صراط: نخستین همایش بین‌المللی پارسی‌زبانان با حضور غلامعلی حدادعادل، سیدعلی موسوی گرمارودی، محسن مومنی‌شریف، شاعرانی از کشورهای پاکستان، تاجیکستان، افغانستان، هندوستان، اوکراین و جمعی از شعرای ایرانی عصر امروز در سالن مهر حوزه هنری برگزار شد.
*با اشعار این شعرا کام ما شیرین شد
در این همایش دکتر غلامعلی حدادعادل رئیس فرهنگستان ادب، ضمن قدردانی از برگزارکنندگان این همایش گفت: هم امروز و هم در دیدار با رهبر انقلاب کام ما با اشعار شاعران فارسی‌گو و غیرایرانی شیرین شد. خطاب به این میهمانان عرض می‌کنم که اگر شما میهمان هستید و ما میزبان، در حقیقت صاحبخانه اصلی شما هستید. در دیدار نیمه رمضان با رهبر انقلاب وقتی استاد ظهیر احمد صدیقی شعری در قالب شعر اقبال قرائت کردند تصمیم گرفتم شعری به ایشان تقدیم کنم.
تا جهان باقیست تا خورشید و مه تابنده است
بین ایران و پاکستان دوستی پاینده است
آفرین بر خلق پاکستان که از اقبال خویش
چشمه اندیشیده‌ای دارد که خوش زاینده است
چون حدیث عشق را پارسی باید سرود
جامه شعر دری بر شعر اقبال زیبنده است
مرگ در حضرت اقبال هرگز راه نیست
تا زبان فارسی زنده است او زنده است
حداد عادل در ادامه گفت: وقتی تاجیکستان استقلال یافت توفیق سفر به همراه هیأتی از جمهوری اسلامی به این کشور پیدا کردم، از همان زمان تاکنون نام استاد مومن قناعت در میان شاعران این کشور می‌درخشیده است. باید در تاثیر شاعران در گسترش زبان فارسی و نگاهبانی و حفظ این زبان در کشورهای فارسی زبان اندیشیده شود. وقتی سخن از زبان فارسی در کشورهای هندوستان، افغانستان، تاجیکستان و پاکستان به میان می‌آید ذهن‌ها به سمت جریانات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشیده می‌شود.
*هرجا فارسی‌زبان هست حافظ کنار دست اوست
وی افزود: بنده می‌گویم مدافعان و نگاهبانان اصلی زبان فارسی در این کشورها شاعران بوده‌اند. شاعران سخن دل مردم و دردهای روزگار را بیان می‌کنند. پرسش‌های ابدی و ارزش‌های جاودانه را به زبان جاری می‌کنند. شاعران فراتر از زمان، مکان، اراده‌های سیاسی و موانع مصنوعی، ملت‌ها را پیوند می‌دهند. نقش حافظ در گسترش زبان فارسی در میان انسان‌ها جالب توجه است. هر جا فارسی زبان و فارسی‌دان وجود دارد حافظ کنار دست اوست.
*اقبال لاهوری چراغ زبان فارسی را روشنی بخشید
رئیس فرهنگستان ادب یادآور شد: در همین دوران و در روزگاری که استعمار انگلستان قصد ریشه‌کن نمودن زبان فارسی از هند و پاکستان را داشت، اقبال لاهوری با زبان شعر، چراغ زبان فارسی را روشنی بخشید. شاعران با زبان هنرمندانه راز‌ها و مکنونات عالم را بیان می‌کنند و شیرینی سخن را بر کام همه می‌نشانند.
*مومن قناعت پدر شعر فارسی تاجیکستان است
سیدعلی موسوی گرمارودی نیز در بخشی از این جلسه گفت: استاد مومن قناعت در حدود هشتاد و اندی سال از عمرشان می‌گذرد که بخش عمده‌ای از آن را به فعالیت‌های ادبی پرداخته است. ایشان از شعرای خلقی تاجیکستان، عضو فرهنگستان علوم تاجیکستان، رئیس کمیته تعیین جایزه رودکی و ... است. در 4 سال اقامتی که در تاجیکستان داشتم و به اعتبار شغلم در سراسر تاجیکستان سفر کردم، متوجه احترام تمام تاجیکستان به ایشان شدم. اگر ایشان را پدر شعر فارسی در تاجیکستان بدانیم حرفی زیاده نگفته‌ام.
*عجمی از بهترین شعرای امروز تاجیکستان است
وی توضیحی نیز در ارتباط با محمدعلی عجمی ارائه نمود و گفت: محمد علی عجمی یکی از بهترین شعرای امروز تاجیکستان است. ایشان در مدت 5 سالی که در ایران بودند، در همین حوزه هنری در کنار بزرگان شعر آن دوران چون مرحوم دکتر سیدحسن حسینی، مرتضی امیری اسفندقه و ... حضور داشته است.
همچنین وی شعری را به مومن قناعت و پایتخت کشور تاجیکستان تقدیم کرد:
پایتخت گل و دل و سنن است
نه دوشنبه که ماه و سال من است
مرکز مهربانی دنیاست
پُر درخت و گل و بهشت آساست
با گل و سبزه که سخن گویی
پاسخت می‌دهد به خوش خویی
به خیابان رودکی بنگر
دارد از سبزه چتر بر سر
*دشمنان می‌خواهند زبان فارسی را کُند کنند
علیرضا قزوه نیز در این مراسم به اهمیت برگزاری این همایش اشاره کرد و گفت: شاید یکی از امور مهمی که سال‌هاست مورد غفلت قرار گرفته تجمع فارسی‌زبانان در کنار یکدیگر بوده است. یکی از راه‌هایی که دشمنان جهان برای مبارزه با زبان فارسی برگزیده‌اند کُند کردن این زبان است.
*بزرگترین و تاثیرگذارترین جلسات شعر
وی افزود: در اولین کنگره شعر فجر که دبیری آن بر عهده من بود سعی کردم از شاعران فارسی زبان سایر کشورها دعوت کنم ولی افسوس می‌خورم که چرا بعد از 8 سال برگزاری شعر فجر شاعران فارسی زبان فراموش شده‌اند. جلسات شعری رهبر انقلاب بزرگترین و تاثیرگذارترین جلسات شعری است. زبان فارسی علاقه‌مندان بسیاری دارد و شعرای بسیاری وجود دارد که زبان مادری ایشان فارسی نیست اما به فارسی شعر می‌سرایند. استاد ظهیر احمد صدیقی یکی از این شعرا است که در حال حاضر مشغول ترجمه فرهنگ دهخدا است. ایشان در دانشگاهی که اقبال در آن درس خوانده و تدریس کرده است در حال تدریس زبان فارسی هستند. ایشان برای زبان فارسی مجاهدت کردند یا خانم آنا برزینا که زبان مادری‌اش روسی بوده و اصالتا اهل اوکراین است از دیگر شعرایی است که به فارسی شعر می‌سراید، اگر قرار است از شعرا تقدیر کنیم باید در ابتدا از این شعرا تقدیر نمود.
در ادامه ،مومن قناعت قبل از شعرخوانی گفت: در سال 1970 یک سفر تحقیقاتی به ایران داشتم و در آن سفر اشعاری سرودم. وقتی قرار بود به شیراز سفر کنم حالی به من دست داد که این شعر را سرودم:
مرا گفتی بیا شیراز پای انداز
من اکنون می‌کنم پرواز تا شیراز
چو حافظ بود از آب و گل شیراز
من از وصل گل شیراز می‌ترسم
در ادامه این جلسه برخی شعرای حاضر به نوبت به شعرخوانی پرداختند.
استاد ظهیر احمد صدیقی از اولین شعرایی بود که به شعرخوانی برای حضار پرداخت:
همچو یک جان در دو تن اسلام ما را ساخته
دشمنتان دشمن ما یار ما یار شما
اتحاد قوم مسلم اقتضای ماست
اتحاد قوم مسلم کار ما کار شما
دوستی پاک و ایران تا ابد پاینده باد
پر بهاران باد باغ ما گلستان شما
ای عزیزان عجم ای صاحبان دین و دل
ای فروغ فکر و فن رونق گلزار ما زرخسار شما
علی کمیل قزلباش از پاکستان از دیگر شعرایی بود که در این جلسه به شعرخوانی پرداخت:
کشتگان کربلاییم خاص و عام
نیست بر هفتاد و دوتن این تمام
عشق را از نیستان خواهی شکافت
عشق را از نیزه‌زار حق شناخت
عشق اصغر باشد و اکبر شود
زانکه خانه‌زاد پیغمبر شود
عشق را دانی که اوجش در کجاست
گفت بیدل آینه در کربلاست
سید سکندر حسینی شاعر افغان دیگر شاعری بود که برای شعرخوانی از وی دعوت شد:
صدای بانگ اذان از مناره می‌آید
سحر برای نماز دوباره می‌آید
سحر ز هاتف غیبی خروش می‌آید
صدای فزت و رب‌ال... به گوش می‌آید
طلوع صبح، دریده‌ست دامن شب را
سحر حکایت تلخی‌ست داغ زینب را
مصیبت سنگینی‌ست به کوفه چه صبح سنگینی
علی و فرق پر از خون به خانه می‌آید
فرزانه خجندی شاعر پارسی‌گوی تاجیکستان گفت:
جهان ز شمس تو انوار چیده است ای دوست
شرافت تو به ما هم رسیده است ای دوست
آنا برزینا شاعر اوکراینی در این جلسه به غزل‌خوانی پرداخت:
بهار رفت و زمستان گذشت و یار نیامد
ز تشنگی دل ما آب شد سوار نیامد
کجاست ماه من ای ابرهای خشک و تار
که ماه‌هاست به این آسمان ماه من نیامد
بلرام شکلا شاعر هندو نیز در مدح حضرت علی(ع) اینطور به شعرخوانی پرداخت:
به من رساند نسیم سحر سلام علی
برهمنم که شدم چون عجم غلام علی
من ضعیف چگونه به شعر پردازم
کنار معجزه کامل کلام علی
چو کودکی که محبت ز مادر آموزد
خوشم که نکته می‌آموزم از مرام علی
فضل‌الله قدسی، کیومرث قصری، ابوطالب مظفری، فاضل نظری، قادر طروات‌پور، تکتم حسینی، طالب کریم آذرخش، محمد افسر رهبین، عزیز مهدی و ... دیگر شعرایی بودند که در این جلسه به شعر خوانی پرداختند.
در پایان این مراسم از مومن قناعت، ظهیر احمد صدیقی، بلرام شکلا، علی کمیل قزلباش، آنا برزینا، سید سکندر حسینی و فرزانه خجندی از سوی حوزه هنری و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تقدیر بعمل آمد.
*با اشعار این شعرا کام ما شیرین شد
در این همایش دکتر غلامعلی حدادعادل رئیس فرهنگستان ادب، ضمن قدردانی از برگزارکنندگان این همایش گفت: هم امروز و هم در دیدار با رهبر انقلاب کام ما با اشعار شاعران فارسی‌گو و غیرایرانی شیرین شد. خطاب به این میهمانان عرض می‌کنم که اگر شما میهمان هستید و ما میزبان، در حقیقت صاحبخانه اصلی شما هستید. در دیدار نیمه رمضان با رهبر انقلاب وقتی استاد ظهیر احمد صدیقی شعری در قالب شعر اقبال قرائت کردند تصمیم گرفتم شعری به ایشان تقدیم کنم.
تا جهان باقیست تا خورشید و مه تابنده است
بین ایران و پاکستان دوستی پاینده است
آفرین بر خلق پاکستان که از اقبال خویش
چشمه اندیشیده‌ای دارد که خوش زاینده است
چون حدیث عشق را پارسی باید سرود
جامه شعر دری بر شعر اقبال زیبنده است
مرگ در حضرت اقبال هرگز راه نیست
تا زبان فارسی زنده است او زنده است
حداد عادل در ادامه گفت: وقتی تاجیکستان استقلال یافت توفیق سفر به همراه هیأتی از جمهوری اسلامی به این کشور پیدا کردم، از همان زمان تاکنون نام استاد مومن قناعت در میان شاعران این کشور می‌درخشیده است. باید در تاثیر شاعران در گسترش زبان فارسی و نگاهبانی و حفظ این زبان در کشورهای فارسی زبان اندیشیده شود. وقتی سخن از زبان فارسی در کشورهای هندوستان، افغانستان، تاجیکستان و پاکستان به میان می‌آید ذهن‌ها به سمت جریانات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشیده می‌شود.
*هرجا فارسی‌زبان هست حافظ کنار دست اوست
وی افزود: بنده می‌گویم مدافعان و نگاهبانان اصلی زبان فارسی در این کشورها شاعران بوده‌اند. شاعران سخن دل مردم و دردهای روزگار را بیان می‌کنند. پرسش‌های ابدی و ارزش‌های جاودانه را به زبان جاری می‌کنند. شاعران فراتر از زمان، مکان، اراده‌های سیاسی و موانع مصنوعی، ملت‌ها را پیوند می‌دهند. نقش حافظ در گسترش زبان فارسی در میان انسان‌ها جالب توجه است. هر جا فارسی زبان و فارسی‌دان وجود دارد حافظ کنار دست اوست.
*اقبال لاهوری چراغ زبان فارسی را روشنی بخشید
رئیس فرهنگستان ادب یادآور شد: در همین دوران و در روزگاری که استعمار انگلستان قصد ریشه‌کن نمودن زبان فارسی از هند و پاکستان را داشت، اقبال لاهوری با زبان شعر، چراغ زبان فارسی را روشنی بخشید. شاعران با زبان هنرمندانه راز‌ها و مکنونات عالم را بیان می‌کنند و شیرینی سخن را بر کام همه می‌نشانند.
*مومن قناعت پدر شعر فارسی تاجیکستان است
سیدعلی موسوی گرمارودی نیز در بخشی از این جلسه گفت: استاد مومن قناعت در حدود هشتاد و اندی سال از عمرشان می‌گذرد که بخش عمده‌ای از آن را به فعالیت‌های ادبی پرداخته است. ایشان از شعرای خلقی تاجیکستان، عضو فرهنگستان علوم تاجیکستان، رئیس کمیته تعیین جایزه رودکی و ... است. در 4 سال اقامتی که در تاجیکستان داشتم و به اعتبار شغلم در سراسر تاجیکستان سفر کردم، متوجه احترام تمام تاجیکستان به ایشان شدم. اگر ایشان را پدر شعر فارسی در تاجیکستان بدانیم حرفی زیاده نگفته‌ام.
*عجمی از بهترین شعرای امروز تاجیکستان است
وی توضیحی نیز در ارتباط با محمدعلی عجمی ارائه نمود و گفت: محمد علی عجمی یکی از بهترین شعرای امروز تاجیکستان است. ایشان در مدت 5 سالی که در ایران بودند، در همین حوزه هنری در کنار بزرگان شعر آن دوران چون مرحوم دکتر سیدحسن حسینی، مرتضی امیری اسفندقه و ... حضور داشته است.
همچنین وی شعری را به مومن قناعت و پایتخت کشور تاجیکستان تقدیم کرد:
پایتخت گل و دل و سنن است
نه دوشنبه که ماه و سال من است
مرکز مهربانی دنیاست
پُر درخت و گل و بهشت آساست
با گل و سبزه که سخن گویی
پاسخت می‌دهد به خوش خویی
به خیابان رودکی بنگر
دارد از سبزه چتر بر سر
*دشمنان می‌خواهند زبان فارسی را کُند کنند
علیرضا قزوه نیز در این مراسم به اهمیت برگزاری این همایش اشاره کرد و گفت: شاید یکی از امور مهمی که سال‌هاست مورد غفلت قرار گرفته تجمع فارسی‌زبانان در کنار یکدیگر بوده است. یکی از راه‌هایی که دشمنان جهان برای مبارزه با زبان فارسی برگزیده‌اند کُند کردن این زبان است.
*بزرگترین و تاثیرگذارترین جلسات شعر
وی افزود: در اولین کنگره شعر فجر که دبیری آن بر عهده من بود سعی کردم از شاعران فارسی زبان سایر کشورها دعوت کنم ولی افسوس می‌خورم که چرا بعد از 8 سال برگزاری شعر فجر شاعران فارسی زبان فراموش شده‌اند. جلسات شعری رهبر انقلاب بزرگترین و تاثیرگذارترین جلسات شعری است. زبان فارسی علاقه‌مندان بسیاری دارد و شعرای بسیاری وجود دارد که زبان مادری ایشان فارسی نیست اما به فارسی شعر می‌سرایند. استاد ظهیر احمد صدیقی یکی از این شعرا است که در حال حاضر مشغول ترجمه فرهنگ دهخدا است. ایشان در دانشگاهی که اقبال در آن درس خوانده و تدریس کرده است در حال تدریس زبان فارسی هستند. ایشان برای زبان فارسی مجاهدت کردند یا خانم آنا برزینا که زبان مادری‌اش روسی بوده و اصالتا اهل اوکراین است از دیگر شعرایی است که به فارسی شعر می‌سراید، اگر قرار است از شعرا تقدیر کنیم باید در ابتدا از این شعرا تقدیر نمود.
در ادامه ،مومن قناعت قبل از شعرخوانی گفت: در سال 1970 یک سفر تحقیقاتی به ایران داشتم و در آن سفر اشعاری سرودم. وقتی قرار بود به شیراز سفر کنم حالی به من دست داد که این شعر را سرودم:
مرا گفتی بیا شیراز پای انداز
من اکنون می‌کنم پرواز تا شیراز
چو حافظ بود از آب و گل شیراز
من از وصل گل شیراز می‌ترسم
در ادامه این جلسه برخی شعرای حاضر به نوبت به شعرخوانی پرداختند.
استاد ظهیر احمد صدیقی از اولین شعرایی بود که به شعرخوانی برای حضار پرداخت:
همچو یک جان در دو تن اسلام ما را ساخته
دشمنتان دشمن ما یار ما یار شما
اتحاد قوم مسلم اقتضای ماست
اتحاد قوم مسلم کار ما کار شما
دوستی پاک و ایران تا ابد پاینده باد
پر بهاران باد باغ ما گلستان شما
ای عزیزان عجم ای صاحبان دین و دل
ای فروغ فکر و فن رونق گلزار ما زرخسار شما
علی کمیل قزلباش از پاکستان از دیگر شعرایی بود که در این جلسه به شعرخوانی پرداخت:
کشتگان کربلاییم خاص و عام
نیست بر هفتاد و دوتن این تمام
عشق را از نیستان خواهی شکافت
عشق را از نیزه‌زار حق شناخت
عشق اصغر باشد و اکبر شود
زانکه خانه‌زاد پیغمبر شود
عشق را دانی که اوجش در کجاست
گفت بیدل آینه در کربلاست
سید سکندر حسینی شاعر افغان دیگر شاعری بود که برای شعرخوانی از وی دعوت شد:
صدای بانگ اذان از مناره می‌آید
سحر برای نماز دوباره می‌آید
سحر ز هاتف غیبی خروش می‌آید
صدای فزت و رب‌ال... به گوش می‌آید
طلوع صبح، دریده‌ست دامن شب را
سحر حکایت تلخی‌ست داغ زینب را
مصیبت سنگینی‌ست به کوفه چه صبح سنگینی
علی و فرق پر از خون به خانه می‌آید
فرزانه خجندی شاعر پارسی‌گوی تاجیکستان گفت:
جهان ز شمس تو انوار چیده است ای دوست
شرافت تو به ما هم رسیده است ای دوست
آنا برزینا شاعر اوکراینی در این جلسه به غزل‌خوانی پرداخت:
بهار رفت و زمستان گذشت و یار نیامد
ز تشنگی دل ما آب شد سوار نیامد
کجاست ماه من ای ابرهای خشک و تار
که ماه‌هاست به این آسمان ماه من نیامد
بلرام شکلا شاعر هندو نیز در مدح حضرت علی(ع) اینطور به شعرخوانی پرداخت:
به من رساند نسیم سحر سلام علی
برهمنم که شدم چون عجم غلام علی
من ضعیف چگونه به شعر پردازم
کنار معجزه کامل کلام علی
چو کودکی که محبت ز مادر آموزد
خوشم که نکته می‌آموزم از مرام علی
فضل‌الله قدسی، کیومرث قصری، ابوطالب مظفری، فاضل نظری، قادر طروات‌پور، تکتم حسینی، طالب کریم آذرخش، محمد افسر رهبین، عزیز مهدی و ... دیگر شعرایی بودند که در این جلسه به شعر خوانی پرداختند.
در پایان این مراسم از مومن قناعت، ظهیر احمد صدیقی، بلرام شکلا، علی کمیل قزلباش، آنا برزینا، سید سکندر حسینی و فرزانه خجندی از سوی حوزه هنری و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تقدیر بعمل آمد.