اين مفهوم به طور كلي در ماده ۵ كنوانسيون رفع تبعيض عليه زنان مصوب ۱۸ دسامبر ۱۹۷۹ چنين بيان شده است: «دولتهای عضو، اقدامات مقتضی زیر را به عمل خواهند آورد: الف: تغییر الگوهای رفتاری اجتماعی و فرهنگی مردان و زنان به منظور دستیابی به برانداختن تعصبات، عادات و دیگر روشهای عملی که بر طرز تفکر پستنگری یا برتربینی یک جنس نسبت به جنس دیگر یا نقش کلیشهای زنان و مردان مبتنی است.
ب: حصول اطمینان از اینکه تعلیم و تربیت خانواده، شامل درک صحیح از مادری به عنوان یک وظیفه اجتماعی و شناسایی مسئولیت مشترک زن و مرد در تربیت و رشد کودکان میشود.» اما آنچه مشهود است اينكه دولت و جامعه اسرائيل نتوانسته اين حق را براي زنان اسرائيلي تأمين كند. با نگاهي به جامعه اسرائيل مشاهده ميكنيم كه زنان در اين جامعه همواره از آسيبها و خشونتهاي جنسي رنج ميبرند. يك مركز پژوهشهاي اجتماعي در اسرائيل اعلام كرده كه در اسرائيل از هر پنج زن يك نفر مورد تجاوز و از هر سه نفر يكي به شكلهاي مختلف مورد آزار جنسي قرار گرفتهاند. افيگل مور، استاد آكادمي تل حاي در اسرائيل با انجام پژوهشي با عنوان خشونت جنسي نسبت به زنان اسرائيلي و مطالعه درباره۲۰۰ نفر از زنان يهودي بين سنين ۱۵ تا ۵۰ سال به اين نتيجه رسيده است كه ۷۵ درصد از آنان از سوي دوستان و آشنايان يا بستگان خود مورد تجاوز قرار گرفته و ۲۵ درصد نيز قرباني تجاوزهاي جنسي از سوي افراد نا آشنا بودهاند كه از اين تعداد حدود۲/۶۱ درصد از آنان برخلاف ميلشان مورد تعرض قرار گرفتهاند. به لحاظ جايگاه اجتماعي و حضور در اجتماع نيز وضعيت زنان در اسرائيل متفاوت است. اختلاف طبقاتي در اين جامعه بيداد ميكند. گروهي كه به اصطلاح يهوديترند، جايگاه بهتري دارند و گروهي كه از نژادي ديگر باشند جزو طبقات پايينتر محسوب ميشوند. جايگاههاي اجتماعي، ميزان تحصيلات و درآمد، نوع آموزشها و ساير مسائل در اسرائيل با نگاهي عادلانه بين افراد تقسيم نميشود و تبعيض در اين موارد آشكار است. خبرگزاري قدس در گزارشي نوشته است كه خانم پروفسور نهله عبدو، استاد دانشگاه كارلتون اوتادا كانادا در كتابي كه به زبان انگليسي تأليف كرده است، قرائت تازه و عميقي از واقعيت جامعه زنان در اسرائيل ارائه كرد و در آن به تبعيض آشكار ميان زنان يهودي شرقي (سفارديمها) و زنان يهودي غربي (اشكنازيها) در سطوح اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي پرداخته است. در اين كتاب كه توسط مركز فلسطيني مطالعات اسرائيل (مدار) منتشر شده است، نويسنده فاش ميكند كه در جامعه زنان اسرائيل طيف متعلق به زنان غربي به استفاده از موقعيتي كه حكومت اسرائيل در اختيار آنان قرار داده است به عنوان سخنگوي همه زنان اسرائيلي از جمله زنان يهودي شرقي و ساير قشرهاي زن محروم جامعه عمل ميكند. اين كتاب فاش ميكند: حكومت اسرائيل با زنان يهودي شرقي كه به لحاظ پايگاه اجتماعي و اقتصادي در وضع نامناسبي به سر ميبرند، مانند زنان عرب فلسطيني تعامل ميكند كه در سرزمينهاي اشغالي ساكن هستند. اين كتاب ميافزايد: جايگاه اقتصادي يك زن يهودي شرقي با تحصيلات مشابه يك زن يهودي غربي در اسرائيل چه به لحاظ حقوق و چه به لحاظ مديريتي همواره پايينتر بوده است. برپايه اين گزارش ميانگين فقر و بيكاري در بين زنان يهودي شرقي نسبت به زنان يهودي غربي بسيار بالاست. این وضعیت اسفبار در حالی است که تلآويو طبق معاهدات حقوق بشری موظف به تأمين حقوق برابر برای زنان در مقایسه با مردان و در درجه اولی نسبت به خود زنان است. ماده ۱۰ کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان این حق را چنین بیان میکند: دولتهای عضو تمام اقدامات لازم برای رفع هرگونه تبعیض علیه زنان و تضمین حقوق مساوی آنان با مردان در زمینه آموزش مخصوصاً در موارد زیر را اتخاذ مینمایند:
الف: شرایط مساوی برای هدایت شغلی و حرفهای، دسترسی به تحصیل، اخذ مدرک از مؤسسات آموزشی در همه سطوح مختلف در مناطق روستایی و شهری، این تساوی باید شامل دورههای پیشدبستانی آموزش عمومی، فنی، حرفهای و آموزش عالی فنی و نیز هر شیوه دیگر کارآموزی شغلی بشود.
ب: امکان دسترسی به برنامه درسی، آزمونها، کادر آموزشی، اماکن تحصیلی و تجهیزات آموزشی که در همه آنها از کیفیت و معیارهای مساوی با مردان برخوردار باشد.
رفتار اسرائيلیها با زنان غیر اسرائيلی نیز درخور توجه است. طی جنگ ۲۲ روزه غزه جنگندههای اسرائيل با هدف فشار بر مردم غزه، غیر نظامیان را مورد هدف بمباران قرار میدادند به طوری که بیش از یک سوم شهدای جنگ را زنان و کودکان تشکیل میدادند. همچنین تا کنون دهها زن و کودک فلسطینی به بهانههای واهی و بدون طی مراحل قانونی و محاکمه رسمی در زندانهای اسرائيل به سر میبرند. وضعیت این زنان دربند فلسطینی که عمدتاً به اتهام همکاری با گروههای مبارز فلسطینی یا داشتن نسبت با آنها دستگیر شدهاند، نگرانکننده گزارش میشود.
صابرین عماره ۲۶ ساله که از زندان شارون اسرائيل به تازگی آزاد شده است، اظهار داشت: زندانبانان اسرائيلی در ساعات پایانی شب به سلولهای زنان فلسطینی حمله میکنند و این عمل را چندین بار تکرار میکنند. این اسیر فلسطینی با اشاره به وضعیت نامناسب بهداشتی اسیران گفت: چندین اسیر هستند که نیازمند مداوا و رسیدگی پزشکی شدید هستند و این زنان از دو سال گذشته از سازمانهای مسئول در امور بهداشت خواستهاند که به مسئولان زندان فشار وارد کنند تا از پزشکهاي متخصص در زندانها استفاده شود اما همواره اسرائيلیها به این موضوع بیتوجه بودهاند.
ب: حصول اطمینان از اینکه تعلیم و تربیت خانواده، شامل درک صحیح از مادری به عنوان یک وظیفه اجتماعی و شناسایی مسئولیت مشترک زن و مرد در تربیت و رشد کودکان میشود.» اما آنچه مشهود است اينكه دولت و جامعه اسرائيل نتوانسته اين حق را براي زنان اسرائيلي تأمين كند. با نگاهي به جامعه اسرائيل مشاهده ميكنيم كه زنان در اين جامعه همواره از آسيبها و خشونتهاي جنسي رنج ميبرند. يك مركز پژوهشهاي اجتماعي در اسرائيل اعلام كرده كه در اسرائيل از هر پنج زن يك نفر مورد تجاوز و از هر سه نفر يكي به شكلهاي مختلف مورد آزار جنسي قرار گرفتهاند. افيگل مور، استاد آكادمي تل حاي در اسرائيل با انجام پژوهشي با عنوان خشونت جنسي نسبت به زنان اسرائيلي و مطالعه درباره۲۰۰ نفر از زنان يهودي بين سنين ۱۵ تا ۵۰ سال به اين نتيجه رسيده است كه ۷۵ درصد از آنان از سوي دوستان و آشنايان يا بستگان خود مورد تجاوز قرار گرفته و ۲۵ درصد نيز قرباني تجاوزهاي جنسي از سوي افراد نا آشنا بودهاند كه از اين تعداد حدود۲/۶۱ درصد از آنان برخلاف ميلشان مورد تعرض قرار گرفتهاند. به لحاظ جايگاه اجتماعي و حضور در اجتماع نيز وضعيت زنان در اسرائيل متفاوت است. اختلاف طبقاتي در اين جامعه بيداد ميكند. گروهي كه به اصطلاح يهوديترند، جايگاه بهتري دارند و گروهي كه از نژادي ديگر باشند جزو طبقات پايينتر محسوب ميشوند. جايگاههاي اجتماعي، ميزان تحصيلات و درآمد، نوع آموزشها و ساير مسائل در اسرائيل با نگاهي عادلانه بين افراد تقسيم نميشود و تبعيض در اين موارد آشكار است. خبرگزاري قدس در گزارشي نوشته است كه خانم پروفسور نهله عبدو، استاد دانشگاه كارلتون اوتادا كانادا در كتابي كه به زبان انگليسي تأليف كرده است، قرائت تازه و عميقي از واقعيت جامعه زنان در اسرائيل ارائه كرد و در آن به تبعيض آشكار ميان زنان يهودي شرقي (سفارديمها) و زنان يهودي غربي (اشكنازيها) در سطوح اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي پرداخته است. در اين كتاب كه توسط مركز فلسطيني مطالعات اسرائيل (مدار) منتشر شده است، نويسنده فاش ميكند كه در جامعه زنان اسرائيل طيف متعلق به زنان غربي به استفاده از موقعيتي كه حكومت اسرائيل در اختيار آنان قرار داده است به عنوان سخنگوي همه زنان اسرائيلي از جمله زنان يهودي شرقي و ساير قشرهاي زن محروم جامعه عمل ميكند. اين كتاب فاش ميكند: حكومت اسرائيل با زنان يهودي شرقي كه به لحاظ پايگاه اجتماعي و اقتصادي در وضع نامناسبي به سر ميبرند، مانند زنان عرب فلسطيني تعامل ميكند كه در سرزمينهاي اشغالي ساكن هستند. اين كتاب ميافزايد: جايگاه اقتصادي يك زن يهودي شرقي با تحصيلات مشابه يك زن يهودي غربي در اسرائيل چه به لحاظ حقوق و چه به لحاظ مديريتي همواره پايينتر بوده است. برپايه اين گزارش ميانگين فقر و بيكاري در بين زنان يهودي شرقي نسبت به زنان يهودي غربي بسيار بالاست. این وضعیت اسفبار در حالی است که تلآويو طبق معاهدات حقوق بشری موظف به تأمين حقوق برابر برای زنان در مقایسه با مردان و در درجه اولی نسبت به خود زنان است. ماده ۱۰ کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان این حق را چنین بیان میکند: دولتهای عضو تمام اقدامات لازم برای رفع هرگونه تبعیض علیه زنان و تضمین حقوق مساوی آنان با مردان در زمینه آموزش مخصوصاً در موارد زیر را اتخاذ مینمایند:
الف: شرایط مساوی برای هدایت شغلی و حرفهای، دسترسی به تحصیل، اخذ مدرک از مؤسسات آموزشی در همه سطوح مختلف در مناطق روستایی و شهری، این تساوی باید شامل دورههای پیشدبستانی آموزش عمومی، فنی، حرفهای و آموزش عالی فنی و نیز هر شیوه دیگر کارآموزی شغلی بشود.
ب: امکان دسترسی به برنامه درسی، آزمونها، کادر آموزشی، اماکن تحصیلی و تجهیزات آموزشی که در همه آنها از کیفیت و معیارهای مساوی با مردان برخوردار باشد.
رفتار اسرائيلیها با زنان غیر اسرائيلی نیز درخور توجه است. طی جنگ ۲۲ روزه غزه جنگندههای اسرائيل با هدف فشار بر مردم غزه، غیر نظامیان را مورد هدف بمباران قرار میدادند به طوری که بیش از یک سوم شهدای جنگ را زنان و کودکان تشکیل میدادند. همچنین تا کنون دهها زن و کودک فلسطینی به بهانههای واهی و بدون طی مراحل قانونی و محاکمه رسمی در زندانهای اسرائيل به سر میبرند. وضعیت این زنان دربند فلسطینی که عمدتاً به اتهام همکاری با گروههای مبارز فلسطینی یا داشتن نسبت با آنها دستگیر شدهاند، نگرانکننده گزارش میشود.
صابرین عماره ۲۶ ساله که از زندان شارون اسرائيل به تازگی آزاد شده است، اظهار داشت: زندانبانان اسرائيلی در ساعات پایانی شب به سلولهای زنان فلسطینی حمله میکنند و این عمل را چندین بار تکرار میکنند. این اسیر فلسطینی با اشاره به وضعیت نامناسب بهداشتی اسیران گفت: چندین اسیر هستند که نیازمند مداوا و رسیدگی پزشکی شدید هستند و این زنان از دو سال گذشته از سازمانهای مسئول در امور بهداشت خواستهاند که به مسئولان زندان فشار وارد کنند تا از پزشکهاي متخصص در زندانها استفاده شود اما همواره اسرائيلیها به این موضوع بیتوجه بودهاند.
احسان تقوی