قيمت اموال دانشگاه آزاد 250.000.000.000.000 تومان است
به گزارش فارس، اين روزها بحث اصلاح اساسنامه، تعيين سقف زماني براي رياست دانشگاه آزاد و بخصوص وقف اموال اين دانشگاه به يكي از داغ‌ترين سوژه‌هاي خبري در بخش مربوط به آموزش عالي كشور و حتي فراتر از آن تبديل شده است.به همين دليل و براي طرح سوالات و شائبه‌هاي فراوان موجود درباره دانشگاه آزاد و مديريت آن به سراغ كريم زارع عضو هيئت امنا و معاون پارلماني دانشگاه ازاد رفتيم تا با وي در اين باره به گفتگو بنشينيم.
در اين گفتگو مباحث مربوط به دستاوردهاي دانشگاه آزاد، اصلاح اساسنامه، موضوع وقف اموال دانشگاه و همچنين برنامه‌هاي مسئولان دانشگاه ازاد براي توسعه كيفي و كمي آن در سال‌هاي آينده به طور صريح و مفصل به بحث گذاشته شده كه متن كامل اين گفتگو به شرح ذيل است؛
گفتني است كه تنظيم خبري اين مصاحبه براي بهره‌برداري همكاران مطبوعاتي دقايقي ديگر بر روي خروجي خبرگزاري قرار مي‌گيرد.
*فارس: آقاي دكتر، در وهله اول از اينكه به عنوان يكي از مسئولان ارشد دانشگاه آزاد اين وقت را براي پاسخگويي به سوالات مختلف درباره دانشگاه آزاد اختصاص داديد، متشكريم.
-زارعي: ما هم از شما تشكر مي‌كنيم كه براي اين مصاحبه وقت گذاشته‌ايد.
* فارس: آقاي دكتر بحث ما در مورد خود دانشگاه آزاد، خدماتي كه دانشگاه آزاد تا كنون به كشور ارائه كرده و همچنين موضوعاتي از قبيل اصلاح اساسنامه و وقف اموال دانشگاه آزاد است كه اين روزها در مجامع خبري به صورت گسترده مطرح است. به عنوان اولين سوال و براي آغاز بحث، بفرمائيد كه در حال حاضر چند واحد دانشگاه آزاد در كل كشور وجود دارد؟
- زارع: 357 واحد. ولي اگر اجازه بدهيد من خيلي كوتاه در وهله اول راجع به خدمات دانشگاه آزاد اسلامي صحبت كنم.
ببينيد، تخصص من سينتيك است و اولين كتاب سينتيك در ايران را هم خود من در دانشگاه شهيد بهشتي منتشر كردم و الان هم در حال تجديد چاپ است، لذا با اين نگاه ما بايد بگوييم كه كجا بوديم، كجا هستيم و كجا قرار است برويم؟ هميشه اين سوال را درباره خدمات يك نهاد بايد پرسيد. دانشگاه آزاد اسلامي در حال حاضر در آستانه 28 سالگي خود است و اولين حكم را آقاي دكتر جاسبي براي من درتاريخ 23/8/61 زد كه الان 27 سال و چند روز است كه اين مسئوليت بر عهده ما است.
* فارس: حكم عضويت در هيات امنا را؟
- زارع: نه. حكم بنده به عنوان رئيس اولين واحد دانشگاه آزاد اسلامي كه در تبريز احداث شد را مي‌گويم. آن زمان هيات امناي دانشگاه تشكيل نشده بود و دانشگاه آزاد اسلامي فقط هيات موسس داشت، هيات امنا از سال 70 شروع به فعاليت كرد و در آن زمان هيات موسس تصميم گيرنده بود.
آن زمان كل بودجه دانشگاه آزاد اسلامي 10 ميليون ريال بود كه از سوي حضرت امام خميني(ره) داده شده بود. 10 هزار تومان از آن را به بنده دادند تا در دانشگاه تبريز فعاليت را آغاز كنيم و ما نيز با همان پول چندين ساختمان خريداري كرديم. البته آن پول را نگه داشتم و نه تنها خودمان حقوق نمي‌گرفتيم، بلكه درصدي از حقوق خود را كه از دانشگاه‌هاي دولتي مي‌گرفتيم به اين دانشگاه براي هزينه‌هاي جاري پرداخت مي‌كرديم و حتي براي خريد ساختمان نيز بنده از چك‌هاي شخصي استفاده كردم. چون آن زمان كسي دانشگاه آزاد اسلامي را نمي‌شناخت و آن را قبول نداشت ولي من دبير جهاد دانشگاهي غرب كشور بودم و اعتباري به عنوان دبير جامعه دانشگاهيان در آنجا داشتم.
دانشگاه آزاد اسلامي واقعاً از هيچ بنا شده است، البته هديه 1 ميليوني حضرت امام(ره) مانند نمك بودجه دانشگاه آزاد اسلامي بوده است و يكي از دلايل بركت آن به شمار مي‌رود. هيات موسسين كه مقام معظم رهبري، آيت‌الله هاشمي رفسنجاني، جناب آقاي دكتر جاسبي، حاج احمد آقا خميني هم عضو آن بودند دليل دوم اين بركت بعد از هديه حضرت امام(ره) بوده است و دليل ديگر هم اين است كه مردم ايران عاشق علم و دانش هستند.
از ان طرف هم مساله جنگ بود. حضرت امام(ره) دريك ديداري با اعضاي شوراي عالي انقلاب فرهنگي فرمودند "جنگ تمام مي‌شود، به فكر جوان‌ها باشيد در توسعه آموزش‌عالي "، از طرف ديگر 2 ديدار نيز مسئولان دانشگاه آزاد اسلامي با حضرت امام(ره) داشتند كه اولي در سال 62 و با حضور روساي 11 واحد دانشگاه آزاد اسلامي انجام شد. امام در آن جلسه فرمودند كه "اميدواريم اين دانشگاهي كه پيشنهاد آقاي هاشمي است در همه جا توسعه پيدا كند "، در آن زمان ما نگران بوديم كه خيلي زود جلو رفته‌ايم ولي با اين سخن حضرت امام(ره) يك موج و افق ديگري براي خودمان ترسيم كرديم و در ديدار بعدي كه 2 سال بعد برگزار شد و آقاي جاسبي و حاج احمد آقا و آقاي عباسپور و چند نفر ديگر بودند ايشان فرمودند "كاري كنيد كه جوانان كشور نيازي نداشته باشند به خارج بروند، كاري كنيد كه از خارج براي تحصيل به دانشگاه‌هاي ما بيايند " كه اين سخن بزرگي بود و امروز كه با شما صحبت مي كنم براي اينكه بگويم كجا هستيم، بايد عرض كنم كه در 2مقطع توانسته‌ايم بسترها را براي برداشتن كنكور فراهم كنيم. بنده خودم در مجلس چهارم از طراحان پيشنهادي بودم كه كنكور را در مقطع كارداني حذف كنيم و آقاي جاسبي هم بعدها از طراحان حذف كلي كنكور بود، ولي اين مساله امروز رخ نمي‌داد مگر اينكه بستر فراهم مي‌شد. ما آن زمان اشتباه نمي كرديم ولي بستر فراهم نبود. اگر سال70 كنكور كارداني را حذف مي‌كرديم، اكنون در تمام مقاطع، حتي دكترا، مي‌توانستيم كنكور را حذف كنيم.
ببينيد! بايد يك شجاعت براي جهش به خرج دهيم، الان هم كه در مجلس تصويب شده(قانون حذف كنكور)، اعتقادم اين است كه بايد هر چه زودتر اين جهش انجام شود. در مراكز استان‌ها و تهران در بسياري رشته‌ها مشكل داريم ولي در بسياري نقاط اين ظرفيت وجود دارد كه مي‌توانيم دانشجوي ليسانس را نيز بدون كنكور بپذيريم. در 2 مقطع كارداني و كارشناسي زمينه‌هاي رشد خوبي داشته‌ايم، امروز نزديك به 3.5 ميليون دانشجو در كشور داريم، چون آمارها بالا و پايين است من 3 ميليونش را قبول دارم ولي در كارشناسي ارشد و دكترا مشكلات زيادي وجود دارد و هرم آموزش عالي كشور درست نيست. اين كه عرض مي كنم نه تنها دانشگاه آزاد اسلامي بلكه دانشگاه دولتي هم با اين مشكل روبرو هستند. هنوز بايد تلاش كنيم چالش‌هاي پيشرو در اين دوره‌ها را برطرف كنيم؛ از جمله اينكه دوره‌هاي كارشناسي ارشد و دكترا را توسعه بدهيم تا هرم مقاطع تحصيلي كشور اصلاح شود.
بحث دومي كه حضرت امام(ره)فرمودند، يعني در جذب دانشجويان خارجي، هنوز در پله‌هاي اول هستيم. در برنامه چهارم نيز تاكيد شده كه ما بايد تعداد قابل توجهي دانشجوي خارجي در افق 1404 در كشور داشته باشيم، ولي با اين روندي كه در 6 سال اول اجراي اين چشم‌انداز داشته‌ايم، درست عمل نشده است. يك برنامه هم اين است كه روي 1434 بايد برنامه ريزي كنيم و من اعتقاد دارم كه حتي بايد روي برنامه 50 ساله هم كار كنيم، چون فرازي از سخن مقام معظم رهبري اين بود كه 50 سال آينده، مردم دنيا بايد زبان فارسي ياد بگيرند تا بدانند كه ما چه مي گوييم. اين مساله نكته بسيار مهمي است. شما توجه كنيد كه در كشورمان حتي بيش از 600 سال قبل شخصيت‌هايي مانند حافظ، سعدي، خيام، رازي و ... داشتيم كه هنوز هم انديشيمندان دنيا فارسي ياد مي‌گيرند تا بفهمند كه اين دانشمندان و شخصيت‌هاي ما چه مي‌گفتند. بنابراين هيچ بعيد نيست كه اگر ما در علم خوب حركت كنيم يك روزي دنيا بيايد زبان فارسي ياد بگيرد ولي در عقب ماندگي‌هاي گذشته هنوز ما در بعد نرم افزاري و جنبش توليد علم بايد تلاش كنيم.
در بعد نرم‌افزاري دانشگاه آزاد اسلامي به اينجا رسيده كه 357 واحد دانشگاهي و 600 مدرسه در سطح كشور داريم كه همواره در جهت ارتقاي كيفيت حركت مي كنند.
* فارس: اين مدرسه‌ها متعلق به دانشگاه آزاد است؟
- زارع: بله! ما يك زماني كار را از مدرسه‌ها شروع كرديم و حالا دين خود را در توسعه مدارس انجام داده‌ايم.
* فارس: در تهران اين مدارس وجود دارند؟
- زارع :بله، در تمام استان‌ها هستند.
* فارس: به صورت غيرانتفاعي اداره مي‌شوند؟
- زارع: بله! و الان در اين خصوص يك رقابتي وجود دارد. اين مدارس از بهترين مدارس كشور هستند و در بسياري از استان‌ها مانند آذربايجان شرقي يا شيراز اول بوده‌اند و جايگاه خوبي داشته‌اند.
* فارس: اين مدارس اسامي خاصي دارد؟
-زارع: به آنها "سما " گفته مي‌شود، سازمان مدارس دانشگاه آزاد اسلامي، الان دوره‌هاي فني هم داريم، يعني حدود 100 موسسه فني در كشور داريم كه با همان عنوان "سما " فعاليت مي‌كنند. به نظر من دانشگاه آزاد اسلامي الان به يك جايگاهي مانند قله رسيده است و هنوز حالت گذار به آن ميگوييم كه اين مرحله نيازمند كمك دولت، مجلس و مردم به دانشگاه آزاد اسلامي است، البته مجلس به موقع كمك كرده و ان شاءالله بيشتر كمك كند، نه به دانشگاه، بلكه به كساني كه مي‌خواهند در دانشگاه تحصيل كنند، يعني عدالت ايجاب مي‌كند اگر كسي امكانات مالي ندارد، دولت و مجلس يا به آنها بورس بدهد و يا وام، يعني به آدم‌هاي عادي وام بدهند و افراد نخبه را نيز بورس كنند.
البته ما در دانشگاه آزاد اسلامي به تعدادي بورس مي‌دهيم و حدود90-80 درصد دانشجويان دكترا بورسيه دانشگاه هستند و حتي استخدام نيز مي‌شوند، بنده در واحد تهران‌مركز430 نفر را در 4 سال بورس كردم كه اكنون برخي از آنها در دولت كنوني نيز مسئوليت دارند.
توسعه آموزش عالي در تحصيلات تكميلي از برنامه‌هاي دانشگاه آزاد اسلامي است، در اين زمينه گسترش واحدهاي علوم و تحقيقات در كل كشور در دستور كار قرار دارد.
* فارس: يعني بحث توسعه كمي دانشگاه آزاد همچنان ادامه مي‌يابد؟
- زارع: اين كار توسعه كمي نيست بلكه كيفي است، چون به مرور تعداد دانشجويان كارشناسي را كم كرده و تعداد دانشجويان تحصيلات تكميلي را افزايش مي‌دهيم ولي به طور كلي دانشگاه هميتش توسعه كيفي است.
* فارس: درباره همين مساله بحث داريم، شما به هرم آموزش عالي اشاره كرديد ولي روي بحث برداشت كنكور هم تاكيد كرديد، خودتان فرموديد كه الان نسبت دانشجويان كارشناسي ما به كارشناسي ارشد و دكترا درست نيست، پس اين هرم اصولي نيست، اگر كنكور را برداريم كه اين مساله بدتر مي‌شود.
- زارع: نه! اگر با برنامه‌ريزي صحيح به پيش برويم جهت تصحيح هرم مقاطع و مراتب دانشگاهي خواهد بود.
* فارس: ولي بدتر شدنش واضح است. منظورم همان بحث قيف برعكس(ورود سخت به دانشگاه و خروج آسان) است.
- زارع: ببينيد ما به شرطي بايد كنكور را برداريم كه قيف ورودي به دانشگاه‌ها را درست قرار دهيم، يعني بايد آئين‌نامه‌هاي مربوطه اصلاح شوند.
* فارس: يعني بايد خروج از دانشگاه سخت شود.
- زارع: درست است، يعني دانشجويان ساده وارد دانشگاه شده و سخت از آن خارج شوند، در حالي كه در كشور ما اين چنين نيست. اگر اين قيف را مانند تمام دنيا درست قرار داده بوديم، بهتر مي توانستيم عمل كنيم، چون اين مساله يك تجربه در دنيا است و حتي حوزه‌هاي علميه هم همين گونه بودند، هرچند كه اكنون آنها هم از سبك‌هاي دانشگاهي استفاده مي‌كنند، ولي قبلاً خيلي در حوزه‌هاي علميه سخت مي‌توانستند مجتهد شوند و ما نيز بايد براي دكتراي تخصصي شرايط را خيلي سخت بگيريم كه ما اين كار را خواهيم كرد.
بنابراين براي بيان خلاصه دستاوردهاي اين دانشگاه بايد به 2ميليون و 850 هزار فارغ‌التحصيل، 1ميليون و 500 هزار دانشجو، بيش از 60 هزار نفر دانش‌آموز اشاره كنم كه از دستاوردهاي زيبايي است كه توانسته از نظر سخت‌افزاري و نرم‌افزاري به كشور كمك كند، مثلاً كمك سخت‌افزاري اين بوده كه در جلوگيري از مهاجرت‌ها در بسياري از شهرستان‌ها نيز موثر بوده است و در برخي نقاط، بخش‌هايي مانند ارسنجان و يا بناب به شهرستان تبديل شده‌اند كه اين اتفاقات از بعد سخت‌افزاري بود. در بعد نرم‌افزاري نيز شاهد دگرگوني باورها بوديم و در بسياري موارد دانشگاه آزاد اسلامي رتبه اول اقامه نماز و قرآن را كسب كرده است و حتي فراتر از آن توانسته فرهنگ مردم را بالا ببرد، اكنون مردم به اين نتيجه رسيده‌اند كه بايد به دنبال تحصيلات تكميلي باشند، به صورتي كه اكنون 800 هزار نفر داوطلب مقطع ارشد در كشور حضور دارند كه اين موارد نقش دانشگاه آزاد اسلامي به عنوان بازوي دوم آموزش عالي كشور را به خوبي نشان مي‌دهد.
ممكن است برخي اين مسائل را با نگاه بد ببينند. چراكه بالاخره "هر كه بي هنر افتد نظر به عيب كند " ممكن است در اين موارد عيب هم وجود داشته باشد اما حسن آن بسيار بيشتر است، ما بايد به جايي برسيم كه در هر بنگاه معاملاتي يك كارشناس حقوقي نظارت كند و يا حتي رانندگان ما ليسانس داشته باشند و مكانيك‌هاي كشور حداقل كاردان باشند. اگر بخواهيم اين كار را بكنيم، من آمار گرفته بودم كه مثلا در دوره چهارم در الكترونيك شيراز تعداد مهندسين از تعداد كاردان‌ها بيشتر بود ولي الان خبر ندارم و ممكن است بيشتر شده باشد.
در مورد دستاوردهاي دانشگاه آزاد اسلامي بايد بگويم كه اين يادگار حضرت امام(ره) و اين شجره طيبه به جايي رسيده كه در پايان مجلس هفتم 255نماينده مجلس لوحي را امضا كردند كه لوح افتخار كشور است و نه دانشگاه آزاد اسلامي، چون يك فردي مانند آقاي جاسبي كه رئيس دانشگاه آزاد اسلامي است به عنوان يك مدير ارزشي معرفي شده و از مقام معظم رهبري به دليل پشتيباني از دانشگاه آزاد اسلامي تشكر كرده‌اند.
* فارس: تعداد نمايندگان222 نفر بود.
- زارع: اسامي 106 نفر خوانده شد اما بعداً تا 255 نفر افزايش يافت كه پيوست آخرش در اتاق من هم هست و مي‌توانيد تصويرش را برداريد. اين مساله به دفتر مقام معظم رهبري نيز اعلام شد كه تعداد امضاها به 255 نفر رسيده است. اين زيبايي‌اش در اين است كه جناح‌هاي مختلف مجلس آن را امضا كردند كه اين اتفاق بسيار نادر است. اين اتفاق وحدت نمايندگان در خدمت علمي و پشتيباني از دانشگاه را نشان مي‌دهد و كه در اين مورد به دانشگاهي به نام دانشگاه آزاد اسلامي اختصاص داشت و موضوع دوم هم اين است كه در تاريخ كشور هرگز عضو شوراي اجرايي دانشگاه‌هاي جهان نشده بوديم ولي اكنون 2 بار دانشگاه آزاد اسلامي عضو اين شورا شده و در بار سوم نيز دانشگاه آزاد اسلامي كمك كرد كه رئيس دانشگاه تبريز عضو اين شورا شود.
هيچ وقت در طول تاريخ رئيس شوراي اجرايي دانشگاه‌هاي جهان اسلام نبوده‌ايم، ولي اكنون براي بار سوم رئيس دانشگاه آزاد اسلامي به عنوان رئيس اين شورا انتخاب شده است.
* فارس: درباره برخي خدمات دانشگاه آزاد بحثي نيست، اما در اين ميان مواردي هم مطرح مي‌شود كه قطعا بايد در نظر گرفته شود. مثلاً هرچند دانشگاه آزاد موجب شده كه بخشي از جامعه بتوانند وارد دانشگاه شده و ادامه تحصيل بدهند، اما كردان‌ها فقط از دانشگاه آزاد مي‌توانند بيرون بيايند.
- زارع: ايشان فارغ‌التحصيل ما نيستند.
* فارس: ولي ايشان در دانشگاه آزاد تدريس مي‌كردند.
- زارع: ممكن است يك مدتي تدريس مي‌كرده.
* فارس: غير از اين موضوع، بعضا مواردي هم مطرح است كه برخي مدارك دكترا در دانشگاه آزاد بر اساس روابط داده مي‌شود.
- زارع: اگر يك مورد در بين مدارك دكتراي ما چنين چيزي پيدا كردند، مطرح كنند. اينجا محل محك زدن است، برخي دوستان كه نمي‌خواهم نامشان را بياورم، يا نمي‌دانند و يا اينكه خداي نكرده حالت برخورد فراتر از رقابت و يا حتي حسودانه نسبت به دانشگاه آزاد اسلامي دارند. ممكن است يك فردي مثل كساني كه شما نام برديد در دانشگاه آزاد اسلامي تدريس كرده باشد، حالا من نمي‌خواهم اسم ببرم چون ايشان به رحمت ايزدي پيوسته، يعني دانشگاه آزاد اسلامي اين افراد را تاييد كند، ولي بعدا مشخص شود كه مدركشان مشكل داشته برخورد جدي نموده است. ولي اكنون به اين مساله نيز نظارت بيشتري مي‌شود، هر چند كه قبلا هم نظارت مي‌شد ولي اگر فردي مسئوليتي داشت، اجازه مي دادند تدريس كند و بعد مدركش را هم بررسي مي‌كردند كه ايشان هم جزو همان افراد بود.
خوشبختانه دانشگاه آزاد اسلامي بسياري از فارغ‌التحصيلان كشور حتي از دانشگاه‌هاي دولتي را استخدام مي‌كند كه اگر اين اتفاق رخ نمي‌داد بسياري از اين فارغ‌التحصيلان دانشگاهي از كشور مي‌رفتند، در دانشگاه آزاد اسلامي اعلام كرده‌ايم تا سال 1404، 80هزار نفر متخصص را استخدام مي‌كنيم، كدام سازمان كشور و يا حتي سازمان بينالمللي مي‌توانند چنين كاري انجام دهد؟، البته در اين ميان ممكن است نقصي هم وجود داشته باشد و ما هم مثل هر مجموعه ديگري نقص داريم و تنها پيامبران و ائمه، معصوم هستند. پس ما نيز حتما نقايصي داريم كه هميشه در تلاشيم اين نقص‌ها را برطرف كنيم و دست هر عزيزي كه نقص ما و راهكار براي آن ارائه كند را مي‌فشاريم و اگر راهكارش براي ما سازنده باشد جايزه به آن مي‌دهيم.
الان بنده خودم به طور ماهانه جلسات هم‌انديشي با نمايندگان مجلس دارم، آقاي جاسبي نيز جلسات جداگانه‌اي با نمايندگان دارد، يك جلسات سالانه و يا 6 ماه نيز با نمايندگان داريم كه در آخرين جلسه آن در ماه رمضان گذشته برگزار شد كه بيش از 140 نماينده كنوني مجلس حضور داشتند. در آن جلسه هم‌انديشي نقطه نظرات نمايندگان در خصوص وقف اموال دانشگاه آزاد اسلامي را جويا شديم.
* فارس: يعني درباره وقف دانشگاه آزاد با نمايندگان مشورت كرديد؟
- زارع: بله! حتي بيانيه اول در حضور آنها خوانده شد.
* فارس: چند نفر از نمايندگان مجلس در آن جلسه بودند؟
- زارع: بيش از حدود 140 نفر كه هم‌انديشي هم داشتيم.
* فارس: اين جلسه قبل از اعلام رسمي خبر وقف بود؟
- زارع: همان روزها بود. يعني در زمان اعلام رسمي وقف. حالا جالب اين است كه ما بدون اينكه نظر فقهي مقام معظم رهبري را بگيريم، موضوع وقف را اعلام نكرديم، بيش از يك سال روي اين موضوع بررسي مي‌كرديم، منتها در بيانيه وقف بحث استيذان آمد كه صحيح آن است كه به نظر فقهي ايشان اشاره مي‌شد.
* فارس: در بيانيه هيئت مؤسس و مصاحبه‌هاي شما اعلام شد كه وقف با موافقت رهبر انقلاب صورت گرفته است. ولي اين خبر از طرف دفتر ايشان به صراحت تكذيب شد.
- زارع: ما بر اين موضوع تاكيد كرديم كه اين كار با نظر فقهي ايشان انجام شده است، اما دوستان در نوشتن به نظر خودشان خواستند آن را خلاصه كنند و نوشتند كه با نظر ايشان انجام شده است. در حالي كه اگر كلمه فقهي حذف شود، مفهوم جمله كاملا عوض مي‌شود. چون مقام معظم رهبري مجتهد است و استيذان به معناي اجازه حكومتي مي‌شود، در حالي كه ايشان نظر فقهي داده بودند و اين مساله در آخرين جلسه شورايعالي انقلاب فرهنگي نيز مطرح شد.
* فارس: بحث وقف مطرح شد؟
- زارع: بله، اين موضوع مجددا مطرح شد كه همان جا هم اعلام شد كه نظر فقهي ايشان بوده و همه هم قبول كردند. چون برخي بزرگان غير از آقاي جاسبي در شورايعالي هستند كه همزمان در هيات موسس دانشگاه آزاد اسلامي هم حضور دارند و آنها نيز اعلام كردند كه ما هم اطلاع داريم. اكنون مساله وقف هم از نظر ما و هم از نظر تمام دوستان تمام شده است و اخيراً هم آقاي هاشمي رفسنجاني به اين نكته كه از مقام معظم رهبري پرسيده‌اند، اشاره كردند.
* فارس: حرف آقاي هاشمي اين بود كه من از مقام معظم رهبري استفتاء كردم كه هيات موسس مي‌توانند وقف كند كه مقام معظم رهبري مي‌فرمانيد، مي‌توانيد! حالا بحث ديگري كه مطرح است اين است كه اصلا چه مقدار از اموال دانشگاه آزاد متعلق به هيات موسس است؟
- زارع: هيچي متعلق به هيات موسس نيست.
* فارس: خب، حالا چه مقدار از اين اموال براي دولت و چه مقدار براي مردم است؟
- زارع: چيزي از اموال دانشگاه آزاد اسلامي متعلق به هيات موسس و يا حتي دولت نيست البته بررسي بيشتر هم در زمينه دولت در حال انجام است.
* فارس: پس اين زمين‌هايي كه دولت به دانشگاه آزاد واگذار كرده است...
- زارع: مي‌گويم برايتان، بودجه دانشگاه آزاد اسلامي در ابتدا فقط 10 ميليون ريال بود. ولي اكنون برآورد منطقه‌اي حدود 40 هزار ميليارد تومان در گزارش‌هاي اوليه است. در بررسي غيرمنطقه‌اي كه انجام شد برآورد ما اين است كه قيمت اموال دانشگاه آزاد اسلامي حدود 250 هزار ميليارد تومان است كه اين برآورد نيز نهايي نشده است. البته ما تنها چيزي را وقف كرده‌ايم كه در سند به نام دانشگاه آزاد اسلامي خورده باشد، اگر چيزي در حال سند خوردن است بررسي مي شود و تا زماني كه سند نخورده، هنوز تكليف آن مشخص نيست.
* فارس: اين 250 هزار ميليارد تومان سنددار است؟
- زارع: اموال در اين حدود است، اما هنوز قطعي نشده است. برخي از اموال دانشگاه آزاد اسلامي سند خورده است و ما ادعا و اعتقاد داريم كه دانشگاه آزاد اسلامي نماد زيباي اجراي اصل 44 قانون اساسي است. اصل 44 قانون اساسي شامل 3 ركن است، دولتي، خصوصي و يا تعاوني.
*فارس: خب، حالا دانشگاه آزاد جزو كدام يك از اينها است؟
-زارعي: دانشگاه آزاداسلامي جزو هيچ كدام از اين 3 دسته نيست.
*فارس: جالب شد! پس چطور نماد زيباي اجراي اصل 44 قانون اساسي است؟
-زارعي:ببينيد! برخي مواقع مي‌شود يك مورد، نماد باشد اما عين آن نباشد. زيبايي اين كار در همين است كه يك سري امكانات كه از طرف افراد به دانشگاه آزاد اسلامي داده شده و يا املاكي از دولت با قيمت منطقه‌اي خريداري شده و به نوعي اصل 44 اجرا شده است. زيبايي آن در اين است كه در اين مورد، اموال به ملت ايران اختصاص مي‌يابد، چون وقف است. منتها اين وقف تضمين جاودان ماندن آن است و ديگر كسي نمي‌تواند در آن تبديلي ايجاد كند. قبلاً در اساسنامه اين طور بود كه اگر دانشگاه منحل شود، اموال آن در اختيار دولت و يا وزارت علوم قرار مي‌گرفت اما اكنون كه وقف شده است، هيچ كس نمي‌تواند تبديلي انجام دهد و اين كار فقط در دست نظام آموزش عالي است. اين وقف، وقف عام براي آموزش عالي و جوانان كشور است كه ممكن است در آن صندوق‌هايي تعبيه كنند كه به نخبگان بيشتر رسيدگي كنند و امور ديگري هم مي‌تواند در اين زمينه انجام شود. اين كار يكي از مواردي است كه در تاريخ به عنوان يادگار زيبايي خواهد بود كه به نظر بنده تا زمان ظهور حضرت حجت(عج) باقي مي‌ماند.
* فارس: آقاي دكتر! بحث وقف اموال دانشگاه آزاد از چه زماني مطرح شد؟
- زارع: از حدود يك سال و نيم پيش مطالعه مي‌شد.
* فارس: يعني تقريبا از همان زماني كه بحث‌هاي مربوط به اصلاح اساسنامه مطرح شد.
- زارع: نه! قبل از آن هم بود، خيلي قبل‌تر از آن.
* فارس: چون شائبه‌هاي جدي مطرح است مبني بر اينكه ...
- زارع: آن چيزي كه من مي‌گويم مربوط به زماني است كه اين موضوع خيلي جدي‌تر شد، من يك مثالي مي‌زنم تا در تاريخ هم بماند. بنده خودم از افرادي هستم كه اجازه مي‌گرفتم و وجوهاتم را به دانشگاه آزاد اسلامي مي‌دادم، چون آن زمان آقاي هاشمي گفته بودند كه از حضرت امام(ره) هم مجوز گرفته‌ام. ما آن را اعلام نكرديم ولي خودمان به آن عمل كرديم، چون دانشگاه آزاد اسلامي متعلق به فردي خاص نبوده است، در حالي كه برخي تلاش مي‌كردند دانشگاه آزاد اسلامي را متعلق به فرد خاصي نشان دهند كه اينطور نيست. به نظر من بحث وقف اين مساله را هم روشن كرد. اكنون افرادي كه خارج از كشور هستند و دوست دارند اموال خود را وقف كنند ولي آن را به دولت نمي‌دهند و وقف جاي ديگري هم نمي‌كنند، مي‌توانند اموال خود را وقف دانشگاه آزاد اسلامي كنند.
* فارس: يعني اگر بحث اصلاح اساسنامه در شورايعالي انقلاب فرهنگي مطرح نمي‌شد، باز هم بحث وقف اموال دانشگاه آزاد را پيگيري مي‌كرديد؟
- زارع: بله! منتها اينكه با اين سرعت انجام مي‌شد يا خير را نمي‌توان نظر داد.
* فارس: آقاي دكتر! هيئت مؤسس دانشگاه آزاد قرار بود اساسنامه اين دانشگاه را اصلاح كند و آن را تحويل شوراي عالي انقلاب فرهنگي بدهد اما اين كار را نكرد.
- زارع: نه اينكه اين كار را نكرد، بلكه موضوع وقف به حدي وقت آنها را گرفت كه به اصلاح اساسنامه به تاخير افتاد. البته در اين خصوص كارهايي كرده‌اند كه به نظرم به زودي اساسنامه اصلاح شده را تحويل خواهند داد. من عضو هيات امنا هستم، حتي بعد از هيات موسس، موضوع وقف در هيات امنا هم مطرح شد و نظر مشورتي هيات امنا نيز در اين مورد گرفته شد كه بنده هم در آن جلسه صحبت كردم.
* فارس: پس موافقيد كه كار هيات موسس به نوعي موازي‌كاري با شوراي عالي انقلاب فرهنگي است؟ صادقانه‌اش اين است كه بگوييم هيئت مؤسس دانشگاه آزاد مي‌خواهد با ترفندهاي خاص، مصوبات شوراي عالي انقلاب فرهنگي را خنثي كند.
- زارع: نه اينطور نيست، طبق اساسنامه، هرگونه تغيير در اساسنامه بايد اول در هيات موسس باشد و سپس به شورايعالي ارسال شود.
* فارس: هيات موسس خودش اين كار را انجام نداد.
- زارع: نه، دارد انجام مي‌دهد، هيات موسس اين بحث را واقعاً شروع كرده بود. هيات موسس فقط بايد در توسعه دانشگاه آزاد اسلامي و سياست‌هاي كلي نقش داشته باشد. باقي امور به عهده هيات امنا است. هيات موسس همواره جلسه دارد و موضوعات را در ابعاد مختلف بررسي مي‌كنند. موضوع اصلاح اساسنامه جزو برنامه‌هاي هيات موسس است.
* فارس: يعني هيات موسس هنوز دارد اساسنامه را اصلاح مي‌كند؟
- زارع: بله.
* فارس: اما شورايعالي انقلاب فرهنگي كه رأساً اين كار را آغاز كرده است.
- زارع: اشكالي ندارد.
* فارس: چطور اشكالي ندارد؟ شورايعالي از يك طرف در حال اصلاح اساسنامه است، هيئت مؤسس هم كه اين فرصت تقريبا2 ساله را به جاي صرف كردن براي اصلاح اساسنامه، به دنبال راهي براي فرار از مصوبات شوراي عالي انقلاب فرهنگي مي‌گشته، اكنون به موازات اين شورا در حال اصلاح اساسنامه است؟ پس كدام يك از اصلاحيه‌ها اجرايي مي‌شود؟
-زارع: به نظر من چون هدف تكميل روند دانشگاه است، در نهايت اين دو مجموعه براي اجراي اساسنامه و تكميل آن اقدام خواند كرد..
* فارس: شورايعالي انقلاب فرهنگي به هيات موسس دانشگاه آزاد تقريبا حدود 2 سال براي اصلاح اساسنامه وقت داده بود، اما آقاي مخبر اعلام كرد كه هيات موسس دانشگاه آزاد اساسنامه اصلاح شده را به اين شورا ارائه نكرده و به همين دليل شورايعالي انقلاب فرهنگي راساً اقدام به اصلاح اساسنامه كرده است. حالا اگر هيات موسس هم از يك سو اساسنامه اصلاح كند كه نمي‌شود.
- زارع: فرض كنيد شورايعالي انقلاب فرهنگي اين كار را انجام بدهد، اما اين طور نيست كه ديگر ديگر نياز به تكميل نباشد. يعني اساسنامه ديناميك است و همواره مي‌تواند تغيير كند و اين تغيير زيباست؛ اما در نهايت هماهنگي‌هاي لازم براي اجراي اساسنامه اصلاح‌شده انجام مي‌شود. ما اعتقاد داريم كه نظارت شورايعالي انقلاب فرهنگي بر دانشگاه آزاد اسلامي يك حسن است، چون با اين نظارت، هم در بعد كيفي و هم در بعد كمي، از نظرات اين شورا بهره‌مند مي‌شويم. اما يك سري امور ديگر مثل وقف نيز مطرح است كه ممكن است در اين مورد آنها نيز اعلام نظر كنند، اما نظر آنها به صورت كلي تعيين‌كننده نيست و نظر هيات موسس در اين زمينه تعيين كننده است. اكنون صيغه وقف را خوانده‌اند و اعتقاد هيات موسس نيز همين است كه مثلا در موضوعي مثل خريد و فروش يك ساختمان از اختيارات مربوط به مسئولان دانشگاه است.
* فارس: يعني شما مي‌فرماييد كه وقف نبايد به تاييد شورايعالي انقلاب فرهنگي برسد؟ ولي نظر آقاي مخبر دزفولي دبير شوراي عالي انقلاب فرهنگي، اعضاي اين شورا و حقوقدانان چيز ديگري است...
- زارع: خير، من اعتقاد دارم در هر حال نظر شورايعالي انقلاب فرهنگي راهگشا خواهد بود.
* فارس: به شرطي كه مشكل قانوني نداشته باشد.
- زارع: حتما ندارد كه ايشان مي‌گويند.
* فارس: اگر فرضا بپذيريم كه ادعاي دانشگاه آزاد درباره استفتا از رهبر انقلاب درست هم باشد، خودتان مي‌گوييد كه مقام معظم رهبري به صورت كلي فرموده‌اند كه از نظر "فقهي " اشكال ندارد هيئت مؤسس وقف كند.
- زارع: قانوني هم اشكالي ندارد، چون اساسنامه اين اختيار را براي آنها گذاشته است.
* فارس: به هرحال مراحل قانوني بايد طي شود.
- زارع: اين درست مثل اين است كه هيات موسس يك ساختمان را براي اشخاص نمي‌توانند بفروشند و يا بخرند، منتها سياست كلي دانشگاه را بايد هيات موسس تعيين كند. مثلاً ما اگر يك ساختماني را مي‌خواهيم بفروشيم و يا بخريم در سيستم دولتي بايد سازمان برنامه و بودجه نظارت كند، در اينجا نيز هيات امنا از طرف هيات موسس نظارت دارد.
* فارس: هيات امنا بر وقف نظارت مي‌كند؟
- زارع: نه! بر ساخت و ساز‌ها و امور مالي نظارت مي‌كند. وقف يك چيز ديگر است. وقف حتماً بايد هيات نظارت داشته باشد، در وقف هيات موسس واقف است و متولي وقف و هيات ناظر نيز وجود دارد كه بعداً اعلام خواهد شد.
* فارس: يعني بحث وقف به شورايعالي انقلاب فرهنگي ربطي ندارد؟ چون باز هم با همان مطلبي كه شما گفتيد تفاوت دارد.
- زارع: موضوع وقف بسيار ظريف است، به نظر بنده نقش شورايعالي انقلاب فرهنگي در بعد نظارت است، مانند همان نظارتي كه بر مسائل آموزشي دانشگاه آزاد اسلامي دارد، ولي مصوبات شورايعالي انقلاب فرهنگي در جهت اصلاح دانشگاه است.
* فارس: آقاي مخبر دزفولي در گفتگو با فارس تأكيد كرده‌اند كه وقف اموال دانشگاه آزاد بايد به تاييد شورايعالي انقلاب فرهنگي برسد، در غير اين صورت وجهه قانوني ندارد.
- زارع: در اين خصوص خود عزيزان هيات موسس اظهارنظر خواهند كرد و در اين زمينه توافق مي‌كنند. هر برداشتي قابل تصحيح است اما برداشت من اين است كه هيات موسس كه چندين مجتهد در آن عضو هستند و همچنين افرادي مانند حجت‌الاسلام قمي كه نماينده مقام معظم رهبري در دانشگاه‌ها بودند، آقاي ولايتي، آقاي هاشمي رفسنجاني و حتي آقاي جاسبي در مورد وقف به جايي مي‌رسند كه حاضر مي‌شوند در حضورشان به صورت دسته جمعي صيغه وقف اموال خوانده شود. مانند صيغه عقد و محرميت! بنابراين از نظر كلي تمام شده است.
* فارس: اگر صيغه بدون اذن ولي خوانده شود باطل است.
- زارع: وقتي صيغه عقد خوانده مي‌شود، از نظر شرعي كار تمام است ولي براي ثبت در دفاتر يك سري كارها دارند كه براي بعدها مشكلي ايجاد نشود و بايد اين كارها را هم انجام دهند.
* فارس: من عرض كردم كه اگر صيغه بدون اذن ولي خوانده شود باطل است.
- زارع: اتفاقا اينها اذن ولي را هم گرفته‌اند، چرا كه نظر مقام معظم رهبري به عنوان نظر فقهي ايشان گرفته شده است.
* فارس: اما شما مي‌گوييد نظر فقهي، يعني بايد اين راه حقوقي را هم طي كند.
- زارع: مي‌دانم، پاسخ اين سوال پس از اعلام رسمي مصوبات شورايعالي انقلاب فرهنگي داده خواهد شد.
* فارس: عذرخواهي مي‌كنم، اگر استيذان بود؛ حرف شما درست بود و شورايعالي انقلاب فرهنگي و وزارت علوم نمي‌توانستند كاري كنند، اما ...
- زارع: مالكيت 2نوع است. حقيقي و حقوقي. هيات موسس مالكيت حقيقي ندارند ولي مالكيت حقوقي دارند، يعني مثل يك شركت است. چون دانشگاه آزاد اسلامي هم ابتدا مانند يك سازمان غيرانتفاعي ثبت شد و بعدها چون مربوط به آموزش عالي مي‌شد، زير مجموعه شورايعالي انقلاب فرهنگي شد و در آنجا اساسنامه‌اش تاييد شد. بنابراين در مورد وقف نيز نظر فقهي مقام معظم رهبري تعيين‌كننده بوده است. حالا ممكن است شورايعالي انقلاب فرهنگي براي تكميل اين كار پيشنهادهايي بدهد. من معتقدم كليات اين موضوع مانند كليات بحث راه‌اندازي دانشگاه است. كليات دانشگاه وقتي تصويب شد، برخي مي‌گفتند اين دانشگاه كه جايي ثبت نشده چطور مي‌تواند دانشجو جذب كند، اما حضرت امام(ره) كه 10 ميليون ريال هديه دادند نگفتند اول مجوز بگيريد، بلكه زماني كه ايشان آن مبلغ را اهدا كردند از نظر ما خودش مجوز بود. در موضوع وقف هم نظر فقهي مقام معظم رهبري مانند آن است، يعني وقف انجام شده و كارش تمام است و هر موسسه‌اي مثل شورايعالي انقلاب فرهنگي و يا حتي صاحب‌نظران مي‌توانند نكات تكميلي ارائه دهند و مراحل آن نيز در حال انجام است، چون كساني كه در اين كار با ما همكاري كرده‌اند سال‌ها دست‌اندر‌كار وقف بودند و بي‌اطلاع نبوده‌اند. نظرات شخصيت‌هاي فقهي و حقوقي جمع‌آوري شده و هيات موسس هم صيغه وقف را جاري كرده و از نظر ما كار تمام شده است. مراحل تكميلي هم در حال انجام است و اكنون در حال بررسي هستيم كه در اموال دانشگاه آزاد اسلامي مواردي وجود دارد كه به آن تعلق نداشته باشد و يا سندش به نام دانشگاه آزاد اسلامي نباشد.
* فارس: عمل وقف به ذات يك عمل پسنديده است اما اگر بخواهيم صريح صحبت كنيم بايد بگوييم كه اين شائبه جدي هم وجود دارد كه وقف پوششي براي تداوم رياست جاسبي بر دانشگاه آزاد است، چون متولي وقف، رئيس را تعيين خواهد كرد كه در اين صورت دانشگاه آزاد از نظارت شورايعالي انقلاب فرهنگي خارج مي‌شود.
- زارع: نه، اتفاقا قوانين شورايعالي انقلاب فرهنگي در كليه امور مطابق اساسنامه است. مثلاً مطابق اساسنامه، رئيس دانشگاه آزاد اسلامي را هيات امنا تعيين مي‌كند و بعد به تاييد شورايعالي انقلاب فرهنگي هم مي‌رسد.
* فارس: تا حالا كه اين طور نبوده ولي از اين به بعد اين طور خواهد شد؟
- زارع: نه، هميشه اين طور بوده است. دانشگاه آزاد اسلامي پيش از تدوين اساسنامه نيز رئيس داشته است. اگر يك روز تغييرات داشته‌ايم بر اين اساس خواهد بود. بنده به عنوان فردي كه از ابتدا در دانشگاه آزاد اسلامي بوده‌ام، مي‌گويم كه انصافا اين طور نبوده كه هيأت موسس بخواهد چنين كاري كند، چون تمام اعضاي هيأت مؤسس چهره‌هاي شناخته شده در نظام هستند و اين موارد يك شائبه است. چون اگر چنين مواردي وجود داشت، دانشگاه آزاد اسلامي به اين جا نمي‌رسيد. دانشگاه آزاد اسلامي اكنون يك مسير زيبايي را طي مي‌كند كه به همين دليل به آن شجره طيبه ميگوييم، فكر مي‌كنيد چطور مي‌شود كه رؤساي دانشگاه‌هاي جهان اسلام با اتفاق آرا به آقاي جاسبي رأي مي‌دهند؟، اين اتفاق به خاطر مشاهده رشد، توسعه و موفقيت دانشگاه آزاد اسلامي است كه از هيچ به اينجا رسيده و ما بايد با يك ديد خوشبينانه به مسائل نگاه كنيم تا مشكلات حل شود.
*** فارس: آقاي دكتر، جنابعالي هميشه فردي پاسخگو در دانشگاه آزاد بوده‌ايد، اما يكي از دلايل ايجاد چنين فضاي بي‌اعتمادي نسبت به شخص آقاي جاسبي تا حدودي به شفاف نشدن فضا از سوي وي مرتبط مي‌شود. چون بسياري از مواردي كه مثلاً آقاي زاكاني به عنوان عضو هيأت تحقيق و تفحص مجلس هفتم مطرح كرد، تا كنون بي‌پاسخ مانده و يا آقاي جاسبي علي‌رغم دعوت‌هاي مكرر در ميزگردهاي دانشجويي حاضر نمي‌شود.اگر جاسبي در جمع‌هاي داشنجويي حاضر مي‌شد و مي‌توانست پاسخ شبهات را بدهد، اين شائبه‌ها مطرح نمي‌شد. موضوع وقف هم كه بالذات امري پسنديده است، مورد ترديد قرار نمي‌گرفت. الان تقريبا بسياري از منتقدان متفق‌القول هستند كه آقاي جاسبي مي‌خواهد با اين كار رياستش را دائمي كند. اين بحث تعيين شدن سقف زماني براي رياست دانشگاه آزاد اين شائبه را جدي‌تر مي‌كند.
- زارع: من با مردم تماس دارم، با مسئولين و روحانيت در تماس هستم و در شيراز، تبريز و اردبيل با اساتيد و پيشكسوتان جلسات متعددي داشتم كه آنها همگي مي‌گفتند موضوع وقف، بسيار ارزنده است از اين عمل ابراز خوشحالي مي‌كردند.
* فارس: درست است، بنده هم عرض كردم كه وقف در وهله اول كار خوبي است به شرطي كه خالصانه و صادقانه باشد، نه براي تداوم رياست آقاي جاسبي و يا تداوم مالكيت هيئت مؤسس بر آن.
- زارع: ببينيد، اين موضوع در نزد اساتيد برجسته‌اي در شيراز، پيشكسوتان پزشكي كشور و حتي نمايندگان محترم مجلس كار ارزنده‌اي تقلي شده است، ممكن است تعداد اندكي سوال داشته باشند ولي بسياري از مردم مي‌گويند كه كار خوبي است و جالب بود كه برخي از علما مي‌گفتند كه ما فكر مي‌كرديم دانشگاه آزاد اسلامي از ابتدا وقف است، چون نه دولتي است و نه خصوصي و تعاوني، پس ما گمان مي‌كرديم كه دانشگاه آزاد اسلامي از ابتدا وقف بوده است كه به نظرم درست هم فكر مي‌كردند. من به آنها مي‌گفتم كه ما قبلا اعلام نكرديم ولي تا كنون خودمان هم با اين ديد فعاليت مي‌كرديم. بنده دانشگاه آزاد اسلامي را به عنوان معبد مي‌ديدم و عنوان شغل به آن نگاه نمي‌كردم. زماني كه در دانشگاه تربيت معلم بودم از بنده خواستند كه براي مسئوليت‌هاي فراتر از دانشگاه تربيت معلم از دانشگاه آزاد اسلامي استعفا بدهم كه من به آنها گفتم شما مي‌توانيد از جايي كه معبدتان است استعفا بدهيد؟ آنها تعجب كردند كه من به دانشگاه آزاد اسلامي به عنوان يك شغل نگاه نمي‌كردم، بنده استاد پايه 30 دانشگاه شهيد بهشتي هستم و با استفاده از كليه تجارب مديريتي اعتقادم اين است كه موضوع وقف اموال دانشگاه آزاد اسلامي زيرسوال نيست، در مورد شفافيت عملكرد رياست دانشگاه نيز بنده شخصاً جلساتي را براي هيأت تحقيق و تفحص هماهنگ كردم، حتي با خود دكتر جاسبي هم جلسه گذاشتيم و هرچه خواستند براي آنها فراهم كرديم. من از تمام معاونين و روساي واحدها دعوت كردم در واحد علوم تحقيقات و از مسئولان تحقيق و تفحص هم دعوت كردم و تمام زمينه‌ها را براي آنها فراهم كردم. در حالي كه برخي مي‌گفتند دانشگاه آزاد اسلامي دولتي نيست و نمي‌توان از آن تحقيق و تفحص كرد، اما گفتيم اشكالي ندارد، هر چه كه مي‌خواهند به آنها بدهيد. من هرجا كه بوده‌ام مسئولان بازرسي آنجا آمده‌اند و من نيز هميشه استقبال كرده‌ام، چون عيب‌هاي ما را مي‌گويند، اگر عيب‌ها را صادقانه بگويند ما آنها را اصلاح مي‌كنيم اما متأسفانه برخي مواقع مسائل ديگري مطرح مي‌شود كه شما هم در جريان هستيد.
دانشگاه آزاد اسلامي يكي از بازوهاي نيرومند نظام جمهوري اسلامي جهت تحقق سند چشم انداز و رسيدن به قله دانايي است، چرا كه از هم اكنون در بحث كيفيت فعاليت، حدود 50 مركز تحقيقاتي و 10 پارك تحقيقاتي را شروع كرده‌ايم كه به نظرم كافي نيست، چون قرار است نصف بار آموزش عالي كشور را به دوش بكشيم. در پزشكي بايد توسعه بيشتري بدهيم، در دندانپزشكي حدود 10 سال است كه دانشگاه آزاد اسلامي كه تنها واحد خوراسگان را دارد بر اساس آمار وزارت بهداشت مقام اول را دارد. فشار زيادي وارد مي‌شود كه دوره‌هاي بينالمللي راه‌اندازي كنيم كه اين كار را نيز شروع كرده‌ايم و مجوز آن را در قشم و كيش در رشته پزشكي در بعد بينالمللي گرفته‌ايم.
در بحث درس وصاياي امام(ره) و حتي دفاع مقدس اولين دانشگاهي بوديم كه پيش قدم شديم و اين از افتخارات دانشگاه آزاد اسلامي است، اما ممكن است نقايصي هم وجود داشته باشد كه بايد آنها را حل كنيم. در هر صورت در هر مسئوليتي كه باشيم، تا زماني كه زنده هستيم اگر كاري از دست ما برمي‌آيد بايد انجام دهيم. ما در جهت حل مشكلات جامعه همگي مسئول هستيم.
بدون وحدت بين گروه‌ها، مشكلات و عقب ماندگي‌هاي گذشته حل نمي‌شود، وحدت بايد عملي و نه لفظي باشد. يعني وحدت بايد بين تمام نيروهاي مخلص و حول محور مقام معظم رهبري شكل بگيرد تا موفق شويم. وحدت بايد حول قانون اساسي، اسلام و رهبري مقام معظم رهبري باشد و برخي اختلاف سليقه‌ها نيز مي‌تواند وجود داشته باشد. به نظر بنده اين اختلاف سليقه‌ها زيباست، چون اگر همگي يك فكر داشته باشيم موفق نمي‌شويم بلكه بايد ابعاد مختلف را ببينيم و نظرات خود را بدهيم و در نهايت برآيند نظرات مختلف را پيش ببريم.
اكنون حضور در كنگره‌هاي جهاني تنها بحث دانشگاه آزاد اسلامي و دولتي مطرح نيست، بلكه نام ايران و جمهوري اسلامي مطرح مي‌شود، پس بايد در بعد پژوهش بيشتر كار كنيم، چون قرار بود تا پايان برنامه چهارم 1.5 درصد توليد ناخالص ملي به پژوهش اختصاص پيدا كند كه متأسفانه چنين نشده است و اكنون حدود 0.55 درصد است و روي اين بايد كار كنيم تا سند چشم انداز محقق شود.
يك خبر خوب بدهم، مي‌دانيد كه ما مقام چهارم توليد علم در خاورميانه را داشتيم، حالا ايران مقام دوم را دارد و از عربستان سعودي و مصر پيش افتاديم و فقط تركيه از ما جلوتر است كه نسبت به ما خيلي جلوتر است، ولي اكنون در بعضي رشته‌ها مانند شيمي از تركيه كمي جلوتر هستيم و پيش‌بيني ما اين است كه در پايان 2009 در توليد علم در رشته شيمي از تركيه نيز جلو مي‌افتيم.
* فارس: در تمام رشته‌ها؟
- زارع: نه در مجموع، بلكه فقط در رشته شيمي، اما در ساير رشته‌ها از جمله علوم انساني عقب هستيم.
* فارس:در بحث علوم انساني راه ما با تركيه جداست چون تركيه تقريبا همان راه غرب را پيگيري مي‌كند.
- زارع: ما در علوم انساني حرف‌هاي زيادي داريم كه دنيا مشتاق شنيدن آن است، اگر در علوم انساني خوب كار كنيم و با توجه به سخنان مقام معظم رهبري تحولاتي انجام شود مي‌توان اميدوار بود، اكنون در برخي رشته‌ها با دانشگاه‌هاي معتبر جهان قرارداد داريم و بايد به جايي برسيم كه دوره‌هاي دكترا را گسترش دهيم و به آن توجه كنيم و حتي پيشنهاد مي‌كنم كه دوره‌هاي D.SC كه دوره‌هاي بعد از PHD است را فعال كنيم و آن را مورد توجه قرار دهيم، حتي دوره p.doc هم همينطور.
* فارس: ببخشيد، يك سوال ديگر هم داشتم. مخارج دانشگاه آزاد و مباحث مالي آن برعهده هيئت امنا است؟
- زارع: بله! ما ذي‌حساب داريم كه زيرنظر هيئت امنا دانشگاه آزاد اسلامي هستند كه بر ذي‌حساب‌هاي واحدهاي مختلف نظارت مي‌كنند.
* فارس: خب، اگر اجازه بدهيد در مورد كاركرد انتخاباتي دانشگاه آزاد نيز صحبت كنيم؟
- زارع: اين موضوع را بگذاريد براي يك وقت ديگر. فعلا با اين بحث خوبي كه انجام شد، بهتر است به اين موضوع وارد نشويم.
*فارس: پس اگر امكان دارد وقتي را هم به اين موضوع اختصاص دهيم تا در مورد شائبه‌هاي زيادي كه راجع به كاركردهاي انتخاباتي و مسائل بعد از انتخابات اخير درباره دانشگاه آزاد وجود دارد نيز صحبت‌هاي مفصلي داشته باشيم!
-زارع: در آينده اشكالي ندارد.
* فارس: متشكر. براي ادامه بحث قبلي، اگر امكان دارد بفرمائيد كه واحدهاي در حال تأسيس دانشگاه آزاد، چه واحدهايي هستند؟
- زارع: چند واحد را اخيراً به عنوان مركز راه‌اندازي كرده‌ايم، يكي از اين واحد در زهك زاهدان بود كه درست در مرز بين افغانستان و سيستان قرار دارد و مركز آن تأسيس شده و در اوايل كار قرار دارد. اعتقاد داريم كه دولت و مجلس هم بايد در اينجاها كمك كنند، چون بحث استراتژيك است.زهك و جزيره هرمز مكان‌هايي هستند كه نياز به كمك دارند. در جزيره هرمز زماني كه ديدم يك خانواده 9 شهيد داده است احساس كردم كه بايد كمك كنيم؛ شهرداري هم ياري كرد و ساختمان خود را در اختيار دانشگاه آزاد اسلامي قرارداد كه به واحد دانشگاهي تبديل شده است كه اين اقدامات موجب خوشحالي مردم و اهالي آن جزيره شده است.
خيلي خلاصه بگويم كه توسعه واحدهاي جديد را متوقف كرده‌ايم، مگر در موارد استثنايي. مثلاً در سرپل‌ذهاب تقاضاي شديد داريم و در حال بررسي موضوع هستيم و به اعتقاد من به مردم آنجا بايد كمك كنيم. ولي توسعه كيفي را در دستور كار داريم كه نهايتاً تأسيس واحدهاي علوم تحقيقات در استان‌ها در همين راستا انجام خواهد شد، البته با يك شرايط سختي در حال انجام است و اين توسعه كيفي است، چون تعداد دانشجويان مقطع كارشناسي محدود خواهد شد و بيشتر به ارشد و دكترا مي‌پردازد.
* فارس: اكنون واحد علوم تحقيقات فقط در تهران وجود دارد؟
- زارع: تهران، فارس، كرمان، آذربايجان شرقي و غربي و بسياري از مراكز استان‌ها واحد علوم و تحقيقات دارند. اعتقادم اين است كه بايد آموزش عالي را در بعد كيفي گسترش دهيم. دولت بايد بودجه بيشتري بگذارد وگرنه در آينده به مشكل برمي‌خوريم. اگر اكنون به سمت كيفيت برويم خودش اشتغال ايجاد مي‌كند و از سوي ديگر بايد قيف آموزش عالي را نيز درست قرار دهيم تا ورود دانشجو راحت و خروج آن از دانشگاه سخت شود.
حتي اعتقاد دارم در كارشناسي ارشد و دكترا هم كنكور بايد حذف شود. اگر كمبود استاد داريم بايد اعلام شود، چون ايرانياني در خارج از كشور هستند كه حاضرند به ايران بيايند. يعني بايد تسهيلات ايجاد كنيم تا اين افراد به كشور برگردند و من در اين زمينه افرادي را مي‌شناسم كه نياز مالي ندارند ولي مشتاق هستند به واحد علوم تحقيقات دانشگاه آزاد اسلامي آمده و در آنجا تدريس كنند كه بايد اين گونه افراد را فراخوان عمومي كنيم و خوشبختانه وزير علوم، وزير بهداشت، وزير ارشاد هم دانشگاهي بوده‌اند و هم با تجربه هستند و هم شناخت نسبت به دانشگاه‌هاي دولتي و غيردولتي دارند.
يكي از اولويت‌هاي آموزش عالي كشور ضمن تقويت بخش‌هاي دولتي، گسترش بخش‌هاي غيردولتي و توجه به كيفيت آنها است، در اين زمينه غير از دانشگاه آزاد اسلامي، حدود 100 واحد ديگر تأسيس شده‌اند و با اين كار ممكن است زودتر از موعد مقرر به سند چشم‌انداز دست پيدا كنيم.
* فارس:واحدهاي بينالمللي دانشگاه آزاد را نيز توسعه مي‌دهيد؟
- زارع: با توجه به سخنان حضرت امام(ره) در مورد جذب دانشجويان خارجي در دانشگاه‌ها، بايد توجه داشت كه گاهي مي‌توانيم در خارج از كشور دانشگاه داشته باشيم، در اين زمينه هم دانشگاه آزاد اسلامي بهتر از دانشگاه دولتي مي‌تواند حركت كند، چون در برخي كشورها در مقابل دانشگاه‌هاي دولتي ما موضع مي‌گيرند.
واحدهاي در حال توسعه مانند امارات، آكسفورد، لبنان و واحدهاي در حال تأسيس كويت، تاجيكستان، آذربايجان، ارمنستان مواردي هستند كه در اين زمينه نيازمند به تشويق و يك پشتوانه معنوي و نه مادي هستند. پشتيباني معنوي دولت و مجلس از دانشگاه آزاد اسلامي همانند گذشته در ادامه كار مي‌تواند بسيار نقش‌آفرين باشد، مانند همان امضاي 255 نماينده مجلس كه يك قوت قلب بزرگ براي مسئولان دانشگاه آزاد اسلامي بود. رؤساي واحدهاي دانشگاه آزاد اسلامي مانند آنچه مقام معظم رهبري در خصوص اساتيد دانشگاه‌ها فرمودند، مصداق فرماندهان جبهه جنگ نرم هستند، براي موفقيت در اين زمينه هيچ راهي نداريم مگر اينكه همگي دست در دست هم بدهيم و مشكلات را حل كنيم. در اين راستا بايد مسيري فراهم كنيم تا اساتيد خارجي كه ممكن است مسلمان هم نباشند ولي به جمهوري اسلامي اعتقاد دارند بتوانند در بعد علمي با ما همكاري كنند.
به عنوان سخن آخر هم اين نكته را بگويم كه ما 1درصد خاك و همچنين 1درصد جمعيت جهان را داريم، ولي 12درصد نفت و 19درصد گاز جهان در اختيار ما قرار دارد، پس بايد طوري حركت كنيم كه هر فردي كه مي‌خواهد ادامه تحصيل دهد، بتوانيم به وي كمك كنيم. يعني بايد افراد را يا بورس كنيم و يا به آنها وام بدهيم. تجديد تمدن اسلامي به وسيله همين نيروهاي جوان كشور امكان‌پذير است و توسعه اقتصادي، سياسي، علمي و فرهنگي و اجتماعي كه در 4 رأس يك مربع هستند يك تعادل زيبا در بين 4رأس ايجاد مي‌كند. اصل موازنه تفصيلي بر اين است كه امكان ندارد كه توسعه اجتماعي دهيم و توسعه فرهنگي نداشته باشيم و يا اينكه توسعه فرهنگي داشته باشيم ولي توسعه اقتصادي نداشته باشيم. اكنون اگر در يك مورد عقب هستيم به اين خاطر است كه گاهي در روند 30 ساله خود مثلاً توسعه سياسي را مدنظر قرار داده و به توسعه فرهنگي توجه كمتر كرديم و يا برعكس، در حالي كه اينها در كنار هم است و تجديد هر تمدني به آن وابسته است و در اين شرايط است كه نقشه جامع علمي كشور تحقق پيدا مي‌كند و سند چشم‌انداز كشور نيز با همين نگاه مي‌تواند محقق شود، حركت پژوهش‌محور مشكل گشا خواهد بود.
*فارس: از وقتي كه براي پاسخگويي اختصاص داديد، متشكرم.
-زارعي: من هم از شما متشكرم.