آیا داروهای روانپزشکی اعتیاد آور هستند؟

ناز روشنی زعفران‌لو متخصص اعصاب و روان و روان درمانگر با اشاره به شایع بودن اختلالات روانپزشکی در عصر حاضر اظهار کرد: اختلالات روانپزشکی اگر به موقع تشخیص داده و درمان شوند، قابل کنترل هستند. این اختلالات نشان دهنده ضعف اراده یا تنبلی فرد هستند که تنها نمی‌توان با پیشنهاد‌هایی مانند: رفتن به مسافرت و گوش دادن به موسیقی آنها را برطرف کرد.

به گزارش باشگاه خبرنگاران او بیان کرد: از دست دادن همسر، والدین و فقدان حمایت روانی و مالی نقش مهمی در ایجاد و تداوم علائم اختلالات روانپزشکی دارد. در درمان اختلالات روانپزشکی باید صبر، حوصله و تحمل کرد. در حال حاضر درمان این اختلالات به شیوه‌های مختلفی انجام می‌شود که مهم‌ترین روش، دارو درمانی است. دارو درمانی در درمان اختلالات روانپزشکی سهمی ۸۰ درصدی دارد.

درمان اختلالات روانپزشکی با دارو درمانی

این متخصص اعصاب و روان افزود: علت اختلالات روانپزشکی اشکال در ساختار‌ها و زیر ساخت‌های بدن است که ما باید به روشی آنها را اصلاح کنیم. یکی از این روش‌های اصلاح، استفاده از دارو است. در اختلالات روانپزشکی ماده‌ای در خون یا سلول مغزی اضافه یا کم شده است که ما باید راهی پیدا کنیم تا این افزایش یا کاهش را بر طرف کنیم. برای این منظور باید دارویی تجویز کنیم تا آن ماده شیمیایی اضافی را جذب کند یا جایگزین آن ماده کاهش یافته شود.

روشنی زعفران‌لو تاکید کرد: دارو درمانی کاری عینی و عملی است. با پیشرفت بیولوژی مولکولی و شناخت بیشتر از مواد شیمیایی انقال دهنده سیستم عصبی، دارو در درمان اختلالات روانپزشکی نقش بسیار مهمی پیدا کرده است. در کنار دارو درمانی، هرگز نباید از نقش روان‌درمانی، رفتار درمانی و مدد کاری اجتماعی در جامعه غفلت کرد یا آن را دست کم گرفت، زیرا هر کدام از این روش‌ها به نوبه خود مناسب و موثر هستند. بررسی‌ها نشان می‌دهند که افرادی که با دارو درمانی یا تنها با روان درمانی معالجه شده‌اند، در هر ۲ روش اشکال ساختاری که در مغز و بدن وجود داشته، رفع شده است.

او تصریح کرد: با روان درمانی، بدن خود به خود به ساز و کاری می‌رسد که می‌تواند آن ماده اضافی را در بافت عصبی جذب یا آن ماده کاهش یافته را جبران کند، ولی هرگز نباید اهمیت ویژه دارو درمانی را دست کم گرفت. دارو درمانی راهی کوتاه و آسان‌تر است و امروزه نقش بسیار مهمی را در درمان ایفا می‌کند. در درمان اختلالات روانپزشکی باید به این نکته توجه کرد که بسیاری از علائم این اختلالات پس از مدتی بدون درمان رفع می‌شوند، ولی بدون درمان، این علائم دوباره بر می‌گردند.

مدت زمان اثر دارو‌های روانپزشکی چقدر است؟

این متخصص اعصاب و روان گفت: زمان اثر دارو‌های روانپزشکی حداقل چهار تا ۶ هفته است در مواردی حتی تا ۱۲ هفته هم پزشک صبر می‌کند تا دارو‌ها موثر واقع شوند. پزشک در صورت نیاز می‌تواند دوز دارو را افزایش یا نوع دارو را تغییر دهد. مهم‌ترین نکته در درمان اختلالات روانپزشکی صبر و اعتماد به پزشک معالج است. درمان به موقع این اختلالات بسیار اهمیت دارد به عبارتی اگر بیمار با مشاهده علائم بلافاصله به پزشک مراجعه کند، نوع بیماری زود تشخیص داده شود و امکانات درمان فراهم باشد، بدون شک نتیجه درمان بهتر است.

روشنی زعفران لو اظهار کرد: میزان همکاری بیمار و آگاهی اطرافیان او از بیماری بسیار مهم است. اغلب مبتلایان به اختلالات روانپزشکی، پس از آغاز بیماری خود زمانی طول می‌کشد تا به پزشک مراجعه کنند که این موضوع ممکن است به علت کمی آگاهی یا همکاری نکردن بیمار باشد. از آنجایی که اغلب نشانه‌های بیماری به شکلی مبهم، پیچیده یا سردرگم بروز پیدا می‌کنند، کمتر به ذهن بیمار و خانواده‌اش خطور می‌کند که با یک عارضه پزشکی جدی مواجه شده است، بنابراین اگر بیمار در وضعیتی قرار بگیرد که خود نسبت به بیماری‌اش آگاهی داشته باشد می‌توان به او کمک کرد.

نقش دارو درمانی در درمان اختلالات روانی

او بیان کرد: بیماری که از بیماری خود بی خبر می‌ماند، گرفتار بیماری عمیق‌تری می‌شود، هذیان می‌گوید، به توهم دچار می‌شود و توهماتش را باور می‌کند طوری که خلاف اطرافیان و پزشکان تصور نمی‌کند این علائم نشانه‌های بیماریش باشند. خانواده در سرونوشت بیمار و درمان او نقش مهمی دارد. اختلالات روانی اغلب در سنین پایین (دوران نوجوانی و جوانی) بروز پیدا می‌کنند. این افراد هنوز به استقلال نرسیده‌اند، در محیط خانواده قرار دارند و والدین و بزرگتر‌ها بر کار آن‌ها نظارت می‌کنند. در اینجا میزان آگاهی خانواده از علائم بیماری می‌تواند نقش کمک کننده‌ای داشته باشد.

این متخصص اعصاب و روان افزود: اختلالات روانپزشکی انگ نیستند؛ بنابراین نباید از رفتن پیش روانپزشک بترسیم. بیمار و خانواده‌اش هر ۲ باید به درمان باور داشته باشند. مردم تصور می‌کنند هر چه قرص و دارو کمتر مصرف کنند، بهتر است. روان درمانی و گفت‎وگو در بسیاری از موارد کارساز نیست، ممکن است به درمان برخی اختلالات روانی کمک کند، ولی در درمان همه اختلالات موثر نیست. به طور مثال بیماری اسکیزوفرنی در بیشتر مراحل خود روان درمانی ندارد. درمان افسردگی‌های عمیق که ریشه درونی بیولوژیک دارند هم کار روان درمانگر نیست. در این موارد روانپزشک با تجربه با کمک دارو درمانی می‌تواند این اختلالات را درمان کند.

روشنی زعفران‌لو تاکید کرد: همانطور که برای درمان هر بیماری مدت زمان مشخصی باید دارو مصرف شده برای اختلالات روانپزشکی هم باید دوره درمان دارویی تکمیل شود، بنابراین اگر زودتر از موعد مصرف دارو‌ها قطع شود، علائم بیماری عود می‌کند، زیرا بیماری هنوز ریشه‌کن نشده است. در مورد اختلالات روانپزشکی اغلب نیاز است که بیماران حداقل به مدت ۶ ماه دارو را مصرف کنند البته در برخی از این اختلالات نیاز است که دارو تا پایان عمر مصرف شود.

او تصریح کرد: قطع خودسرانه دارو‌های اعصاب و روان پیامد‌های بدی را برای بیمار به دنبال دارد. مصرف خودسرانه دارو‌های روانپزشکی هم بدون تجویز پزشک پیشنهاد نمی‌شود، زیرا دارو‌هایی مانند دارو‌های خواب آور هستند که برای فرد وابستگی ایجاد می‌کنند و عوارضی را به جا می‌گذارند. همه دارو‌های روانپزشکی خواب آور نیستند و بسته به نظر پزشک و علائم بیمار می‌توان از دارو‌هایی بدون اثر خواب آوری یا کمتر خواب آور استفاده کرد البته می‌توان دارو‌هایی که کمی خواب آور هستند با نظر پزشک در شب مصرف شوند تا خواب بیمار هم بهبود پیدا کند.

روشنی زعفران‌لو یادآوری کرد: به طور کلی مبتلایان به اختلالات روانی خطرناک نیستند. آمار نشان می‌دهد که میزان جرم و کار‌های خلاف در مبتلایان به اختلالات روانی نسبت به افراد عادی در کل جمعیت کمتر است، بنابراین نباید از این افراد ترسید. در مواردی که بیمار علائم شدید و غیر قابل کنترل دارد برای امنیت خود و اطرافیانش می‌توان با نظر پزشک او را در بیمارستان بستری کرد.