سرنوشت احیای هزاران بنگاه اقتصادی در ایران احتمالا به توافق هسته ای اخیر بستگی دارد که بین ایران و قدرتهای جهانی منعقد شده است. پس از این توافق، ایرانی هایی که به دنبال ارتباطات خارجی بیشتر و فرصت های اقتصادی ناشی از آن هستند، برای اولین بار در طی سال های اخیر، اندکی امیدوار شدند.
اما خوشحالی ایرانی ها در مورد این توافق به دلیل پیچیدگی ها و اجرای تدریجی آن کاهش یافته است. بر اساس این توافق بخشی از تحریم ها در زمینه بانکی، تجارت و مسافرت های بین المللی که معمولا برای ایرانی ها بیشتر اهمیت دارد، کاهش خواهد یافت.
پس از یک دهه اختلاف، ایران موافقت کرده تا برخی از ابعاد برنامه هسته ای خود را محدود کند و در مقابل بخش محدودی از تحریم های اقتصادی وضع شده از سوی آمریکا و متحدانش برداشته شود. این گشایش ایجاد شده، مسیر را برای دستیابی به یک توافق گسترده تر که می تواند به انزوای ایران خاتمه بدهد، هموار خواهد ساخت.
یک فعال اقتصادی که کارخانه خود را تعطیل کرده است در این باره گفت: «نمی دانم که آیا تحریم ها به زودی برداشته خواهند شد یا نه، اما طبیعتا رویای من دایر کردن مجدد کارخانه ام می باشد.»
وی افزود: «این یک کسب و کار خانوادگی بود و من می خواهم فرزندانم این کار را ادامه دهند.» وی این کارخانه را از پدرش به ارث برده و پدرش نیز از پدرش. اما او مجبور شد در سال 2011 کارخانه را تعطیل کند، زیرا به دلیل تحریم ها دیگر قادر به گشایش اعتبارات اسنادی و پرداخت پول مواد اولیه خریداری شده از اروپا نبود. وی اموالش را فروخت تا بتواند حقوق کارگران را بدهد و سپس کارخانه 35 ساله را تعطیل کرد.
پیشرفت دیپلماتیک ماه گذشته موجب شد که وی مجددا به از سر گیری حرفه اش بیندیشد، اما فعلا او با برخی موانع در زمینه دسترسی به سیستم بانکی بین المللی روبروست.
قانون مبارزه با پولشویی آمریکا همچنان پابرجاست و این کار بانک هایی که با آمریکا ارتباط دارند را برای حفظ روابط با ایران سخت می کند. در نتیجه، شرکت های ایرانی همچنان برای گشایش اعتبارات اسنادی و انجام پرداخت های بین المللی با مشکل مواجه خواهند بود. بنابراین همچنان باید منتظر ماند و دید بعد از این چه پیش می آید.
مالک یک شرکت واردات صادرات در تبریز نیز گفت، اخیرا تماس هایی از شرکت های غربی در مورد از سر گیری روابط تجاری ای که به دلیل تحریم ها متوقف شده بود داشته است.
وی افزود، هنوز محدودیت های مالی پابرجا هستند و او نمی تواند هیچ همکاری ای با طرف های خارجی انجام دهد.
با این وجود، پس از 8 سال انزوا، انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس جمهوری ایران و توافق هسته ای اخیر موجب شده که بسیاری از مردم ایران به آینده ای فارغ از محدودیت ها و چالش های اقتصادی بیندیشند.
هزاران دانشجوی ایرانی که در دانشگاه های خارج از کشور مشغو ل به تحصیل اند امیدوارند توافق هسته ای ژنو به آنها کمک کند تا بتوانند هزینه های تحصیلشان را بپردازند.
با وجود استفاده از عبارات مبهم در توافق و اجرای کند آن، دانشجویان همچنان امیدوارند این توافق نفعی برای آنها به دنبال داشته باشد.
یک دانشجوی مقطع فوق لیسانس دانشگاه ایالت کالیفرنیا در این باره گفت: «اگر آنها به خانواده ها اجازه بدهند از ایران پول ارسال کنند، این می تواند عالی باشد، زیرا مشکلات زیادی در زمینه انتقال پول داریم.»
وی افزود: «اما اگر این توافق در مورد کمک شهریه ای دولتی باشد، ما بورسیه دولتی داریم اما مقدار آن خیلی محدود است.»
سخنگوی وزارت خزانه داری آمریکا به رویترز گفت، پرداخت ها «از محل دارایی های نفتی محدود شده ایران در خارج از کشور تامین خواهد شد.»
عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران در این زمینه گفت: «توافق شده است که شهریه دانشگاه ها به صورت مستقیم برای ایرانیانی که در خارج از کشور تحصیل می کنند برای یک دوره شش ماهه پرداخت شود.» اما مشخص نیست که کدام دانشجویان و موسسات آموزشی مشمول این اقدام قرار خواهند گرفت.
یک دانشجوی دیگر که در بلژیک تحصیل می کند گفت، پولی که قرار است برای کمک به پرداخت شهریه اختصاص یابد، «هیچ ارتباطی به من و دوستانم ندارد...ما نمی دانیم گروه هدف پرداخت این پول چه کسانی هستند.»