روزنامه «کیهان» ۷۵ ساله شد

کیهان بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به دلیل فرار مصباح‌زاده از کشور به عنوان یکی از اموال بیت‌المال دراختیار بنیاد مستضعفان قرار گرفت و سرپرستی آن به عهده نماینده منتخب رهبر فقیه انقلاب گذاشته شد. هم‌اکنون نیز این روند ادامه دارد.

* تولد کیهان

سال 1321 شمسی در یکی از محل‌های تهران ـ کوچه میرزا محمود وزیر، پایین‌تر از چهارراه سرچشمه ـ جمع کوچکی در یک ساختمان دو طبق در تدارک یک روزنامه جدید مشغول بودند. 

تعداد نشریات یومیه در آن روزها خیلی نبود. معروف‌ترین آنها «اطلاعات» (انتشار در ۱۹ تیر ۱۳۰۵) بود که توسط عباس مسعودی منتشر می‌شد. شاید همین هم عاملی برای بستن نطفه یک روزنامه «رقیب» شد. 

طبقه اول این ساختمان یک دستگاه چاپ ملخی، یک میز حروف ریز و درشت سربی و.... همه لوازم مورد نیاز و موجود آن روز برای چاپ را در خود جای داده بود. طبقه دوم هم یک اتاق برای تحریریه و یک اتاق برای کارکنان داشت.

دکتر مصطفی مصباح‌زاده یکی از جوانان تحصیلکرده آن روز در کنار عبدالرحمان فرامرزی که از روزنامه‌نگاران صاحب قلم و شناخته شده بود روزهای بسیاری را به همراه بیست نفر خبرنگار، عکاس، چاپچی، کارمند و مستخدم تلاش کردند تا بتوانند یک نشریه یومیه را منتشر کنند و بالاخره عصر روز چهارشنبه 6 خرداد 1321 موفق شدند نخستین شماره «کیهان» را در دو هزار نسخه چاپ کنند.

کیهان در چهار صفحه پنج ستونی در قطع 45 در 30 تولد یافت. سرمقاله شماره نخست کیهان از مرام و خط مشی خود چنین یاد کرده است:‌ «چون نویسندگان روزنامه کیهان، همان کسانی هستند که برای مدت دو ماه نشریه «بهرام» را منتشر ساختند، گمان می‌کنم محتاج نباشند که مرام خود را از سر نو گوشزد کنند.»

سرمقاله که به قلم عبدالرحمن فرامرزی نگاشته شده با عنوان «روزنامه کیهان» چهار محور مبانی و اصول کار خود را چنین داده است:‌

1ـ طرفداری از قدرت حکومت مرکزی. 

2ـ ایارن دارای حکومت مشروطه و عدالت‌پیشه باشد. 

3ـ سلامتی بدن مقدم بر همه چیز است. 

4ـ آینده ایران در دست جوانان تحصیلکرده است.

* توقیف برای روزنامه تازه‌کار

روزنامه یومیه کیهان در چهار صفحه تا شماره 160 (16 آذرماه 1321) ادامه می‌یابد تا اینکه در روز 17 آذرماه 1321 مردم مجلس را اشغال کردند و تظاهراتی علیه نخست‌وزیری قوام انجام گرفت. رئیس دولت وقت هم دستور داد تمام مطبوعات ایران توقیف شود و فقط یک روزنامه به نام «اخبار روز» زیر نظر حسینقلی مستعان یومیه چاپ می‌شد.

بعد از یک ماه توقیف کل مطبوعات از جمله کیهان مجدداً شروع به چاپ کردند. اولین شماره دوشنبه ۲۱ دی‌ماه ۱۳۲۱ شماره ۱۶۱ پس از توقیف چاپ شد. 

از شماره ۱۶۱ عنوان سمت راست بالای صفحه به این ترتیب چاپ شد، صاحب‌امتیاز و مدیر مسئول دکتر مصطفی مصباح‌زاده این وضع ادامه داشته تا توقیف روزنامه کیهان و انتشار مجدد «بهرام» به جای کیهان که صاحب‌امتیاز و مدیر مسئول آن عبدالرحمن فرامرزی بود.

* افزایش صفحات و تیراژ

در سال ۱۳۲۸ کیهان به ۶ و ۸ صفحه رسید. برای گسترش امکانات حروفچینی در سال ۱۳۳۵ دو دستگاه ماشین انترتایپ خریداری شد که تا پایان سال‌های ۵۰ به ۱۶ دستگاه رسید.

در دی ماه سال ۱۳۵۳، در موسسه کیهان ۱۲۰۰ نفر کار می‌کردند و تیراژ آن به حدود ۲۰۰ هزار نسخه رسید که یک سوم آن در تهران فروخته می‌شد.

تیراژ کیهان در سال ۱۳۵۵ به ۳۰۰ هزار نسخه رسید و طبق نظرسنجی‌ها، حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر آن را می‌خواندند.

در این هنگام تعداد کارکنان کیهان در تهران به ۱۵۰۰ نفر و رقم کارکنان کیهان در شهرستان‌ها تا ۱۲۰۰ نفر افزایش پیدا کرده بود.

* تغییر نوبت چاپ

با پیروزی انقلاب اسلامی و سرنگونی رژیم شاهنشاهی، مصباح‌زاده مدیر کیهان به خارج کشور رفت و در لندن روزنامه ضدانقلاب «کیهان لندن» را راه‌اندازی کرد. او آذر ماه ۱۳۸۵ در ۹۷ سالگی در آمریکا درگذشت.

پس از انقلاب، روزنامه کیهان به مصادره دولت در آمد و در نهایت مالکیت آن به بنیاد مستضعفان رسید.

کیهان تا اردیبهشت ۱۳۸۴ همچنان عصرها چاپ می‌شد اما برای اینکه از بازار رقابت رسانه‌ای در کشور عقب نماند، انتشار خود را به نوبت صبح موکول کرد.

به گزارش فارس، رهبر معظم انقلاب طی حکمی در اول دی ماه سال ۱۳۷۲، حسین شریعتمداری را به عنوان نماینده خود و سرپرست مؤسسه کیهان منصوب کردند.
مؤسسه کیهان، اکنون بعد از گذشت ۷۵ سال از نشر اولین شماره به عنوان یکی از بزرگترین مؤسسات مطبوعاتی کشور به حساب می‌آید.