۰۶ مهر ۱۳۹۷ - ۲۱:۲۱

ضرورت تغییر فرهنگ اقتصادی کشور در دوران جنگ اقتصادی

یک کارشناس اقتصادی با اشاره به ضرورت تغییر فرهنگ اقتصادی جامعه گفت: ثروت اندوزی بدون فعالیت، در ادبیات دینی مذموم است اما این دیدگاه متأسفانه فرهنگ غالب در جامعه شده است.
کد خبر : ۴۳۲۷۶۵

با توجه به شرایط جامعه که در جنگ اقتصادی دشمن علیه ملت ایران قرار داریم یکی از مواردی که بسیار حائز اهمیت است مسأله کار و کار آفرینی  است که در ادبیات اسلامی و به ویژه ادبیات شیعی نیز جایگاه ویژه‌ای دارد کما اینکه داستانهای فراوانی در این رابطه از پیشوایان دینی وجود دارد که تأکید بر تولید حداکثری و مصرف متعادل دارد. در این رابطه،‌ نقش و جایگاه کار و کارآفرینی در ادبیات اسلامی با بهنام طالبی طادی، مدرس و پژوهشگر مرکز رشد دانشگاه امام صادق ع گفت‌و‌گو کردیم؛

* جایگاه ویژه سبک زندگی دینی برای تولید ثروت در کسب اقتدار جامعه اسلامی

به گزارش باشگاه خبرنگاران وی با اشاره به نقش ثروت و تولید سرمایه به عنوان یکی از محسنات سبک زندگی دینی در تنظیم روابط اجتماعی و کسب اقتدار جامعه اسلامی گفت: خط انحرافی که برهم زننده این  مختصات اصیل اسلامی است  یک فرهنگ عرفان زده‌ی انحرافی و فقیر پرور در امت اسلامی است؛ ادبیاتی که عمری مشی اجتماعی ما را چنین ساخت که: درجوی شهر گوهر معنی طلب مکن/غواص وار گوشه دنیا کنار گیر.

این کارشناس مرکز رشد دانشگاه امام صادق با ابراز اینکه با دو گرایش عمده عمومی درمورد کار و فعالیت ثروت در جامعه روبه رو هستیم گفت: عده ای از اساس تفسیر خود را از عالم با نگاه عیاشانه تنظیم می‌کنند، آنها کسانی هستند که هیچ منفعتی را جز پول و کسب سرمایه در اولویت قرار نمی‌دهند و مسلماً در مقام تزاحم بی درنگ کسب و منفعت مالی خود بر هر چیزی مقدم می دارند.

* تفسیر غلط از  زهد؛ تنبلی و دنبال تولید حداکثری نبودن

طالبی طادی افزود: بخشی دیگری از افراد جامعه تحت تأثیر افکار انحرافی و برداشت های سوء از منابع دینی هستند که متأسفانه عمده آنها آبشخوری مهم در برداشت‌های صوفیانه از دین دارند. این بخش از مردم اگرچه بعضاً توانایی کسب درآمد و تولید ثروت را دارند و می توانند سطح بالایی از رفاه را برای خود و خانواده خویش پدید آورند ولی از فعالیت های درآمد زا و نگاه منفعتی به یک فعالیت و حتی انتخاب اشتغالی که می­تواند در جهت تولید ثروت نقش‌آفرین باشد، دوری می‌نمایند. چنین اشخاصی گمان می‌کنند هرچه زهد بیشتری در تجمیع سرمایه و درگیر کردن خود به امور اقتصادی به خرج دهند در نزد خداوند متعال از جایگاه والایی برخوردار خواهند بود.

 وی با اظهار تأسف از قابل توجه بودن این دیدگاه در بین متشرعین گفت: اگر عمل به چنین نگاهی و بر حذر بودن از ثروت‌اندوزی محدود به نوع نگاه تعدادی از افراد جامعه بود نگرانی زیادی برای مرتفع نمودن آن ایجاد نمی شد اما چنین برداشتی از معارف و بنیادهای دینی ریشه در فرهنگ و سیره متشرعین معاصر پیدا کرده است.

 این استاد دانشگاه امام صادق با اشاره به ضرورت سرمایه‌گذاری در تغییر چنین فرهنگی و اثرات مخرب اقتصادی آن برای جامعه اسلامی گفت: اشاعه پیدا کردن  چنین فرهنگی یعنی ترویج تنبلی و تن پروری و دوری از روحیه فعالیت و تلاش اقتصادی به اسم زهد که این منافات با فرهنگ اصیل اسلامی نیز دارد چرا که زهد معنایش عدم فعالیت و عدم بهره‌مندی نیست که برخی برای توجیه تنبلی و دوری از کار به آن تمسک می‌جویند و بایستی  چنین فرهنگی را تغییر داد.

این کارشناس مرکز رشد  با اشاره به آیه 37 سوره نور «رِجَالٌ لَّا تُلْهِیهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَیْعٌ عَن ذِکْرِ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلَاةِ وَإِیتَاءِ الزَّکَاةِ یَخَافُونَ یَوْمًا تَتَقَلَّبُ فِیهِ الْقُلُوبُ وَالْأَبْصَارُ » گفت:‌  یعنی این که اولاً می توان به مقامی رسید که هیچ تجارت و بیعی فرد مسلمان را از آرمان های متعالی دینی اش منحرف نسازد و ثانیاً با ذکر چنین شاخصی به وضوح بیان می‌کند که اتفاقاً چنین شخصی از نظر دین یک مؤمن مطلوب دینی است که بدون انزوا گزینی به تجارت و تولید ثروت پرداخته است و درعین حال خداوند متعال را فراموش نمی‌کند. اشاره دین به چنین فردی نمایاندن شاخص و الگو برای تنظیم سبک زندگی است.

طالبی طادی با تصریح به اینکه توصیه دین به زهد و تقوا در خرج کردن است و  نه در تولید ثروت گفت: مسلماً ثروت و مال قوام جامعه دینی است(جعل الله لکم قیاماً) و گام نهادن در این راه ثوابی بی حساب است دارد اما زهد در عدم دلبستگی و غفلت از هدف خلقتی است که شریعت توحیدی مدام به آن تذکر داده است و از کف برون شدن قناعت است.

* مذموم بودن ثروت اندوزی بدون فعالیت در ادبیات دینی

وی افزود:  به همان میزان که تولید ثروت و دل بستن و وابستگی به آن مورد ذم دین است ثروت اندوزی بدون کار نیز مورد پذیرش دین قرار نخواهد گرفت. لذا بسیاری از مشاغل کاذب و دلالی های بدون کار واقعی که رشد سرمایه آنی را در پی دارد نمی تواند هدف دین از تولید ثروت را تأمین کند.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به گفتار برخی از اندیشمندان  اقتصاد اسلامی همچون شهید صدر گفت:  این اندیشمندان قائلند که تولید به شیوه سرمایه دار در صنایع اکتشافی برای صاحب سرمایه حق مالکیت ماده تولید شده را ایجاد نمی‌کند و طراحی نظام فقهی باید به نحوی باشد که مجموعه عناصر مرتبط در این نظام به سمت ریشه کن کردن تدریجی انواع مختلف درآمد بدون کار باشد و به میزانی که نقش خطر پذیری سرمایه در طرح‌های تولیدی و بازرگانی ضعیف می‌شود، سو‌گیری نظام فقهی به نحوی باشد که از کسب درآمد مبتنی بر سرمایه‌داری صرف زدوده شده و در مقابل بر کسب درآمد مبتنی بر کار تأکید نماید.

* فرهنگ حاکم خواهان تولید بدون فعالیت 

وی با هشدار نسبت به اینکه فرهنگ حاکم خواهان تولید ثروت بدون فعالیت است گفت: متأسفانه نظام آموزشی کشور برنامه‌ای برای تغییر و اصلاح این رویه ندارد و وقتی برنامه‌ای  نباشد این رویکرد قالب می شود.

طالی طادی با اشاره به ضرورت تشویق نظام آموزشی به کار و کار آفرینی گفت: بایستی فرهنگ غالب که در تعارض با توسعه و رشد جامعه اسلامی است تغییر پیدا کند کما اینکه رویکرد اندیشمندان اقتصاد اسلامی درست نقطه مقابل  فرهنگ حاکم است که می‌خواهد بدون کمترین ریسک مالی در فرآیند کار و تولید، از ثروت انباشته شده تولید ثروت نماید.