در ابتدای مراسم محمدرضا بزرگ نیا دبیر شانزدهمین جشن سینمای ایران با اشاره به اینکه اکثر چهره هایی که امشب می بینم همه آشنا هستند، گفت: نزدیک به 25 سال و شاید هم بیشتر با این چهره های آشنا در تلویزیون کار کرده ام و در کنار هم مستند ساختیم.
وی ادامه داد: امیدوارم سینمای مستند از مهجوری درآمده و بتواند برای خود اکران عمومی داشته باشد. امیدوارم هر چه سریعتر هم در بخش تولید و هم در بخش نمایش وجه اقتصادی سینمای مستند دیده شود تا به درآمدزایی برسد.
در ادامه این مراسم محمدمهدی عسگرپور مدیرعامل خانه سینما روی صحنه آمد و گفت: صحبت کردن درباره انجمن مستندسازان و انجمن تهیه کنندگان مستند در خانه سینما کار سختی است چراکه ما با دو انجمن بیش فعال مواجه هستیم. در طول تعطیلی خانه سینما برخی از ناظران معتقد بودند که این دو انجمن سهم عمده ای در تعطیلی خانه سینما داشتند و برخی دیگر از ناظران داخلی معتقد بودند که سهم عمده ای در بازگشایی خانه سینما داشتند. به هر حال این انجمنها، دو انجمن دوست داشتنی هستند اما گاهی از دست آنها در خانه سینما حرص می خوریم چراکه دردسرهای شیرینی را برای ما به همراه دارند.
سمینار بگذاریم تا افرادی که می گویند سینما سیاه نمایی می کند، بشناسیم
وی با اشاره به اینکه زمانی که بحث سینمای اجتماعی، مستند و حضور بین المللی سینمای ایران می آید از واژه سیاه نمایی استفاده می کنند، بیان کرد: ما این واژه سیاه نمایی را پذیرفته ایم و به آن لبخند می زنیم.
عسگرپور ادامه داد: کارشناسانی هستند که در رشته های مختلف و از تریبون های مختلف استفاده می کنند و درباره امور نسبی قاطعانه صحبت می کنند؛ کاری که آدمهای عاقل نمی کنند چراکه آدمهای عاقل در رابطه با همه چیز نسبی صحبت می کنند. ما بدنبال این هستیم که از حیثیت سینمای ایران دفاع کنیم و از سینمای نجیب صحبت می کنیم اما آنها می گویند این سینما، سینمای ناشریفی است. برای روشن شدن این اختلاف نظرها فکر کردیم سمیناری با عنوان «سینمای مستند، اجتماعی و سیاه نمایی» بعد از جشن خانه سینما برگزار کنیم تا از افراد مختلفی که در این رابطه حرف می زنند دعوت کنیم و اول آنها را بشناسم تا بعد ببینیم چه می گویند.
سینمای بدون نگاه انتقادی می شود تلویزیون
وی با اشاره به انتقادها از حضور بین المللی برخی فیلم های سینمای ایران توضیح داد: این هجمه به حضور بین المللی سینمای ایران سوءتفاهماتی را ایجاد کرده و حتی مردم نمی دانند که راجع به چه چیزی صحبت می شود. به عنوان مثال فیلم سینمایی «قصه ها» به کارگردانی رخشان بنی اعتماد توانست در جشنواره فیلم ونیز جایزه ای را دریافت کند. من نمی دانم سینمایی که در آن نتوان این نوع فیلم را تحمل کرد به کجا می رسد؟ سینمایی که نگاه نقادانه به مسائل روز جامعه ندارد و به همه چیز پاستوریزه و سفید نگاه می کند دیگر سینما نیست و بیشتر شبیه تلویزیون است.
وی ادامه داد: اگر سینما نتواند بخشی از واقعیت های جامعه را بیان کند به رسالت خود عمل نکرده و تبدیل به تلویزیون شده است؛ تلویزیونی که خود با ممیزی های بسیاری روبه رو است.
سینمای منتقد خارجی را تحسین می کنیم ولی مشابه داخلی را تقبیح
عسگرپور در پایان صحبت هایش و در مقایسه برخورد متولیان سینمایی در کشورهای دیگر با جوایز بین المللی فیلمسازانشان گفت: در جشنواره های خارجی کارگردانان کشورهای مختلف به موضوعات اجتماعی کشورهای خود بی پروا می پردازند و کسی نمی گوید که در این فیلم ها سیاه نمایی شده است. اگر این فیلم ها در جشنواره های خارجی و حتی جشنواره داخلی در ایران به نمایش درآیند همین دوستان از نمایش این فیلم ها استقبال می کنند اما اگر چنین فیلم هایی توسط کارگردانان داخلی ساخته شود به سیاه نمایی متهم می شوند.
ارد زند مدیر هماهنگی بخش جشن مستند در ادامه این مراسم گفت: ما در این دوره از جشن مستندسازان چند بدعت گذاشتیم که تا امروز انجام نشده بود؛ اول اینکه جشن را به صورت صنفی برگزار کردیم. نزدیک به سه سال جشن خانه سینما برگزار نشد و اگر قرار بود که ما همه فیلم های این سالها را داوری کنیم زمان زیادی را باید در نظر می گرفتیم این در حالی است که تنها یک ماه فرصت برای انتخاب و داوری آثار داشتیم به همین دلیل تصمیم گرفتیم تا این دوره از جشنواره را به صورت صنفی برگزار کنیم. به هر حال همه فیلم های ارسال شده توسط اعضای صنف مستندسازان دیده شد و از 40 فیلمی که قرار بود داوری شود به 58 فیلم برای داوری رسیدیم.
وی ادامه داد: بخش داوری مستند هم حالت آکادمیک داشت و هم نداشت. به عنوان مثال در بخش انتخاب آثار 17 داور داشتیم که تنها 5 داور به انتخاب انجمن مستندسازان معرفی شده بودند اما در بخش شمارش آرا کاملا آکادمیک عمل کردیم.
بعد از صحبت های ارد زند جوایز بخش مستند سینمای ایران اهدا شد.
دیپلم افتخار بهترین موسیقی فیلم به بابک میرزاخانی برای فیلم «حیات در رگهای سرد» اهدا شد. این جایزه امسال برای نخستین بار اهدا شد.
او بعد از دریافت این جایزه گفت: من برای دو فیلم مستند کاندیدای دریافت این جایزه شدم اما مسئله اینجاست که کاندیدا شدن من تنها و تنها به دلیل وجود انرژی گروه سازنده این دو فیلم بوده است. افرادی که در زمینه حیات وحش کار می کنند قلب خود را در دست می گیرند و خون خود را در آثارشان می چکانند من هم چاره ای نداشتم که بهترین موسیقی را برای این فیلم ها بسازم.
دیپلم افتخار طراحی صدا به مازیار شیخ محمودی و امیرحسین قاسمی برای فیلم «شش قرن، شش سال» اهدا شد.
دیپلم افتخار بهترین تدوین به بابک حیدری برای فیلم مستند «جایی برای زندگی» اهدا شد.
محمد نورمحمدی و محمود منصوری نیز دیپلم افتخار بخش تصویربرداری را برای فیلم مستند «حیات در رگهای سرد» دریافت کردند.
نورمحمدی بعد از دریافت جایزه خود گفت: محمود منصوری یک کشاورز ساده در ایران است که با آموزش هایی که در طول ساخت مستند «حیات در رگهای سرد» دریافت کرد توانست جایزه بهترین تصویربرداری را از آن خود کند.
در ادامه این مراسم یادبود زنده یاد طاها کریمی مستندساز برگزار شد که خانواده زنده یاد طاها نامه ای را در اختیار انجمن مستندسازان قرار داده بودند که او قبل از مرگش آن را نوشته بود.
تندیس بهترین کارگردانی مستند کوتاه به محمدعلی هاشم زهی برای فیلم «آک، آپ، آس» اهدا شد.
تندس بهترین تهیه کنندگی مستند کوتاه نیز به محمد علی هاشم زهی و طباطبایی نژاد مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی برای فیلم «آک، آپ، آس» تقدیم شد.
طباطبایی نژاد بعد از دریافت تندیس خانه سینما گفت: من بارها تاکید کردم که ما تهیه کننده نیستیم بلکه کارفرما هستیم و این جایزه پیش من به امانت می ماند تا آن را به صاحبانش تقدیم کند.
مرتضایی، مستندساز در ادامه مراسم گفت: خوشحالم در زمان مدیران قبلی سازمان سینمایی، خانه سینما تعطیل نشد چرا که در این صورت این خانه را دو دستی تقدیم دشمنان می کردیم. خانه سینما در زمان کسانی تعطیل شد که مغز متفکر هیات مدیره خانه سینما محمد مهدی عسگرپور بود.
تندیس تحقیق و پژوهش مشترکا به حسن نقاشی برای فیلم مستند «شاه جهان» و بهزاد فتحی نیا برای مستند «حیات در رگهای سرد» اهدا شد.
تندیس بهترین کارگردانی مستند نیمه بلند و بهترین تهیه کنندگی مستند نیمه بلند به حسن نقاشی برای مستند «شاه جهان» تقدیم شد.
رسانه های شیطان کمی بزرگ شوند
فرشته طائرپور بعد از اهدای جایزه بهترین تهیه کنندگی با ابراز خوشحالی از اینکه این جشن ها در خانه سینما برگزار می شود، گفت: خانه سینما با هر چیزی که می خواهد بزرگ شود نیازمند همدلی مطبوعات است. من می خواستم حرفهای بسیاری بزنم اما حضور برخی از رسانه ها که صحبت های ما را تعبیر می کنند باعث شد از گفتن آنها صرفنظر کنم. از رسانه های خوب تشکر می کنم و از رسانه های شیطان می خواهم که کمی بزرگ شوند.
در ادامه مراسم جایزه ویژه هیات داوران به مرتضی آتش زم زم برای فیلم «رودی که کشته شد» اهدا شد.
تندیس بهترین کارگردانی مستند بلند به محسن استادعلی برای فیلم «جایی برای زندگی» تقدیم شد.
ساختمان را می شود تعطیل کرد اما صنف را نه
ابراهیم مختاری مستندساز در این بخش مراسم گفت: زمانی که برای بستن خانه سینما به ساختمان این خانه حمله کردند همه بچه ها تلاش کردند تا وسایل را نجات دهند. بعد از مدتی تصمیم گرفتیم تا فعالیت خود را ادامه دهیم که خوشبختانه شهسواری دفتر خود را به ما داد. بعد از آن فعالیت انجمن مستندسازان در دفتر پویان شاهرخی ادامه پیدا کرد. شاید بتوانند برای بستن خانه سینما ساختمان آن را ببندند اما فعالیت اصناف سینمای ایران هیچ وقت تعطیل نمی شود.
وی با تشکر از احد صادقی گفت: از خانه سینما می خواهم تا تندیسی به نام احد طراحی کنند تا به افرادی چنین زحمتکش اهدا شود.
تندیس تهیه کنندگی مستند بلند به مرتضی رزاق کریمی برای مستند «خاطراتی برای تمام فصول» اهدا شد.
وی بعد از دریافت این جایزه گفت: شاید جمله «این جایزه برای من معنای دیگری دارد» کلیشه باشد اما باید بگویم که این جایزه برای من معنای دیگری دارد. جوایزی که در جشن خانه سینما اهدا می شود مختص یک فیلم نیست و متعلق به همه اهالی مستندساز است.
امیدوارم ظرفیت جامعه بالا برود
وی در پایان صحبت های خود گفت: نقد، بخش جدایی ناپذیری از مستند است و این وجه منتقدانه مستند است که سبب می شود سینمای مستند به برخی مسائل متهم شود امیدوارم ظرفیت جامعه ما آنقدر بالا برود که بتوانیم هر فیلم مستندی را در سینما ایران بسازیم.