما هم سیاست‌های ناشی از اصول بهداشتی، تجربه کشور‌های درگیر با این بیماری و راهبرد‌های سازمان بهداشت جهانی در برخورد با این پدیده اتخاذ می شود که از جمله این مباحث، طرح فاصله‌گذاری اجتماعی است که در مناسبات و رفتار‌های انسان قواعد جدیدی ایجاد می‌کند.
از ۸ فروردین که بحث فاصله‌گذاری اجتماعی در قالب کاهش زنجیره شیوع کرونا آغاز شد، سه مولفه داشت؛ ضلع اول آن درباره تردد‌ها اتخاذ شد که تا چند روز گذشته هم ورود افراد غیر ساکن به شهر‌ها ممنوع بود، که رئیس جمهور در این رابطه توضیحات لازم را ارائه کردند. نکته بعدی فعالیت مشاغل بود، ما هرگونه فعالیت کاری را به سه دسته تقسیم کردیم، فعالیت داروخانه ها و فروشگاه های مواد غذایی و نظائر آن، دسته اول بودند که کاملا ً برای فعالیت آزاد بودند، دسته دوم بنا به اقتضاء مجاز به کار بودند و دسته سوم هم از هرگونه فعالیت منع شدند.
»فاصله‌گذاری هوشمند« ادامه همان طرح فاصله‌گذاری اجتماعی است، ولی در فاصله‌گذاری اجتماعی محدودیت و ممنوعیت تردد یا فعالیت های کسب و کار داشتیم، اما در طرح فاصله‌گذاری هوشمند، به اقتضای شرایط، شاهد تعدیل و هدفمند سازی این محدودیت ها هستیم از جمله اینکه، افراد در صورت فعالیت کسب و کار ملزم به رعایت برخی پروتکل‌ها هستند. البته توجه بسیار بیشتر مردم به رعایت اصول بهداشت فردی و بهداشت روابط بین فردی و مراودات اجتماعی، یک جنبه بسیار مهم این طرح است.
باشگاه خبرنگاران جوان: یک مقدار درباره نحوه فعالیت کمیته امنیتی اجتماعی به طور دقیق توضیح می دهید؟
قاسمی: بیماری کووید ۱۹ صرفا در حوزه بهداشت و درمان نیست، کمیته اجتماعی انتظامی برابر تدبیر ستاد ملی و ذیل ستاد تشکیل شد. کار اصلی این کمیته آن است که ضمن پیش بینی پیامد‌های امنیتی و اجتماعی راه‌های مناسب برای مدیریت این پیامدها اتخاذ کند؛ ضمن اینکه یکی از وظایف این کمیته هماهنگی دستگاه‌های امنیتی، قضایی و انتظامی در مدیریت پیامد‌های این بیماری است و ما دستور العمل‌های متعددی را برای دستگاه های مربوط تعیین کردیم. موضوعاتی که در ستاد ملی مقابله با کرونا مطرح می‌شود در این کمیته از جنبه تخصصی بررسی شده و نتیجه آن به وزیر کشور ارائه می‌شود.
باشگاه خبرنگاران جوان: منظور از رعایت پروتکلهای بهداشتی چیست؟
قاسمی: پروتکلهای بهداشتی در قالب قواعد و دستورالعمل هایی نسبت به بهداشت محیط های مختلف فعالیت‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی، آموزشی و از جمله کسب و کار معنا می‌شود، به عنوان مثال، وزارت بهداشت به عنوان مرجع تخصصی نکات ضروری بهداشتی را که باید برای پیشگیری از شیوع بیماری در مدارس و دانشگاه‌ها اجرا شود، با مشورت بخش های مختلف، در دستور العمل‌های مشخص ارائه می‌کند. معاونت بهداشت وزارت بهداشت وظیفه تهیه این پروتکلهای بهداشتی را برای حوزه‌های مختلف کشور بر عهده دارد.
باشگاه خبرنگاران جوان: با توجه به فرارسیدن ایام امتحانات مدارس و کنکور سراسری، چه تدابیری برای این امر اندیشیده شده است؟
قاسمی: مدارس و دانشگاه‌ها به دلیل شرایطی که در میزبانی از تجمعات دارند، حتی قبل از طرح فاصله گذاری اجتماعی تعطیل شدند؛ البته همچنان که وزیر آموزش و پرورش گفته اند، اگرچه مدارس تعطیل شده، ولی آموزش تعطیل نشده است و از ظرفیت فضای مجازی و رسانه ملی، آموزش‌های لازم به دانش آموزان داده می‌شود، طبق روال سال های گذشته تحصیلی، حدود ۷۰ درصد آموزش تا پایان سال انجام می‌شود و حدود ۳۰ درصد باقی می ماند که بخشی از آن هم به مرور آموزش های گذشته اختصاص دارد، به هر حال، خلاً آموزشی ایجاد شده، هم از طریق رسانه ملی و هم فضای مجازی درحال جایگزین شدن است. البته برای ادامه کار مدارس و همچنین برگزاری امتحانات هم، تدابیر لازم و الزامات آن متناسب با شرایط بیماری و امکان شیوع پیش بینی شده است که پس از اتخاذ تصمیم در ستاد ملی کرونا، اعلام خواهد شد.
باشگاه خبرنگاران جوان: برخی از مغازه‌ها به دلیل رعایت نکردن پروتکل‌ها از سوی وزارت بهداشت پلمپ شدند، آماری از مشاغل و مغازه‌هایی دارید که نباید فعالیت می‌کردند و متاسفانه فعالیت کردند و پلمپ شدند؟ این افراد چقدر جریمه شدند و فکه پلمپ شدن مغازه‌های آنها چگونه است؟
قاسمی: مشاغل پرریسک کماکان اجازه فعالیت ندارند، البته در روند اجرای طرح فاصله گذاری هوشمند بالای ۹۰ درصد صنوف همکاری کردند، در این طرح همچنین شاهد همکاری خوب مردم و اتحادیه ها بودیم، در مجموع این مواردی که نام بردید، تخلفات پررنگی نبود که باعث اختلال طرح شود.
براساس اعلام كميته مركزی كرونا واحدهای صنفی كه خارج از مصوبات فعاليت داشته‌اند، به مدت يک ماه پلمب مي‌شوند كه در صورت اخذ تعهد و الزام به رعايت پرتوكل‌های بهداشتی امكان مساعدت جهت رفع پلمب كمتر از يك ماه میسر می‌شود.
باشگاه خبرنگاران جوان: وزیر بهداشت گفته بود که در آینده نزدیک تست کرونا برای مردم تهران الزامی می‌شود، همچنین گفته شده بود که ستاد مقابله با کرونا در نظر دارد تا از کارمندان دولت که هر روز سر کار هستند تست کرونا گرفته شود، درباره صحت و سقم این موضوع بفرمایید.
قاسمی: باتوجه به اینکه بیماری کرونا دوره پنهان ۱۴ روزه دارد، لذا برای صیانت همزمان از ارائه خدمت دستگاه ها به مردم و سلامت کارکنان و خانوده های ایشان، الزامی شدن تست کرونای کارمندان دولت، نکته خوبی است اگر از سوی وزارت بهداشت مطرح شده است، البته تا پیش از این انجام غربالگری، (تب سنجی)، اعمال مرخصی، نوبت کاری و دورکاری کارمندان از جمله اقداماتی است که برای پیشگیری از شیوع این بیماری در ادارات دولتی انجام گرفته است.
باشگاه خبرنگاران جوان: از آنجایی که در طرح فاصله گذاری اجتماعی جریمه هایی برای خودروهای متخلف در نظر گرفته شد، چه تعداد مشمول جریمه شدند؟
قاسمی: از ۸ فروردین که طرح کاهش انتقال زنجیره بیماری به استان‌ها در کل کشور ابلاغ شد، تاکنون همکاری مردم بیشتر از تصورات ما بوده است؛ اینکه در روز طبیعت، مردم در تمام ایران در منازل خود بمانند یک اتفاق تاریخی است و میزان جریمه خودروهای متخلف، کمتر از حتی یک در صد است چراکه همکاری مردم با اجرای طرح، بسیار بالا بود و اگر فردی هم مرتکب تخلف مشمول جریمه شده، صرفاً به دلیل ناآگاهی نسبت به اهمیت و ضرورت رعایت قواعد بوده است، طبق آمار وزارت راه و شهرسازی و وزارت نفت، در این ایام شاهد کاهش ۵۰ درصد مصرف سوخت و ۶۰ درصد تردد بین استان ها بودیم.
باشگاه خبرنگاران جوان: امحای زباله‌های منازلی که بیماران کرونایی دارند یکی از چالش های مهم بهداشتی است، آیا برنامه‌ای برای این موضوع دارید؟
قاسمی: اصل این مسئله مربوط به شهرداری‌هاست، چون زباله پزشکی افزایش یافته است، نیرو‌های خدمات شهری بعد از کادر درمانی خط مقدم دوم ما در مقابله با کرونا هستند و برخی از آنها در همین عرصه، جانشان را از دست دادند، اما توصیه ما به مردم این است که زباله‌های کرونایی خود همچون ماسک و دستکش را از سایر زباله ها تفکیک کرده و در جمع آوری آنها همچون زباله‌های عفونی عمل کنند.
باشگاه خبرنگاران جوان: از زمانی که طرح فاصله گذاری هوشمند در شهرستان‌ها اجرا شده، روند شیوع کرونا به چه صورتی بوده است؟
قاسمی: وزارت بهداشت باید این سوال را پاسخ دهد، هر طرحی که اجرا می‌شود باید حداقل دو هفته از آن بگذرد تا بتوان نسبت به آن اجرای آن صحبت کرد، و البته اینکه برخی مسئولان از روند کاهش کرونا در کشور صحبت کرده اند، براساس آمار دانشگاه‌های علوم پزشکی بوده است.
باشگاه خبرنگاران جوان: با توجه به تعطیلی پایانه‌های مرزی، اخباری مبنی بر فعالیت برخی مرزها در رسانه‌ها و فضای مجازی منتشر شده است، آیا این پایانه ها بازگشایی شده‌اند؟
قاسمی: با شیوع کرونا بسیاری از کشور‌ها مرز‌های خود را محدود کردند، عمده پایانه‌های مرزی ما هم تعطیل هستند و به صورت محدود و ترانشیپ در برخی از مرزها فعالیت می‌کنیم، ولی در کل تردد در همه مرزها مشمول محدودیت است، البته از وزارت بهداشت، درخواست شده که دستورالعملی درباره بازگشایی مرزها به وزارت کشور ارائه تا با رعایت پروتکلهای بهداشتی، تردد‌های مرزی آغاز شود.
البته تاکید برای ارائه پروتکلهای بهداشتی در این خصوص هم در مورد تردد مسافران ایرانی و غیر ایرانی است و در مراحل بعدی هم باید تردد رانندگان و خودروهای صادارت، واردات و ترانزیت در اولویت قرار گیرد، بعد از آنها هم پایانه‌های مرزی، فرودگاه‌ها و بنادر و بعلاوه کارمندان مشاغل فعال در این عرصه ها، نیازمند دریافت پروتکلهای بهداشتی هستند؛ موضوع ایجاد اطمینان متقابل بین دو کشور دو سوی مرز هم از طریق تبادل تمهیدات بهداشتی بین کشور‌های همسایه دنبال می شود که این هماهنگی ها بر عهده وزارت امور خارجه است.
باشگاه خبرنگاران جوان: به عنوان یکی از مسئولان این ستاد، به نظر شما آیا پایان اردیبهشت، پایان کرونا خواهد بود؟ موضوعی که چند روز پیش آقای نمکی به آن اشاره داشتند و آیا صحبت خاصی دارید؟
قاسمی: قلبا می‌خواهم پایان کرونا همین فردا باشد، ولی بر اساس اطلاعات و گزارش‌های مختلف که در کمیته داشتیم به صورت قطعی نمی‌توان پایان کرونا را اعلام کرد، البته نظریه‌های مختلفی مطرح می‌شود، اما همانطور که رئیس جمهور گفتند، این ویروس آنقدر چموش است که نمی‌توان بدون لکنت از پایان آن صحبت کرد، دلیل دوم هم کشف نشدن دارو و واکسن این ویروس است.
در پایان از مردم که همکاری خوبی با ستاد ملی مقابله با کرونا داشتند، تشکر می‌کنم و از همه ملت ایران می‌خواهم بیماری کووید ۱۹ را جدی بگیرند؛ به طور مثال اگر فردا هم پایان این بیماری بود این تصور غلط به وجود نیاید که می‌توانیم مثل گذشته بدون توجه به نکات بهداشتی زندگی کنیم. تنها واکسن کرونا در حال حاضر این است که زنجیره انتقال را قطع کنیم و در خانه بمانیم و جز موارد ضروری از خانه بیرون نیایم.