صراط: سخنرانی سالانه باراک اوباما در جمع اعضای کنگره از دیدگاه کارشناسان بیانگر برنامه‌های سیاسی و اقتصادی رئیس جمهور آمریکا در ابعاد ملی و جهانی است.
زمان قانونی حضور نیروهای آمریکایی در افغانستان در پایان سال 2014 پایان می‌یابد و سرنوشت حضور این نیروها بستگی به امضای پیمان امنیتی با کابل دارد که متن آن 4 ماه پیش پس از 20 دور مذاکره میان تیم‌های 2 کشور آماده شد اما حامد کرزی رئیس جمهور افغانستان برای امضای آن پیش‌شرط‌هایی تعیین کرده و به نظر می‌رسد بدون برآورده شدن پیش‌شرط‌هایش حاضر نیست که این پیمان را امضا کند.
در هفته‌های اخیر و به خصوص در روزهای اخیر تنش بین 2 کشور بر سر این موضوع به شدت افزایش یافته است.
هر 2 طرف با استفاده از ابزارهایی که در درست دارند بر دیگری فشار وارد می‌کنند؛ مقامات غیر رسمی آمریکا و همچنین دبیر کل ناتو در آخرین سخنرانی تهدید کردند که اگر مسئله حضور نظامیان خارجی در افغانستان حل نشود، احتمال لغو کمک‌های وعده داده شده به افغانستان وجود دارد، از این رو مردم افغانستان در اضطراب و ناآرامی در انتظار تعیین سرنوشت پیمان امنیتی هستند.
به دنبال ممانعت حامد کرزی از امضای این پیمان، 3 گزینه در محافل سیاسی و کارشناسی مطرح شده است:
1- گزینه صفر: برخی مقامات نظامی و سیاسی آمریکا از جمله «جو بایدن» معاون رئیس جمهور آمریکا طرفدار این گزینه است که بر اساس آن تمامی نظامیان آمریکایی همانند عراق از افغانستان خارج خواهند شد.
2- امضا با رئیس جمهور آینده: برخی از کارشناسان و سیاستمداران آمریکایی مانند «رونالد نیومن» سفیر سابق آمریکا در کابل طرفدار این ایده هستند و به کاخ سفید توصیه می‌کنند که کمتر از چهار ماه صبر کنند تا به جای اتلاف وقت با کرزی، با رئیس جمهور آینده افغانستان این پیمان امضا شود.
3- مجوز شورای امنیت: این ایده نظامیان است که بر اساس مسئله حضور 10 هزار نظامی خارجی در افغانستان به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع داده شود و با مجوز آن شورا حضور نظامیان خارجی در افغانستان تمدید شود.
با توجه به اتمام زمان تعیین شده از سوی آمریکا برای امضای پیمان امنیتی با افغانستان و تنش رو به افزایش بین کرزی و مقامات آمریکایی، رسانه‌ها و کارشناسان بر این باور بودند که اوباما در نطق سالانه خود به مسئله افغانستان اشاره جدی خواهد داشت و ممکن است حتی تصمیم نهایی نیز در این سخنرانی مشخص شود.
بنابراین با توجه به اهمیت موضوع، 2 تلویزیون «طلوع» و «TV1» افغانستان که از پربیننده ترین رسانه‌های افغانستان هستند، با وجود اختلاف ساعت، این نشست را به صورت زنده همراه با ترجمه فارسی نمایش دادند.
با وجود این انتظارات و نگرانی‌ها، رئیس جمهور آمریکا از 65 دقیقه سخنرانی خود زمان بسیار اندکی را به افغانستان اختصاص داد. مجموع سخنان اوباما درباره افغانستان چند جمله محدود ذیل هستند:
زمانی که من تازه به حکومت رسیدم، حدود 180 هزار سرباز آمریکایی در افغانستان و عراق حضور داشتند.
امروز، تمامی سربازان ما از عراق خارج شده و بیش از 60 هزار سرباز از افغانستان به خانه بازگشته‌اند.
اکنون سربازان ما نقش حمایتی را در افغانستان آغاز کرده‌اند و نیروهای افغان مسئولیت‌های امنیتی را برعهده می‌گیرند. ما ماموریت خود را همرا با دیگر متحدان در پایان امسال تمام می‌کنیم و طولانی‌ترین جنگ آمریکا بالاخره به پایان خواهد رسید.
اگر توافقنامه ی امنیتی امضا شود، ممکن است شمار اندکی از سربازان آمریکایی در افغانستان باقی بمانند و نقش آنها دو چیز خواهد بود: نخست آموزش نیروهای امنیتی افغانستان و دوم عملیات‌های ضد تروریستی علیه القاعده و دیگر گروه‌های افراطی.
با خروج نظامی از افغانستان، طبیعتا ماهیت رابطه ایالات متحده به آن کشور تغییر خواهد کرد اما چیزی که تغییر نمی‌کند این است که هرگز اجازه حمله تروریست‌ها به کشورمان را نمی‌دهیم.
پیام‌های سخنرانی اوباما
با توجه به این سخنان اوباما در شرایط حساس افغانستان، مطالب و پیام‌های ذیل را می‌توان بیان کرد:
1- سخنان اوباما درباره افغانستان بسیار کوتاه و مختصر بود و برخلاف انتظار افغان‌ها پیمان امنیتی با کابل در آن جایگاه ویژه‌ای نداشت.
2- از جایگاه اندک افغانستان در سخنرانی طولانی اوباما می‌توان نتیجه گرفت که افغانستان دیگر از اولویت‌های سیاست خارجی آمریکا نیست و به دلیل ناموفق بودن پرونده افغانستان، اوباما قصد ندارد بیشتر به آن بپردازد. در چنین سخنرانی‌هایی، روسای جمهور اغلب دستاوردهای خود را به رخ می‌کشند بنابراین جنگ ناموفق افغانستان جای طرح ندارد.
3- آمریکا ماموریت افغانستان را خاتمه یافته تلقی می‌کند هر چند که در ظاهر امر شعارهای اعلامی محقق نشده است.
4- حفظ بخشی از نیروهای آمریکا پس از پایان مأموریت اعلام شده همچنان در دستور کار است بنابراین گزینه صفر مطرح نیست.
5- مبارزه ظاهری القاعده در این منطقه از خاک افغانستان پیگیری خواهد شد و مهمترین ابزار آن همانگونه که اوباما در بخشی دیگر از سخنان خود گفت، هواپیماهای بدون سرنشین خواهد بود. (اوباما هواپیماهای بدون سرنشین را نماد مبارزه آمریکا با تروریستم خواند)
6- با توجه به تنش‌های موجود با کابل، اوباما از سخنان جنجالی اجتناب کرد. اشاره به فساد اداری موجود در دولت افغانستان پیش از این در سخنرانی‌های اوباما هر از گاهی بیان می‌شد که خشم مقامات کابل را برمی‌انگیخت اما در نطق، از این مواضع اجتناب شد.