صراط: آخرین دور مذاکرات اتمی وین در حالی به پایان رسید
که چندین ماه پیش در جریان توافق هسته ای ژنو، شش قدرت برتر هسته ای جهان
تصمیم به لغو برخی از تحریم ها علیه ایران گرفتند.
همزمان با تصمیم ایران برای افزایش فعالیت هسته ای، قدرت های غربی به سرکردگی ایالات متحده آمریکا اقدام به وضع تحریم های یکجانبه علیه ایران گرفتند.اما با روی کار آدم دولت جدید و به دنبال توافق هسته ای ژنو برخی از تحریم ها مانند تحریم خودرو لغو شد. لغو برخی از تحریم ها درحالی صورت گرفت که تحریم های اصلی مانند تحریم بانک مرکزی و تحریم صادرات نفت ایران همچنان به قوت خود باقیست.
بیش از آنکه تحریم خودروسازی بر اقتصاد ایران تاثیرگذار باشد، تحریم بانک مرکزی و تحریم صادرات نفت بزرگ ترین ضربه های این تحریم های یکجانبه بودند. در سال ۹۰، دولت باراک اوباما به خاطر نگرانی از تاثیر منفی تحریم ها بر بهای نفت خام و آسیب وارد آمدن به اقتصاد جهانی، از تحریم بانک مرکزی خودداری می کرد.
به دنبال این موضوع نمایندگان کنگره با هدف اعمال فشار بیشتر بر برنامه اتمی ایران، اعمال محدودیت های تازه بر بانک مرکزی ایران را با هدف فشار بر درآمد نفتی این کشور در دستور کار قرار دادند.
کنگره در پی رایزنی با کاخ سفید تغییراتی را در پیشنویس متمم آن انجام داد تا به نظر دولت اوباما نزدیک تر شود. سرانجام تحریم بانک مرکزی ایران با تصویب کنگره و امضای اوباما در دی ماه همان سال اجرایی شد.
تنها دو ماه بعد از تصویب تحریم بانک مرکزی ایران، دولت آمریکا طرح تحریم صادرات نفت ایران را در دستور کار قرار داد و تنها ساعاتی به پایان مهلت قانون مصوب کنگره برای تحریم ایران، باراک اوباما، اعلام کرد، ایالات متحده می‌تواند بانک‌ها و دیگر موسسه‌های مالی را که از ایران نفت می‌خرند، تحریم کند بدون آنکه بازار جهانی نفت آسیب ببیند.
اکنون درحالیکه مذاکره کنندگان هسته ای می گویند رسیدن به توافق در عرض شش ماه قابل تحقق است که در این میان مشخص نیست حتی در صورت حصول توافق چه بر سر تحریم ها می آید و روند لغو آنها چگونه است.
صادق زیباکلام، فعال، پژوهشگر و تحلیل‌گر سیاسی و عضو هيات علمی دانشكده حقوق و علوم سياسی دانشگاه تهران می گوید: «بخشی از تحریم ها در اختیار رییس جمهور است که خود راسا می تواند اقدام کند. بخشی از تحریم ها در اختیار رییس جمهور آمریکا نیست و آنها را سنا یا کنگره تصویب کرده است و به این آسانی این تحریم ها منتفی نمی شوند. در مورد اروپا وضعیت بهتر است. چرا که بیشتر تحریم ها در اروپا توسط دولت ها وضع شده است.»
تحریم بانک ها و شرکت های ایرانی بیشتر توسط اروپایی ها و وزارت خزانه داری دولت آمریکا اعمال شده اند. آنطور که از سخنان صادق زیباکلام استنباط می شود، لغو این تحریم ها چندان کار سختی نیست و دولت اوباما یا کشورهای اروپایی می توانند مانند تحریم خودروسازی آن را یک شبه لغو کنند.
زیباکلام در ادامه تاکید می کند: «تمام اینها یعنی چه تحریم های کنگره یا تحریم های وضع شده توسط پارلمان اروپا و چه تحریم های توسط دولت ها وضع شده است، مستلزم ادامه پیشرفت در مذاکرات و توافقات ایران و غرب در بستر فعالیت های هسته ای است. اگر روالی که در ظرف یکی دو ماه گذشته بوده است، ادامه یابد فکر می کنم ظرف ماه های نخست سال ۹۳ شاهد لغو تحریم های بیشتری از سوی آمریکا و اروپا باشیم.»
این کارشناس سیاسی در حالی سال آینده را سال لغو تحریم ها می داند که اصلی ترین تحریم ها یعنی تحریم بانک مرکزی و صادرات نفت ایران نه توسط دولت اوباما بلکه توسط کنگره وضع شده است و آنطور که زیبا کلام می گوید «این تحریم ها به همین آسانی لغو نمی شود.»
او نکته ای را اضافه می کند و آن «پیمان تحریم ها از سوی غیر غربی هاست؛ یعنی چین، کره جنوبی، ژاپن و هند. خیلی از این کشورها از پاپ کاتولیک ترند. ما در برخی موارد کالاها و موادی را از شرکت های اروپایی و آمریکایی دریافت کردیم اما از ژاپنی ها، کره ای ها، تایوانی ها و هندی ها نتوانستیم دریافت کنیم، چرا که نگران بودند که مبادا فروش و صدور این کالاها به ایران باعث نقض تحریم ها شود و آمریکا و اتحادیه اروپا علیه آنها موضع گیری کنند. برای همین سخت گیری این کشورها علیه ایران بیش از غربی ها بوده است. با توجه به فضایی که به تدریج در عرصه بین الملل نسبت به ایران درحال ایجاد است خود این کشورهای ذکر شده نیز تحریم ها علیه ایران را کاهش دهند. این کشورها اقدام کننده تحریم نبودند و به واسطه اروپا و آمریکا تحریم ها علیه ما اعمال می کردند. بنابراین وقتی متوجه شدند که روابط ایران وغرب در حال بهبود است و آمریکایی ها و اروپایی ها اصراری بر فشار بیشتر علیه ایران ندارند، این ها به تدریج از سخت گیری های خود علیه ایران می کاهند.»
وی معتقد است: «اگر اتفاق خاصی نیفتد که بعید به نظر می رسد که اتفاق خاصی بیفتد، سال ۹۳ را باید سال عادی شدن روابط ایران در عرصه بین الملل بعد از گذشت بیش از یک دهه بدانیم.»
زیباکلام در مورد روند لغو تحریم های شورای امنیت نیز می گوید: «تحریم های شورای امنیت نیز به این صورت است که سازمان انرژی هسته ای یا شورای حکام سازمان در وین به شورای امنیت گزارش می دهند که در تحریم های ضد ایرانی باید تغییراتی ایجاد شود و به درخواست شورای حکام در وین ، لغو تحریم های شورای امنیت نیز آغاز می شود.»
همزمان با تصمیم ایران برای افزایش فعالیت هسته ای، قدرت های غربی به سرکردگی ایالات متحده آمریکا اقدام به وضع تحریم های یکجانبه علیه ایران گرفتند.اما با روی کار آدم دولت جدید و به دنبال توافق هسته ای ژنو برخی از تحریم ها مانند تحریم خودرو لغو شد. لغو برخی از تحریم ها درحالی صورت گرفت که تحریم های اصلی مانند تحریم بانک مرکزی و تحریم صادرات نفت ایران همچنان به قوت خود باقیست.
بیش از آنکه تحریم خودروسازی بر اقتصاد ایران تاثیرگذار باشد، تحریم بانک مرکزی و تحریم صادرات نفت بزرگ ترین ضربه های این تحریم های یکجانبه بودند. در سال ۹۰، دولت باراک اوباما به خاطر نگرانی از تاثیر منفی تحریم ها بر بهای نفت خام و آسیب وارد آمدن به اقتصاد جهانی، از تحریم بانک مرکزی خودداری می کرد.
به دنبال این موضوع نمایندگان کنگره با هدف اعمال فشار بیشتر بر برنامه اتمی ایران، اعمال محدودیت های تازه بر بانک مرکزی ایران را با هدف فشار بر درآمد نفتی این کشور در دستور کار قرار دادند.
کنگره در پی رایزنی با کاخ سفید تغییراتی را در پیشنویس متمم آن انجام داد تا به نظر دولت اوباما نزدیک تر شود. سرانجام تحریم بانک مرکزی ایران با تصویب کنگره و امضای اوباما در دی ماه همان سال اجرایی شد.
تنها دو ماه بعد از تصویب تحریم بانک مرکزی ایران، دولت آمریکا طرح تحریم صادرات نفت ایران را در دستور کار قرار داد و تنها ساعاتی به پایان مهلت قانون مصوب کنگره برای تحریم ایران، باراک اوباما، اعلام کرد، ایالات متحده می‌تواند بانک‌ها و دیگر موسسه‌های مالی را که از ایران نفت می‌خرند، تحریم کند بدون آنکه بازار جهانی نفت آسیب ببیند.
اکنون درحالیکه مذاکره کنندگان هسته ای می گویند رسیدن به توافق در عرض شش ماه قابل تحقق است که در این میان مشخص نیست حتی در صورت حصول توافق چه بر سر تحریم ها می آید و روند لغو آنها چگونه است.
صادق زیباکلام، فعال، پژوهشگر و تحلیل‌گر سیاسی و عضو هيات علمی دانشكده حقوق و علوم سياسی دانشگاه تهران می گوید: «بخشی از تحریم ها در اختیار رییس جمهور است که خود راسا می تواند اقدام کند. بخشی از تحریم ها در اختیار رییس جمهور آمریکا نیست و آنها را سنا یا کنگره تصویب کرده است و به این آسانی این تحریم ها منتفی نمی شوند. در مورد اروپا وضعیت بهتر است. چرا که بیشتر تحریم ها در اروپا توسط دولت ها وضع شده است.»
تحریم بانک ها و شرکت های ایرانی بیشتر توسط اروپایی ها و وزارت خزانه داری دولت آمریکا اعمال شده اند. آنطور که از سخنان صادق زیباکلام استنباط می شود، لغو این تحریم ها چندان کار سختی نیست و دولت اوباما یا کشورهای اروپایی می توانند مانند تحریم خودروسازی آن را یک شبه لغو کنند.
زیباکلام در ادامه تاکید می کند: «تمام اینها یعنی چه تحریم های کنگره یا تحریم های وضع شده توسط پارلمان اروپا و چه تحریم های توسط دولت ها وضع شده است، مستلزم ادامه پیشرفت در مذاکرات و توافقات ایران و غرب در بستر فعالیت های هسته ای است. اگر روالی که در ظرف یکی دو ماه گذشته بوده است، ادامه یابد فکر می کنم ظرف ماه های نخست سال ۹۳ شاهد لغو تحریم های بیشتری از سوی آمریکا و اروپا باشیم.»
این کارشناس سیاسی در حالی سال آینده را سال لغو تحریم ها می داند که اصلی ترین تحریم ها یعنی تحریم بانک مرکزی و صادرات نفت ایران نه توسط دولت اوباما بلکه توسط کنگره وضع شده است و آنطور که زیبا کلام می گوید «این تحریم ها به همین آسانی لغو نمی شود.»
او نکته ای را اضافه می کند و آن «پیمان تحریم ها از سوی غیر غربی هاست؛ یعنی چین، کره جنوبی، ژاپن و هند. خیلی از این کشورها از پاپ کاتولیک ترند. ما در برخی موارد کالاها و موادی را از شرکت های اروپایی و آمریکایی دریافت کردیم اما از ژاپنی ها، کره ای ها، تایوانی ها و هندی ها نتوانستیم دریافت کنیم، چرا که نگران بودند که مبادا فروش و صدور این کالاها به ایران باعث نقض تحریم ها شود و آمریکا و اتحادیه اروپا علیه آنها موضع گیری کنند. برای همین سخت گیری این کشورها علیه ایران بیش از غربی ها بوده است. با توجه به فضایی که به تدریج در عرصه بین الملل نسبت به ایران درحال ایجاد است خود این کشورهای ذکر شده نیز تحریم ها علیه ایران را کاهش دهند. این کشورها اقدام کننده تحریم نبودند و به واسطه اروپا و آمریکا تحریم ها علیه ما اعمال می کردند. بنابراین وقتی متوجه شدند که روابط ایران وغرب در حال بهبود است و آمریکایی ها و اروپایی ها اصراری بر فشار بیشتر علیه ایران ندارند، این ها به تدریج از سخت گیری های خود علیه ایران می کاهند.»
وی معتقد است: «اگر اتفاق خاصی نیفتد که بعید به نظر می رسد که اتفاق خاصی بیفتد، سال ۹۳ را باید سال عادی شدن روابط ایران در عرصه بین الملل بعد از گذشت بیش از یک دهه بدانیم.»
زیباکلام در مورد روند لغو تحریم های شورای امنیت نیز می گوید: «تحریم های شورای امنیت نیز به این صورت است که سازمان انرژی هسته ای یا شورای حکام سازمان در وین به شورای امنیت گزارش می دهند که در تحریم های ضد ایرانی باید تغییراتی ایجاد شود و به درخواست شورای حکام در وین ، لغو تحریم های شورای امنیت نیز آغاز می شود.»