صراط: آیتالله محمدتقی مصباحیزدی امشب در ادامه سلسله دروس اخلاق ویژه ماه رمضان که در دفتر رهبر معظم انقلاب در قم برگزار شد با اشاره به رویکردهای هستیشناسانه و تفاوت نگاه به انسان در این رویکردهای مختلف اظهار کرد: بر اساس قرآن، انسان دارای زندگی دو قسمتی، یعنی بخشی در جهان مادی و بخشی در جهان آخرت است.
وی افزود: این نوع رویکرد هم مفهومی انسانشناسانه است به این ترتیب که زندگی انسان را در این دنیا و در جهان آخرت مورد بررسی قرار میدهد.
عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه بر اساس این رویکرد نمیتوان دنیا را مذموم و دشمن انسان دانست، تصریح کرد: قرآن میگوید زندگی در این دنیا بخشی از وجود آدمی است ولی در عین حال میتوان با رویکردی ارزشی هم به مسئله نگاه کرد و در این صورت مراد از دنیا، حب دنیا و مادیات است که در مقابل حیات اخروی، دارای ارزشی به مراتب پایینتر است و آنچه علمای اخلاق در مذمت دنیا گفتهاند ناظر به این نوع ارزشگذاری است.
وی ادامه داد: اخلاقگرایان نگاهی ابزاری به دنیا دارند تا بتوانند از آن برای رسیدن به حیات طیبه اخروی بهرهمند شوند.
مصباحیزدی با اشاره به نامگذاری سال جاری به نام «فرهنگ و اقتصاد با عزم ملی و مدیریت جهادی» از سوی رهبر معظم انقلاب خاطرنشان کرد: اساس فرهنگ در اسلام، نظام باورهای اعتقادی و ارزشی است و باید فرهنگ را در این نظام جستوجو کرد.
استاد برجسته حوزه علمیه قم عنوان کرد: برخی جوامع و افراد مجموعهای از آداب و رسوم را به عنوان فرهنگ معرفی میکنند ولی فرهنگ در اندیشه دینی متفاوت با این نوع نگاه است.
وی با بیان اینکه اعتقاد به قیامت در زندگی انسانها تاثیر فراوانی دارد، گفت: کسانی که به معاد ایمان دارند میدانند که نباید به حقوق خدا و دیگران تجاوز کنند زیرا در مقابل آن باید پاسخگو باشند و همین عقیده، شیوه زندگی آنها را متفاوت از کسانی که به قیامت ایمان ندارند میکند؛ کسانی که حساب و کتاب قیامت را از یاد ببرند در روز قیامت به شدت عذاب خواهند شد.
مصباح یزدی اعتقاد به آخرت را دارای جایگاهی عظیم در نظام اعتقادی و به تبع آن نظام ارزشی اسلام دانست و تصریح کرد: یکی از مبانی فلسفه اخلاق در میان برخی فلاسفه، میزان لذت ارزشهاست ولی این امر در حقیقت نظام ارزشی را نفی میکند؛ نظام ارزشی اسلام مبتنی بر نظام عقیدتی بوده و معاد در این میان جایگاهی رفیع دارد.
رئیس موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) با بیان اینکه امروزه در برخی نظامهای اخلاقی، نظر عقلا ملاک عمل قرار میگیرد، گفت: این نوع نظام اخلاقی هم ناقص است زیرا عقلا نیز همه جوانب را نمیتوانند به درستی بسنجند و درک کنند، چراکه انسان برای حرکت در مسیر صحیح هدایت و سعادت، نیازمند تعالیم وحیانی یا همان دین است.
وی اضافه کرد: برخی عنوان میکنند به روز قیامت ایمان دارند ولی به تایید قرآن دروغ میگویند و به خیال خام خود قصد فریب خداوند را دارند در حالی که خود را فریب میدهند و منافق هستند.
مصباح یزدی با بیان اینکه علاوه بر اعتقاد، باید احساس امید به خداوند و بخشش او داشت گفت: هر چقدر اعتقادات انسان زندهتر باشند، ضمانت اجرایی بیشتری هم در نزد آدمی دارند؛ بیان معارف الهی در قرآن برای آن است که بر روی انسانها تاثیر بگذارد و در عمل آنها موثر باشد.
عضو مجلس خبرگان رهبری به مفاهیمی همچون دنیاطلبی و آخرتطلبی اشاره کرد و افزود: وقتی صحبت از مذمت دنیا میشود در حقیقت به تاثیر مادیات و این دنیا بر روی زندگی انسان اشاره دارد.
وی خاطرنشان کرد: بسیاری از اعمال انسانی در طول شبانهروز، دارای مبنای لذتجویی یا فرار از رنجی مادی هستند و در این میان هرچه آدمی دنیا را بیشتر به دست آورد، لذات بیشتری را هم در نظر خواهد آورد که مجموعه این نوع عملکرد را دنیاطلبی مینامند ولی میتوان همه این کارها را با رویکردی اخروی، به زندگی آخرتطلبانه تبدیل کرد به شرطی که همه کارها برای رضایت خداوند باشند.
مصباحیزدی گفت: در نگاه آخرتطلبانه، تمام زندگی مادی انسان و اعمال او در این جهان مقدمهای برای رسیدن به ثواب اخروی هستند و در این صورت حتی نگاه آدمی هم برای خدا خواهد بود ولی در ظاهر تمام اعمال مباح او مشابه کارهایی است که فرد غیر معتقد به قیامت انجام میدهد ولی از نظر ارزشی، میان آن تفاوت از زمین تا آسمان خواهد بود.
استاد حوزه علمیه قم با بیان اینکه این نوع نگاه حتی در رفتارهای اجتماعی هم تاثیرگذار است، تصریح کرد: وقتی انقلاب هم میکنیم برای آن است که عدالت در اجتماع برقرار شود و مردم راحت شوند و این آخرین نتیجهای است که از نظامهای ارزشی دنیایی میگیریم ولی در نظام دینی، این امر به نوبه خود مقدمهای برای امور دیگر به شمار میرود.
وی افزود: خداوند میفرماید کسانی که تنها برای دنیا کار میکنند به تمام خواستههای دنیایی خود هم دست نمییابند؛ آنها بهترینها را میخواهند ولی به مجموعه آنها نمیرسند وگرنه این همه جنگ و نزاع در جهان وجود نداشت؛ در مقابل آنها که آخرتطلب هستند دهها برابر آنچه فکرش را هم نمیکنند، نصیبشان میشود.
مصباحیزدی گفت: آخرتطلبی و اندیشیدن در این مسیر نه تنها وظیفهای فردی است بلکه در نظام ارزشی اسلام باید دیگران را هم به این راه دعوت کرد ولی سوال اینجاست که آیا دولت هم وظیفه دارد مردم را به راه صحیح اخروی هدایت کند یا این امر فقط بر عهده بیکاران است؟ آیا در نظام اسلامی مسئولیت یادآوری آخرت و تنظیم روابط به گونهای که برای آخرت مفید باشد جزو وظایف دولت است یا خیر؟
رئیس موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) با بیان اینکه به تعبیر قرآن کسانی از مباحث توحیدی ناراحت میشوند که به آخرت اعتقاد ندارند، تصریح کرد: برخی میگویند دلمان خوش است که انقلاب کردهایم ولی ببینید آمریکا و اروپا چه ساختمانهایی ساختهاند و چه پیشرفتهایی کردهاند، انکار و ضعف ایمان به آخرت موجب تضعیف توحید نیز میشود.
وی افزود: این نوع رویکرد هم مفهومی انسانشناسانه است به این ترتیب که زندگی انسان را در این دنیا و در جهان آخرت مورد بررسی قرار میدهد.
عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه بر اساس این رویکرد نمیتوان دنیا را مذموم و دشمن انسان دانست، تصریح کرد: قرآن میگوید زندگی در این دنیا بخشی از وجود آدمی است ولی در عین حال میتوان با رویکردی ارزشی هم به مسئله نگاه کرد و در این صورت مراد از دنیا، حب دنیا و مادیات است که در مقابل حیات اخروی، دارای ارزشی به مراتب پایینتر است و آنچه علمای اخلاق در مذمت دنیا گفتهاند ناظر به این نوع ارزشگذاری است.
وی ادامه داد: اخلاقگرایان نگاهی ابزاری به دنیا دارند تا بتوانند از آن برای رسیدن به حیات طیبه اخروی بهرهمند شوند.
مصباحیزدی با اشاره به نامگذاری سال جاری به نام «فرهنگ و اقتصاد با عزم ملی و مدیریت جهادی» از سوی رهبر معظم انقلاب خاطرنشان کرد: اساس فرهنگ در اسلام، نظام باورهای اعتقادی و ارزشی است و باید فرهنگ را در این نظام جستوجو کرد.
استاد برجسته حوزه علمیه قم عنوان کرد: برخی جوامع و افراد مجموعهای از آداب و رسوم را به عنوان فرهنگ معرفی میکنند ولی فرهنگ در اندیشه دینی متفاوت با این نوع نگاه است.
وی با بیان اینکه اعتقاد به قیامت در زندگی انسانها تاثیر فراوانی دارد، گفت: کسانی که به معاد ایمان دارند میدانند که نباید به حقوق خدا و دیگران تجاوز کنند زیرا در مقابل آن باید پاسخگو باشند و همین عقیده، شیوه زندگی آنها را متفاوت از کسانی که به قیامت ایمان ندارند میکند؛ کسانی که حساب و کتاب قیامت را از یاد ببرند در روز قیامت به شدت عذاب خواهند شد.
مصباح یزدی اعتقاد به آخرت را دارای جایگاهی عظیم در نظام اعتقادی و به تبع آن نظام ارزشی اسلام دانست و تصریح کرد: یکی از مبانی فلسفه اخلاق در میان برخی فلاسفه، میزان لذت ارزشهاست ولی این امر در حقیقت نظام ارزشی را نفی میکند؛ نظام ارزشی اسلام مبتنی بر نظام عقیدتی بوده و معاد در این میان جایگاهی رفیع دارد.
رئیس موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) با بیان اینکه امروزه در برخی نظامهای اخلاقی، نظر عقلا ملاک عمل قرار میگیرد، گفت: این نوع نظام اخلاقی هم ناقص است زیرا عقلا نیز همه جوانب را نمیتوانند به درستی بسنجند و درک کنند، چراکه انسان برای حرکت در مسیر صحیح هدایت و سعادت، نیازمند تعالیم وحیانی یا همان دین است.
وی اضافه کرد: برخی عنوان میکنند به روز قیامت ایمان دارند ولی به تایید قرآن دروغ میگویند و به خیال خام خود قصد فریب خداوند را دارند در حالی که خود را فریب میدهند و منافق هستند.
مصباح یزدی با بیان اینکه علاوه بر اعتقاد، باید احساس امید به خداوند و بخشش او داشت گفت: هر چقدر اعتقادات انسان زندهتر باشند، ضمانت اجرایی بیشتری هم در نزد آدمی دارند؛ بیان معارف الهی در قرآن برای آن است که بر روی انسانها تاثیر بگذارد و در عمل آنها موثر باشد.
عضو مجلس خبرگان رهبری به مفاهیمی همچون دنیاطلبی و آخرتطلبی اشاره کرد و افزود: وقتی صحبت از مذمت دنیا میشود در حقیقت به تاثیر مادیات و این دنیا بر روی زندگی انسان اشاره دارد.
وی خاطرنشان کرد: بسیاری از اعمال انسانی در طول شبانهروز، دارای مبنای لذتجویی یا فرار از رنجی مادی هستند و در این میان هرچه آدمی دنیا را بیشتر به دست آورد، لذات بیشتری را هم در نظر خواهد آورد که مجموعه این نوع عملکرد را دنیاطلبی مینامند ولی میتوان همه این کارها را با رویکردی اخروی، به زندگی آخرتطلبانه تبدیل کرد به شرطی که همه کارها برای رضایت خداوند باشند.
مصباحیزدی گفت: در نگاه آخرتطلبانه، تمام زندگی مادی انسان و اعمال او در این جهان مقدمهای برای رسیدن به ثواب اخروی هستند و در این صورت حتی نگاه آدمی هم برای خدا خواهد بود ولی در ظاهر تمام اعمال مباح او مشابه کارهایی است که فرد غیر معتقد به قیامت انجام میدهد ولی از نظر ارزشی، میان آن تفاوت از زمین تا آسمان خواهد بود.
استاد حوزه علمیه قم با بیان اینکه این نوع نگاه حتی در رفتارهای اجتماعی هم تاثیرگذار است، تصریح کرد: وقتی انقلاب هم میکنیم برای آن است که عدالت در اجتماع برقرار شود و مردم راحت شوند و این آخرین نتیجهای است که از نظامهای ارزشی دنیایی میگیریم ولی در نظام دینی، این امر به نوبه خود مقدمهای برای امور دیگر به شمار میرود.
وی افزود: خداوند میفرماید کسانی که تنها برای دنیا کار میکنند به تمام خواستههای دنیایی خود هم دست نمییابند؛ آنها بهترینها را میخواهند ولی به مجموعه آنها نمیرسند وگرنه این همه جنگ و نزاع در جهان وجود نداشت؛ در مقابل آنها که آخرتطلب هستند دهها برابر آنچه فکرش را هم نمیکنند، نصیبشان میشود.
مصباحیزدی گفت: آخرتطلبی و اندیشیدن در این مسیر نه تنها وظیفهای فردی است بلکه در نظام ارزشی اسلام باید دیگران را هم به این راه دعوت کرد ولی سوال اینجاست که آیا دولت هم وظیفه دارد مردم را به راه صحیح اخروی هدایت کند یا این امر فقط بر عهده بیکاران است؟ آیا در نظام اسلامی مسئولیت یادآوری آخرت و تنظیم روابط به گونهای که برای آخرت مفید باشد جزو وظایف دولت است یا خیر؟
رئیس موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) با بیان اینکه به تعبیر قرآن کسانی از مباحث توحیدی ناراحت میشوند که به آخرت اعتقاد ندارند، تصریح کرد: برخی میگویند دلمان خوش است که انقلاب کردهایم ولی ببینید آمریکا و اروپا چه ساختمانهایی ساختهاند و چه پیشرفتهایی کردهاند، انکار و ضعف ایمان به آخرت موجب تضعیف توحید نیز میشود.