به گزارش ایسنا، این شهرستان در شمالی‌ترین نقطه اصفهان، بیش از آنکه به کویری بودن شهرت داشته باشد با میراث‌های گرانبهای تاریخی و معنوی شناخته می‌شود.
هرساله مردم این شهرستان با آیین‌های خاصی به استبقبال محرم می‌روند که
برخی از آن‌ها در میراث ناملموس به ثبت رسیده است. تدارک برای محرم در
شهرستان آران و بیدگل، پس از عید غدیر آغاز می‌شود، 100 سال است که
گروه‌های سقاخوان و مردم محلی در آیین سنتی "سقاخوانی" شعرهای استقبال از
ماه محرم را در حسینیه‌ها می‌خوانند.
"سقاخوانی" نوعی اعلام عزای سالار شهیدان امام حسین (ع) و 72 تن از یاران
با وفایش است تا مردم شهر خود را آماده ماه محرم کنند. در آران جوانان
همزمان با "سقاخوانی" آیین سنتی پرچم زنی را در کوچه‌های و خیابان‌ها اجرا
می کنند تا شهر هم همزمان با مردم سیاه پوش و سوگوار شود.
"چاووش خوانی" از دیگر آیین‌های ماه محرم در آران و بیدگل است که در آخرین
روز ماه ذی الحجه توسط مردم و در قالب دسته های عزاداری با طبل و دهل
برگزار می‌شود. در این آیین مردم آران و بیدگل به صورت جداگانه از محلات
خود با نوای یا حسین (ع) حرکت می‌کنند و مسیرهای سنتی عزاداری را طی کرده
تا به حرم امام زادگان هلال بن علی (ع) و امام زاده قاسم (ع) برسند و در
آنجا عزاداری به شکل عمومی ادامه پیدا می‌کند.
علاوه بر عزاداری سنتی در آران و بیدگل هر یک از شهرهای این شهرستان نیز
آیین خاصی را در محرم اجرا می‌کنند. حرکت کاروان امام حسین(ع) و یارانش در
روز دوم ماه محرم در شهر نوش آباد از جمله مهم‌ترین این آیین‌هاست. در این
آیین کاروان کربلا پس از حرکت در مسیر خیابان اصلی شهر به زمینی که "علقمه"
نام دارد می‌رسند و در آنجا اقامه عزا می‌کنند.
کاروان مستقر در این مکان در روز دوازدهم ماه محرم آیین سنتی خاکسپاری
شهدای کربلا توسط قوم بنی اسد را در قالب تعزیه به نمایش می‌گذارند.
در روز هشتم ماه محرم کاروانی از اولیا و اشقیا و با حضور هنرمندان تعزیه
از سراسر کشور به طول دو کیلومتر در شهر نوش آباد حرکت می‌کنند این کاروان
پس از طی مسیری در زمینی که به زمین خیمه‌ها شهرت دارد اتراق کرده و آیین
سنتی خیمه کوبی را انجام می‌دهد.
کاروان نمادین امام حسین(ع) در یازدهم محرم، آیین سنتی خیل عرب و خیمه سوزی
را که به تازگی به ثبت آثار معنوی کشور رسیده اجرا می‌کند. این آیین
هرساله با حضور بیش از 20 هزار گردشگر انجام می‌شود.
این آیین به صورت نمادین در نوش آباد اجرا می‌شود و در آن گروهی عزادار در
حالی که لباس سفید عربی برتن دارند، با ضربات ریتم دار نی‌های چوبی، اشعار
موزون می‌خوانند و با اجرای ریتم و آهنگ خاص، سوگواری خود را در غم جانگذار
شهادت امام حسین (ع) و اصحاب باوفایش به نمایش می‌گذارند.
یکی از جذاب‌ترین آیین‌های مردم شهر آران و بیدگل در روزهای محرم و در شب
تاسوعای حسینی آیین سنتی سنج زنی است. آیین سنج زنی یا سنگ زنی و نمایش سنگ
زدن گروهی در مخالفت با سپاه شمر به قصد تازاندن اسبان خود بر پیکر بی جان
یاران حسین (ع) است.
در این مراسم، گروهی به شکل نمادین با چوب‌هایی که به آن‌ها سنگ یا سنج
گفته می‌شود به حرکت در می‌آیند و اشعار خاصی را با گویش محلی قرائت
می‌کنند و حاضران در عزای حسین و مظلومیت فرزند پیامبر اسلام (ص) به سوگ
می‌نشینند.
برگزاری مراسم سنتی عزدارای در قالب دسته‌های عزاداری از دیگر آداب مردم
آران و بیدگل در ایام محرم است. مردم آران و بیدگل با طی کردن مسیر پنج
کیلومتری هیئت‌های مذهبی که از گذشته تا به حال مرسوم بوده خود را به حرم
حضرت محمد هلال بن علی (ع) رسانده و به عزاداری می‌پردازند.
پخت غذاهای محلی و حلوای شیره و نان عباسعلی که سال گذشته در فهرست آثار
ملی کشور به ثبت رسیده از دیگر آداب مردم آران و بیدگل در ایام دهه اول و
دوم محرم است که در آن خیرین با توزیع این غذاها در بین مردم نذر خود را
ادا می‌کنند.
آیین سنتی "العطش" از دیگر برنامه‌های و آیین‌های سنتی مردم آران و بیدگل
در روز تاسوعای حسینی است. در این روز کودکان در مرکز هیئت‌های سقایی جمع
می‌شوند و با در دست داشتن کاسه‌های خالی آب و نوای العطش، العطش به یاد
فرزندان امام حسین (ع) و سقای دشت کربلا می‌گریند.
برگزاری آیین‌های سنتی تعزیه، نخل برداری، زنجیر زنی، پنجه بندی و طوغ
برداری از دیگر آیین‌های مردم شهرستان آران و بیدگل در ایام محرم الحرام
است. مردم آران و بیدگل پس از برگزاری آیین‌های سنتی دهه اول محرم و در شب
شام غریبان در حسینیه‌های و تکایا جمع شده و در سوگ فرزندان امام غریب و
خواهر باوفایش عزاداری می‌کنند.