صراط: دی ماه امسال بود که برگزاری دادگاه رسیدگی به اتهامات «جفری استرلینگ» مأمور سابق آژانس مرکزی اطلاعات آمریکا (سیا) با اذعان مقامات سابق آمریکایی به تلاش برای فریب آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، خبرساز شد.
بر اساس اطلاعاتی که پیشتر هم در کتاب «جیمز رایزن» خبرنگار روزنامه نیویورک‌تایمز منتشر شده بود و حالا رسما تائید شده، سازمان سیا در سال 2000 تلاش کرده است تا توسط یک مهندس روس که با نام مستعار «مرلین» شناخته می‌شود، ایران را متقاعد به دریافت اطلاعات مربوط به ساخت تسلیحات هسته‌ای کند. عملیاتی که به نوشته رایزن با وجود تلاش‌های گسترده سیا و عامل این سازمان، شکست خورده و ایرانی‌ها هرگز این اسناد را قبول نکرده‌اند.
بنا بر اطلاعات منتشر شده در دادگاه استرلینگ و شهادت شخص مرلین، واشنگتن قصد داشته است تا با این عملیات، در برنامه هسته‌ای ایران خرابکاری کرده، سرمایه و زمان ایران را هدر دهد و نهایتا کاری کند تا آژانس اسنادی را که عمدا وارد برنامه هسته‌ای ایران شده، شناسایی کرده و از آن‌ها علیه تهران استفاده کند.
افشای این جزئیات انتقادات زیادی را علیه آمریکا برانگیخته و موجب شده تا شبهات جدی در مورد اسنادی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از آن‌ها علیه ایران استفاده می‌کند، ایجاد شود. نهایتا هفته گذشته پایگاه خبری شبکه «بلومبرگ» گزارش داد که احتمال دارد آژانس در اسناد دریافتی از آژانس‌های جاسوسی، بازنگری کند.
یکی از کارشناسانی که بلومبرگ در این رابطه با وی گفت‌وگو کرد، «دنیل جوینر» استاد حقوق دانشگاه آلاباما بود که یادداشت‌های متعددی در خصوص مسئله هسته‌ای داشته است. وی به بلومبرگ گفته بود، «جعل اسناد مرتبط با مسئله هسته‌ای، بخشی کاملا واقعی از تلاش‌های چنین کشورهایی برای تخریب برنامه هسته‌ای ایران است. افشای این امر نشانگر خطرات اتکای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر شواهدی است که طرف‌های ثالث دارای انگیزه‌های سیاسی ضدایران، به این نهاد ارائه می‌کنند.»
در همین رابطه گفت‌وگوی کوتاهی داشتیم با آقای جوینر که می‌گوید ایران می‌تواند رسما از آژانس بخواهد تا در اسناد مربوط به برنامه هسته‌ای، بازنگری کند. وی همچنین می‌گوید برخی آژانس‌های جاسوسی که برای مقابله با ایران به روش‌های مختلف از جمله ترور دانشمندان و حملات سایبری دست زده‌اند، می‌توانند دست به جعل اسناد نیز بزنند.
آقای جوینر همچنین گفت که هرچند آژانس احتمالا در اسناد دریافتی از این آژانس‌ها بازنگری می‌کند، اما می‌گوید این بازنگری «در خفا و سکوت خبری» صورت می‌گیرد و «تصور نمی‌کنم که آژانس رسما بپذیرد که ارزیابی‌هایش اشتباه بوده است.»
در ادامه متن گفت‌وگو با استاد حقوق دانشگاه آلاباما و متخصص حقوق هسته‌ای، آمده است:
همانطور که می‌دانید اخیرا در جریان دادگاهی در آمریکا، اسناد مربوط به عملیات موسوم به «مرلین»، افشا شد. عملیاتی که نشان می‌دهد سازمان سیا تلاش کرده تا آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را فریب داده و آن‌ها را متقاعد کند که ایران قصد ساخت سلاح هسته‌ای را دارد.
شما در اظهارات خود «جعل اسناد مرتبط با مسئله هسته‌ای» را یکی از «قطعات واقعی» از مجموعه تلاش‌های صورت‌گرفته علیه برنامه هسته‌ای ایران توصیف کرده بودید. ایران سال‌هاست که از اتکای آژانس به اسنادی که گفته می‌شود سرویس‌های جاسوسی «کشورهای متخاصم» به سازمان ملل ارائه کرده‌اند، گله می‌کند. افشای این اسناد چه اثری بر اعتبار آژانس به عنوان یک نهاد «غیرسیاسی و بی‌طرف» دارد؟
جوینر: فکر میکنم این رخداد موجب شد تا این طرز فکر که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باید در ارزیابی‌هایش بر منابع اطلاعاتی‌ای تکیه کند که از کشورهای ثالث دریافت کرده، به شدت زیر سوال برود. برخی از این آژانس‌ها نشان دادهاند که برای مختل کردن برنامه هسته‌ای ایران، حاضرند آنچه در توان دارند، انجام دهند، از سندسازی گرفته تا ترور دانشمندان علوم صلح‌آمیز هسته‌ای و حمله سایبری به تأسیسات هسته‌ای غیرنظامی. آژانس خود یک نهاد اطلاعاتی نیست و این توان را ندارد که به صورت مستقل اعتبار اطلاعاتی را که از کشورهای ثالث دریافت می‌کند، مورد ارزیابی قرار دهد.
به نظر شما آیا واقعا ممکن است که آژانس در اسنادی که از کشورهای ثالث دریافت کرده، بازنگری کند؟
جوینر: فکر میکنم واقعا این احتمال وجود دارد که آن‌ها بی سر و صدا و در داخل سازمان، این کار را انجام دهند. تصور نمی‌کنم که آژانس رسما بپذیرد که ارزیابی‌هایشان در گذشته اشتباه بوده است. هرچند، با ظهور شواهدی مبنی بر بی‌اعتبار بودن اطلاعاتی که ارزیابی‌های آژانس بر مبنای آن‌ها صورت گرفته، فکر میکنم که موضع آن‌ها در مسئله ابعاد احتمال نظامی (PMD) هم دستخوش تغییر شود. فکر میکنم همین الان هم نشانه‌هایی در این رابطه ظاهر شده است.
شما استاد حقوق هستید. خواستم ببینم که آیا ایران می‌تواند رسما از آژانس بخواهد که در اسناد بازنگری کند؟
جوینر: قطعا فکر میکنم که ایران این حق را دارد که رسما خواستار بازنگری شود و تصور میکنم که این کار را هم انجام دادهاند. البته باز هم می‌گویم که بعید می‌دانم آژانس علنا با بازنگری رسمی موافقت کند، اما نسبت به اینکه چنین اقدامی به صورت درون‌سازی صورت گیرد، کاملا خوش‌بین هستم.
آژانس چطور می‌تواند از فریب خوردن توسط آژانس‌های اطلاعاتی جلوگیری کند؟
جوینر: فکر میکنم آژانس نباید ارزیابی‌های پادمانی خود را بر اساس اطلاعاتی که از کشورهای ثالث دریافت کرده، انجام دهد. به عقیده من، آژانس باید همان کاری را انجام دهد که تحت موافقتنامه‌های پادمان با کشورها، به دقت برای آن تعریف شده است. آژانس برای انجام این نقش، نیازی به اطلاعات منابع ثالث ندارد.
بر اساس اطلاعاتی که پیشتر هم در کتاب «جیمز رایزن» خبرنگار روزنامه نیویورک‌تایمز منتشر شده بود و حالا رسما تائید شده، سازمان سیا در سال 2000 تلاش کرده است تا توسط یک مهندس روس که با نام مستعار «مرلین» شناخته می‌شود، ایران را متقاعد به دریافت اطلاعات مربوط به ساخت تسلیحات هسته‌ای کند. عملیاتی که به نوشته رایزن با وجود تلاش‌های گسترده سیا و عامل این سازمان، شکست خورده و ایرانی‌ها هرگز این اسناد را قبول نکرده‌اند.
بنا بر اطلاعات منتشر شده در دادگاه استرلینگ و شهادت شخص مرلین، واشنگتن قصد داشته است تا با این عملیات، در برنامه هسته‌ای ایران خرابکاری کرده، سرمایه و زمان ایران را هدر دهد و نهایتا کاری کند تا آژانس اسنادی را که عمدا وارد برنامه هسته‌ای ایران شده، شناسایی کرده و از آن‌ها علیه تهران استفاده کند.
افشای این جزئیات انتقادات زیادی را علیه آمریکا برانگیخته و موجب شده تا شبهات جدی در مورد اسنادی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از آن‌ها علیه ایران استفاده می‌کند، ایجاد شود. نهایتا هفته گذشته پایگاه خبری شبکه «بلومبرگ» گزارش داد که احتمال دارد آژانس در اسناد دریافتی از آژانس‌های جاسوسی، بازنگری کند.
یکی از کارشناسانی که بلومبرگ در این رابطه با وی گفت‌وگو کرد، «دنیل جوینر» استاد حقوق دانشگاه آلاباما بود که یادداشت‌های متعددی در خصوص مسئله هسته‌ای داشته است. وی به بلومبرگ گفته بود، «جعل اسناد مرتبط با مسئله هسته‌ای، بخشی کاملا واقعی از تلاش‌های چنین کشورهایی برای تخریب برنامه هسته‌ای ایران است. افشای این امر نشانگر خطرات اتکای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر شواهدی است که طرف‌های ثالث دارای انگیزه‌های سیاسی ضدایران، به این نهاد ارائه می‌کنند.»
در همین رابطه گفت‌وگوی کوتاهی داشتیم با آقای جوینر که می‌گوید ایران می‌تواند رسما از آژانس بخواهد تا در اسناد مربوط به برنامه هسته‌ای، بازنگری کند. وی همچنین می‌گوید برخی آژانس‌های جاسوسی که برای مقابله با ایران به روش‌های مختلف از جمله ترور دانشمندان و حملات سایبری دست زده‌اند، می‌توانند دست به جعل اسناد نیز بزنند.
آقای جوینر همچنین گفت که هرچند آژانس احتمالا در اسناد دریافتی از این آژانس‌ها بازنگری می‌کند، اما می‌گوید این بازنگری «در خفا و سکوت خبری» صورت می‌گیرد و «تصور نمی‌کنم که آژانس رسما بپذیرد که ارزیابی‌هایش اشتباه بوده است.»
در ادامه متن گفت‌وگو با استاد حقوق دانشگاه آلاباما و متخصص حقوق هسته‌ای، آمده است:
همانطور که می‌دانید اخیرا در جریان دادگاهی در آمریکا، اسناد مربوط به عملیات موسوم به «مرلین»، افشا شد. عملیاتی که نشان می‌دهد سازمان سیا تلاش کرده تا آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را فریب داده و آن‌ها را متقاعد کند که ایران قصد ساخت سلاح هسته‌ای را دارد.
شما در اظهارات خود «جعل اسناد مرتبط با مسئله هسته‌ای» را یکی از «قطعات واقعی» از مجموعه تلاش‌های صورت‌گرفته علیه برنامه هسته‌ای ایران توصیف کرده بودید. ایران سال‌هاست که از اتکای آژانس به اسنادی که گفته می‌شود سرویس‌های جاسوسی «کشورهای متخاصم» به سازمان ملل ارائه کرده‌اند، گله می‌کند. افشای این اسناد چه اثری بر اعتبار آژانس به عنوان یک نهاد «غیرسیاسی و بی‌طرف» دارد؟
جوینر: فکر میکنم این رخداد موجب شد تا این طرز فکر که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باید در ارزیابی‌هایش بر منابع اطلاعاتی‌ای تکیه کند که از کشورهای ثالث دریافت کرده، به شدت زیر سوال برود. برخی از این آژانس‌ها نشان دادهاند که برای مختل کردن برنامه هسته‌ای ایران، حاضرند آنچه در توان دارند، انجام دهند، از سندسازی گرفته تا ترور دانشمندان علوم صلح‌آمیز هسته‌ای و حمله سایبری به تأسیسات هسته‌ای غیرنظامی. آژانس خود یک نهاد اطلاعاتی نیست و این توان را ندارد که به صورت مستقل اعتبار اطلاعاتی را که از کشورهای ثالث دریافت می‌کند، مورد ارزیابی قرار دهد.
به نظر شما آیا واقعا ممکن است که آژانس در اسنادی که از کشورهای ثالث دریافت کرده، بازنگری کند؟
جوینر: فکر میکنم واقعا این احتمال وجود دارد که آن‌ها بی سر و صدا و در داخل سازمان، این کار را انجام دهند. تصور نمی‌کنم که آژانس رسما بپذیرد که ارزیابی‌هایشان در گذشته اشتباه بوده است. هرچند، با ظهور شواهدی مبنی بر بی‌اعتبار بودن اطلاعاتی که ارزیابی‌های آژانس بر مبنای آن‌ها صورت گرفته، فکر میکنم که موضع آن‌ها در مسئله ابعاد احتمال نظامی (PMD) هم دستخوش تغییر شود. فکر میکنم همین الان هم نشانه‌هایی در این رابطه ظاهر شده است.
شما استاد حقوق هستید. خواستم ببینم که آیا ایران می‌تواند رسما از آژانس بخواهد که در اسناد بازنگری کند؟
جوینر: قطعا فکر میکنم که ایران این حق را دارد که رسما خواستار بازنگری شود و تصور میکنم که این کار را هم انجام دادهاند. البته باز هم می‌گویم که بعید می‌دانم آژانس علنا با بازنگری رسمی موافقت کند، اما نسبت به اینکه چنین اقدامی به صورت درون‌سازی صورت گیرد، کاملا خوش‌بین هستم.
آژانس چطور می‌تواند از فریب خوردن توسط آژانس‌های اطلاعاتی جلوگیری کند؟
جوینر: فکر میکنم آژانس نباید ارزیابی‌های پادمانی خود را بر اساس اطلاعاتی که از کشورهای ثالث دریافت کرده، انجام دهد. به عقیده من، آژانس باید همان کاری را انجام دهد که تحت موافقتنامه‌های پادمان با کشورها، به دقت برای آن تعریف شده است. آژانس برای انجام این نقش، نیازی به اطلاعات منابع ثالث ندارد.