لَداخ، منطقه‌ای در شمالی‌ترین نقطه‌ی هند است که صومعه‌های باشکوه و زیبایی در آن خودنمایی می‌کند و می‌تواند برای گردشگران علاقه‌مند به معماری، مذهب و تاریخ جذاب باشد.
به گزارش کجارو در شمالی‌ترین نقطه از هند، منطقه‌ی بیابانی و مرتفعی به نام « لَداخ» قرار دارد که تا قرن سیزدهم بخشی از پادشاهی سابق تبت به حساب می‌آمد و حتی پس از پایان نفوذ مستقیم تبت، تا قرن ۱۹ عمدتاً هنوز تحت کنترل پادشاهان بودایی بود. در آن زمان، کاخ‌ها و صومعه‌های مستحکمی روی تپه‌هایی ساخته شد که بین آن‌ها دره‌های خشک و بایر وجود داشت. بسیاری از آن‌ها همچنان پابرجا هستند و در میان کوه‌های مملو از برف خودنمایی می‌کنند.
رودخانه‌های خروشان و قله‌های بلند لداخ در سال‌های اخیر باعث جذب قایق‌ران‌ها، کوهنوردان و علاقه‌مندان گردش در کوه از سراسر دنیا شده است. با این حال، اگر به معماری، مذهب و تاریخ یک منطقه علاقه‌مند هستید و مشقت کوهنوردی را به جان می‌خرید، لداخ شما را ناامید نمی‌کند. با این مقاله از کجارو همراه شوید تا تعدادی از صومعه‌های بودایی در منطقه‌ی لداخ را به شما معرفی کنیم.
صومعه تیکسی
تیکسی، مجتمعی مشتمل بر ۱۰ معبد یا محل نیایش، یک صومعه و سالن اجتماعات است که همگی روی تپه‌ای کوچک در حدود ۲۰ کیلومتری شرق له، پایتخت لداخ، قرار دارند. به نظر می‌رسد که تیسکی شباهت زیادی به قصر پوتالا داشته باشد که صومعه‌ی مقدس بودائیان و اقامتگاه سابق دالایی لاما بوده است؛ معماری قلعه‌مانند و موقعیت استراتژیک آن روی تپه‌ای کوچک نشان می‌دهد که در برابر حمله‌ی مغول‌ها که اغلب سعی در تخریب معابد بودا در قرن ۱۷ داشتند، امکان محفاظت از آن به‌راحتی وجود داشت.
ساختمان‌های این مجتمع در سرازیری تپه و به‌ترتیب اهمیت از بالا به پایین ساخته شده‌اند و هدف این بود که معابد اصلی در بالاترین نقطه قرار بگیرند. در شگفت‌انگیزترین معبد، مجسمه‌ی بودای آینده خودنمایی می‌کند که دو طبقه ارتفاع دارد و بزرگ‌ترین مجسمه‌ی بودا در لداخ به حساب می‌آید. این مجسمه به‌منظور گرامیداشت بازدید دالایی لاما از این مجموعه در سال ۱۹۷۰ ساخته شد و کار ساخت آن چهار سال طول کشید. گردشگران برای بازدید از این مجسمه باید از گذرگاه‌های باریکِ بین ساختمان‌های سفید عبور کنند که در طول راه احتمالاً شاهد راهبان جوانی نیز خواهند بود که به‌سراغ انجام وظایف خود می‌روند.
اندکی به سمت پشت مجتمع، یک رستوران فعالیت می‌کند که در تمام روز به روی گردشگران باز است. شاید این رستوران را بتوان غیرمنتظره‌ترین جاذبه‌ی صومعه دانست که برخی از بهترین غذاهای شمال هند را با قیمتی بسیار مناسب ارائه می‌کند. بهترین زمان برای بازدید از تیسکی، اوایل صبح است که می‌توانید شاهد عبادت نمازگزاران باشید. با این حال اگر می‌خواهید به دور از شلوغی این مکان را بگردید، قبل از ساعت هفت عصر که مجتمع تعطیل می‌شود، از آن دیدن کنید. البته هنگام برگزاری جشنواره‌ی سالانه‌ی Gustor نیز زمان خوبی برای بازدید از تیسکی به شمار می‌رود. این جشنواره بسته به تقویم تبتی، در ماه اکتبر یا نوامبر برگزار می‌شود و زمانی فوق‌العاده برای مشاهده‌ی رقص‌های معروف لاماها با ماسک است.
از ماه نوامبر تا مه (آبان تا اردیبهشت) به‌دلیل شرایط سخت زمستانی منطقه، این صومعه تعطیل است. تیکسی در حدود ۲۰ کیلومتری له قرار دارد و دسترسی به آن با اتوبوس عمومی یا اجاره‌ی تاکسی خصوصی امکان‌پذیر است.
صومعه لامایورو
صومعه لامایورو که مردم محلی آن را به‌عنوان «مکان آزادی» می‌شناسند، قدیمی‌ترین صومعه‌ی این منطقه به حساب می‌آید. قدمت معبد مرکزی آن به قرن ۱۰ برمی‌گردد، در حالی که سایر ساختمان‌های این مجتمع بعداً در اطراف این معبد ساخته شدند که قدمت اکثر آن‌ها به قرن شانزدهم و دوران پادشاه نمجیال می‌رسد. با اینکه این صومعه در قرن ۱۹ به‌واسطه‌ی حمله‌ای از جنوب کشمیر به‌شدت تخریب شد، اما از آن زمان تاکنون کاملاً مرمت شده است.
در صورتی که قصد حرکت از سرینگر یا کارگل را دارید، هنگام ورود به لداخ احتمالاً لامایورو، اولین صومعه‌ای خواهد بود که با آن مواجه می‌شوید. این مجتمع باستانی در میان اشکال صخره‌ای عجیب‌وغریب کوهستان‌های اطراف ساخته شده و تقریباً به بخشی از این محیط تبدیل شده است. معبد اصلی که در بالای کوه قرار دارد، به رنگ سفید است و جزییات قرمزرنگی در اطراف سقف مسطح و پنجره‌های آن به چشم می‌خورد. دیوارهای سفید آن از اهمیت این سازه برای اهداف سازمانی مذهبی حکایت دارد؛ در حالی که دیوارهای قرمزرنگ مختص معابد اصلی هستند. در این مجموعه حدود ۱۵۰ راهب زندگی می‌کنند، هرچند روزگاری تا ۵۰۰ نفر در آن ساکن بودند.
دور این صومعه را روستای کوچکی با همین نام احاطه کرده است که محل اقامت زیادی برای گردشگران فراهم می‌کند. علاوه بر این، گردشگران می‌توانند از معنویت این مکان نهایت استفاده را ببرند یا در جشنواره‌ی سالانه‌ی Yuru Kabgyat شرکت کنند. در این جشنواره که عموماً در ماه ژوئن یا ژوئیه هر سال برپا می‌شود، جمعیت زیادی از مریدان بودا از دور و نزدیک شرکت می‌کنند، هرچند که گردشگران نیز برای تماشای رقص‌های با ماسک خود را به این مکان می‌رسانند.
صومعه لامایورو بین کارگل و له قرار گرفته است و حدود ۱۲۷ کیلومتر با له فاصله دارد. دسترسی به این مکان از طریق اتوبوس عمومی یا تاکسی خصوصی امکان‌پذیر است.
صومعه الچی
صومعه الچی، در میان فراز و فرودهای کوه‌ها از نظرها پنهان شده و در نزدیکی بزرگ‌راه اصلی قرار دارد. موقعیت مکانی پنهان این صومعه باعث شده است از بسیاری از تخریب‌ها در امان بماند، اتفاقی که در طول حملات مغول‌ها و دوگراها برای سایر صومعه‌های بودایی این منطقه افتاد.
به همین دلیل، نقاشی‌های دیواری ۹۰۰ ساله آن همچنان دست نخورده باقی مانده و به‌خوبی حفظ شده‌اند. این مجمتع شامل چندین معبد، زیارتگاه، یک سالن اجتماعات و مدرسه‌ی راهبان می‌شود. بارزترین ویژگی آن، تزیینات منحصربه فرد آن هستند که از منبت‌کاری‌های چوبی اطراف ورودی‌های معبد، نقاشی‌های دیواری رنگارنگی از هزاران بودا و تصویر وقایع تاریخی روی دیوارهای فضای داخلی تشکیل می‌شود.
زمانی که بین معابد و زیارتگاه‌های اصل قدم می‌زنید، تعداد زیادی معابد بودایی سفیدرنگ را در اطراف این مجتمع خواهید دید؛ به‌شکل سنتی باید در جهت عقربه‌های ساعت از این معابد عبور کنید. این سازه‌های بودایی که قدمت برخی از آن‌ها به قرن سیزدهم می‌رسد، آثار تاریخی مهمی را در خود جای داده‌اند.
روستایی که این صومعه را احاطه کرده است، برای ارائه‌ی خدمات به بازدیدکنندگان زیاد آن استفاده می‌شود. برای رسیدن به صومعه باید از غرفه‌های سوغاتی، تعدادی کافه و مهمان‌خانه عبور کرد. گردشگران در صورت تمایل هم می‌توانند در این مهمان‌خانه مستقر شوند. صومعه‌ی الچی در حدفاصل کارگل و له و در فاصله‌ی ۷۰ کیلومتری له قرار دارد و کسانی که بین این دو شهر در حال سفر هستند، می‌توانند توقف جذابی در این مکان داشته باشند یا از شهر له خود را با تاکسی به صومعه برسانند.
صومعه دیسکیت
از شمال شهر له، یک سفر ماجراجویانه به دره‌ی نوبرا داشته باشید که یکی از محبوب‌ترین جاهای دیدنی لداخ به شمار می‌رود. این دره‌ی مرتفع، به‌واسطه‌ی چشم‌انداز باورنکردنی قله‌های بلند و تپه‌های شنی‌اش معروف است، جایی که شترهای دوکوهانه پرسه می‌زنند. با این حال، بازدید از صومعه دیسکیت که قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین صومعه‌ی دره به شمار می‌رود، به همان اندازه ارزش دارد. قدمت این مجتمع که به قرن ۱۴ می‌رسد، به‌صورت لایه به لایه در کنار تپه پایین آمده است و برای بازدید از ساختمان‌های سفیدرنگ آن باید از سراشیبی کوه بالا رفت.
مجتمع مذکور به سبکی مشابه صومعه‌ی تیکسی در مکانی استراتژیک و ساختمان‌های آن به‌ترتیب اهمیت از بالا به پایین ساخته شده‌اند. در بالای آن، سالن نیایش اصلی قرار دارد که در آن یک طبل بزرگ تشریفاتی از پوست حیوان به چشم می‌خورد.
در این مجتمع حدود ۱۰۰ راهب زندگی می‌کنند که شاید از سر محبت، یک فنجان چای کره یا یک کاسه سوپ thukpa به گردشگران تعارف کنند.
اخیراً در نزدیکی صومعه، مجسمه‌ی بودای آینده به ارتفاع ۳۰ متر ساخته شده است که از سکوی مجسمه، می‌توان شاهد چشم‌انداز بسیار باشکوهی بود.
این صومعه به‌سمت رودخانه‌ی Shyok قرار دارد و از آن بالا می‌توان کل دره را که از پاکستان تا تبت امتداد یافته است، مشاهده کرد. در این منطقه از جهان که همچنان تنش و درگیری جریان دارد، صومعه‌ی مذکور نمادی از صلح و آرامش به شمار می‌رود.
بهترین زمان برای بازدید از صومعه، هنگام غروب خورشید است که رنگ‌های طلایی، منظره‌ای فوق‌العاده در دره به وجود می‌آورند.
اکثر بازدیدکنندگان پس از سفر دشواری که در گذرگاه کوهستانی Khardung La داشته‌اند، می‌توانند شب را در روستای دیسکیت اقامت کنند. در میان گزینه‌های متعدد اقامتی این منطقه، برخی حتی چشم‌اندازی زیبا از صومعه را پیشکش گردشگران می‌کنند.
روستای دیسکیت در فاصله‌ی ۱۱۵ کیلومتری شمال له قرار دارد و گردشگران برای رسیدن به آن باید از گذرگاه Khardung La در ارتفاع ۵,۳۵۸ متری عبور کنند. این سفر اغلب با تورهای جیپ یا موتورسیکلت‌های اجاره‌ای انجام می‌شود، هرچند گاهی اوقات اتوبوس‌های محلی نیز خدمات‌رسانی می‌کنند. این جاده فقط در ماه‌های تابستان باز است.
صومعه اسپیتوک
صومعه اسپیتوک در فاصله‌ی بسیار کوتاهی از شهر له قرار دارد و با اینکه دسترسی به آن آسان است، اما کمترین تعداد بازدیدکننده را دارد. موقعیت این صومعه، بهترین چشم‌انداز را به شهر له و دره‌ی زیر آن را دارد و بدون اینکه خبری از ازدحام گردشگران باشد، می‌توان از آن لذت برد. با اینکه صومعه کوچک به نظر می‌رسد، اما حدود ۱۰۰ راهب در آن زندگی می‌کنند. پس از عبور از صومعه‌های کوچکی که در کنار ورودی قرار دارند، ساختمان‌های سه طبقه و سفیدرنگ صومعه در کنار تپه خودنمایی می‌کنند.
در این صومعه، موزه‌ی کوچکی نیز وجود دارد که مجموعه‌ای غنی از ماسک‌های قدیمی آیینی، نقاشی‌های مذهبی سنتی و اسلحه‌هایی را که برای محفاظت از لداخ در برابر متجاوزان مورد استفاده بود، در خود جای داده است. گردشگران اگر قدری به‌سمت بالای تپه بروند، معبد ماهاکال را خواهند دید که به رنگ قرمز سنتی نقاشی شده است. در همین جا، مجسمه‌ی الهه کالی قرار دارد، اما از آنجا که در بیشتر اوقات سال روی آن را می‌پوشانند، فقط در صورتی که گردشگران در جشن سالانه‌ی Gustor شرکت کنند که در ماه ژانویه برگزار می‌شود، می‌توانند نیم‌نگاهی به این مجسمه بیندازند.
بهترین زمان برای بازدید از صومعه، هنگام طلوع یا غروب خورشید است، به‌خصوص که در هوای صاف امکان مشاهده‌ی قله‌های سفید و برفی رشته کوه Stok در اطراف شهر له وجود دارد و در زمان طلوع یا غروب خورشید، به رنگ نارنجی درخشانی تبدیل می‌شوند. علاوه بر این، می‌توان شاهد نیایش نمازگزاران در اوایل صبح بود.
صومعه اسپیتوک در حدود هشت کیلومتری شهر له قرار دارد و دسترسی به آن با یک پیاده‌روی دوساعته امکان‌پذیر است؛ هرچند می‌توان از تاکسی‌های محلی نیز برای رفت و برگشت استفاده کرد.
صومعه همیس
صومعه همیس در کرانه‌ی غربی رود سند قرار دارد و بزرگ‌ترین صومعه‌ی تبتی در این منطقه به شمار می‌رود. این صومعه در قرن ۱۷ ساخته شد و وجود غارهای باستانی مختلف برای مراقبه در نزدیکی آن نشان می‌دهد که صومعه‌ی مذکور احتمالاً از قرن ۱۱ به‌عنوان معبد به کار می‌رفته است. فرایند ساخت این مجموعه واقعاً قابل‌توجه به نظر می‌رسد، چراکه میان دره‌ای در پارک ملی همیس و در ارتفاع ۳۶۰۰ متری ساخته شده است. صومعه همیس حول یک حیاط اصلی قرار دارد، جایی که جشنواره‌ی سالانه‌ای در ماه ژوئن یا ژوئیه برای ادای احترام به بودای دوم برگزار می‌شود.
این جشنواره شامل نمایش‌های موزیکال سنتی، نیایش و رقص با ماسک است و در این جشن علاوه بر زائران بودایی، گردشگران نیز حضور پیدا می‌کنند. این سازه به‌شکل ظریفی با حکاکی‌های چوبی و نقاشی در اطراف پنجره‌ها و درها مزین شده است. در یکی از این ساختمان‌ها، موزه‌ی کوچکی با مجموعه‌ای از نقاشی‌های مذهبی، مجسمه‌های برنزی و اسلحه‌های قدیمی وجود دارد.
درست مثل بسیاری از صومعه‌های این منطقه، زائران پیشکش‌هایی نظیر پول، غذا و کاسه‌ای آب را در داخل سالن اصلی عبادت و به‌خصوص در پای مجسمه‌های بودا و Guru Rinpoche قرار می‌دهند. گفته می‌شود که تقدیم پیشکش به بودا، در جهت به‌دست‌آوردن رفتار خوب در زندگی بوده است. این احتمال هم وجود دارد که این هدیه‌ها، به حفظ و نگهداری از صومعه کمک می‌کنند.
صومعه همیس در ۴۵ کیلومتری شهر له قرار دارد و گردشگران یا فقط برای بازدید از صومعه راهی این منطقه می‌شوند یا اینکه شد‌وگذار در پارک ملی همیس را نیز در برنامه‌ی خود قرار می‌دهند؛ پناهگاهی که به‌دلیل جمعیت زیاد پلنگ‌های برفی شهرت دارد.
صومعه شی
پادشاه لداخ در قرن ۱۷ دستور ساخت یک صومعه را در داخل کاخ سلطنتی قدیمی شی داد تا یاد و خاطره‌ی پدرش را زنده نگه دارد. این کاخ به‌عنوان اقامتگاه تابستانی خانواده‌ی سلطنتی لداخ مورد استفاده بود تا اینکه در قرن ۱۹ و به‌دنبال تجاوز دوگراها، از این منطقه فرار کردند. در صومعه شی، صومعه‌های متعددی در ابعاد مختلف وجود دارد که برخی به‌ترتیب در کنار هم هستند و برخی از آن‌ها در امتداد جاده و همین طور روی تپه پراکنده شده‌اند که اهمیت معنوی این منطقه را نشان می‌دهند.
ویژگی بسیاری از صومعه‌های لداخ این است که با یک کوهنوردی مختصر می‌توان به مجتمع اصلی رسید، جایی که ساختمان قدیمی کاخ و معبد اصلی صومعه قرار دارد. این معبد به‌مراتب کوچک‌تر از تیکسی است و کاخ آن نیز تقریباً یک ویرانه است. با این حال، در درون معبد اصلی، مجسمه‌ی مسی بزرگی از بودای گوتاما به چشم می‌خورد که دومین مجسمه‌ی بزرگ بودا در لداخ به شمار می‌رود. مس به‌کاررفته در ساخت مجسمه از معدنی در منطقه‌ی Zanskar استخراج شد و بعدها با پنج کیلوگرم طلا زراندود شد. دیوارهای پیرامون این مجسمه با نقاشی‌های دقیقی مزین شده‌اند که ۱۶ قدیس بودایی را به تصور می‌کشند، کسانی که به نیروانا رسیده‌اند.
جذابیت صومعه‌ی مذکور فقط به معبد آن خلاصه نمی‌شود و گردشگران با بازدید از این مکان می‌توانند از محل معبد اصلی، شاهد چشم‌اندازی زیبا از دره‌ی اطراف باشند. علاوه بر این، از بالای این صومعه می‌توان روستاهای دوردست نظیر تیکسی، استانکا و له و صومعه‌های معروف‌شان را که روی تپه‌ها خودنمایی می‌کنند، مشاهده کرد.
هر سال دو جشنواره در صومعه شی برگزار می‌شود که یکی از آن‌ها آغاز فصل کاشت محصول را در ماه ژوئیه یا اوت جشن می‌گیرد و در طول جشن، مردم محلی سال پرباری را آرزو می‌کنند. جشن بعدی هم به برداشت محصول اختصاص دارد، زمانی که که کشاورزان اولین محصول خود را به‌نشانه‌ی قدردانی به صومعه اهدا می‌کنند.
صومعه شی فقط ۱۶ کیلومتر با له فاصله دارد و گردشگران معمولاً در کنار بازدید از صومعه‌های تیکسی و همیس، از این محل نیز دیدن می‌کنند، به‌خصوص که در امتداد یک مسیر قرار دارند.
