«دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا روز سه‌شنبه تصمیم خود را درباره «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) یا توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 اعلام کرد.
ایران و پنج کشور عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل (آمریکا، فرانسه، انگلیس، روسیه و چین) به علاوه آلمان در تیرماه سال ۱۳۹۴ به توافقی دست یافتند که قرار بود در ازای ایجاد محدودیت در بخش‌هایی از فعالیت‌های هسته‌ای ایران، همه تحریم‌های بین‌المللی و یکجانبه مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران را رفع کند.
ترامپ گفت: «این به اصطلاح توافق قرار بود از ایالت متحده و متحدان ما در برابر جنون بمب هسته‌ای ایران محافظت کند- سلاحی که تنها بقاء رژیم ایران را به خطر خواهد انداخت.»
وی درباره برجام گفت: «این توافق در واقع به ایران اجازه داد غنی‌سازی اورانیوم را ادامه دهد و با گذشت زمان به آستانه گریز هسته‌ای برسد.»
ترامپ تصریح کرد: «در زمانی که آمریکا از بیشترین اهرم فشار برخوردار بود، این توافق فاجعه‌بار میلیاردها دلار پول که برخی از آنها پول نقد بودند در اختیار این حکومت- و رژیم تروریسم وحشتناک آن - قرار داد که برای من به عنوان یک شهروند آمریکا شرم‌آور بود.»
ترامپ گفت: «رژیم ایران مهم‌ترین حامی تروریسم است.»
ترامپ اضافه کرد: «امروز ما شواهد قطعی داریم که این وعده‌های ایران دروغ بودند.»
رئیس‌جمهور آمریکا با استناد به اسناد ادعایی نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی گفت: «هفته گذشته اسرائیل اسناد اطلاعاتی منتشر کرد که سابقه ایران در زمینه دنبال کردن سلاح‌های هسته‌ای را نشان داد.»
وی گفت: «من قبلا گفته‌ام که اگر نتوان برجام را اصلاح کرد، در آن نمی‌مانیم.»
ترامپ گفت: «در لحظات آینده، سندی را برای بازگرداندن تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران امضا می‌کنم. بالاترین سطح تحریم‌های اقتصادی را اعمال خواهیم کرد.»
وی اضافه کرد: «هر کشوری که به ایران برای دستیابی به سلاح کمک کند به شدت توسط ایالات متحده تحریم خواهد شد. آمریکا با رشوه هسته‌ای گروگان گرفته نخواهد شد.»
***
رهبران جهان به این اقدام ترامپ که البته ناقض تعهدات بین‌المللی یک کشور دارای حاکمیت است، واکنش‌هایی به شرح ذیل نشان دادند:
«باراک اوباما» رئیس‌جمهور سابق آمریکا که برجام در زمان وی اجرایی شد هم بیانیه داد و گفت که «متحدان اروپایی ما، کارشناسان و وزیر دفاع کنونی ایالات متحده» اعتقاد دارند که برجام نتیجه‌بخش بوده و خروج از این توافق به معنی پشت کردن به نزدیک‌ترین متحدان آمریکاست.
وی همچنین هشدار داده که خروج یکجانبه از پیمان‌های چندجانبه بین‌المللی موجب به خطر افتادن اعتبار آمریکا می‌شود.
منبعی در وزارت خارجه سوریه، اقدام رئیس‌جمهور آمریکا در خروج از برجام را به شدت محکوم و اعلام کرد که «این اقدام شنیع از انزوای آمریکا حکایت دارد.»
«ابراهیم کالین» سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه نیز در واکنش به تصمیم امشب ترامپ، گفت که این اقدام یکجانبه آمریکا در خروج از برجام باعث بی‌ثباتی در منطقه و افزایش درگیری‌ها و تنش‌های جدید خواهد شد.
یک منبع در وزارت خارجه روسیه هم گفته که تصمیم ترامپ، تهدیدی برای امنیت بین‌الملل است. این منبع همچنین گفته که خروج از توافق هسته‌ای «در حکم نقض فاحش حقوق بین‌الملل و موجب کاهش نفوذ آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای» می‌شود.
سخنگوی بوئینگ هم که قرار بود هواپیماهای برجامی به ایران بفروشد بیانیه داده و گفته که برای برداشتن گام‌های بعدی در خصوص معامله با ایران، با دولت آمریکا مشاوره می‌کند و همانطور که تاکنون اقدام می‌شد، در ادامه روند هم از هدایت‌های دولت آمریکا تبعیت می‌کند.
«ولادیمیر شامانوف» رئیس کمیته دفاعی دوما روسیه نیز گفته که تصمیم آمریکا به خروج از برجام کانون‌های آشوب جدید در خاورمیانه ایجاد خواهد کرد. رئیس کمیته روابط بین‌الملل دومای روسیه هم پیامدهای این تصمیم ترامپ را ویگرانگر توصیف کرده است.
«آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل متحد هم به تصمیم ترامپ واکنش نشان داده و ضمن ابراز نگرانی از تبعات این اقدام آمریکایی‌ها، از همه اعضای توافق ایران و ۱+۵ خواسته که به تعهدات خود پایبند باشند.
«ترزا مِی» نخست‌وزیر انگلیس بیانیه مشترک تروئیکای اروپا در حمایت از برجام خوانده است. در این بیانیه ضمن ابراز تأسف از تصمیم ترامپ، بر متعهد ماندن این سه کشور به توافق هسته‌ای تأکید و به همه کشورهای جهان یادآوری شده که توافق هسته‌ای، پشتوانه‌ای حقوقی به نام قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل دارد و به همین خاطر، مفاد آن کماکان برای جهانیان لازم‌الاجرا است.
رژیم آل خلیفه هم بیانیه‌ای صادر کرده و گفته که بحرین از تصمیم ترامپ برای خروج از برجام و اعمال تحریم‌های شدید علیه ایران، حمایت می‌کند.
وزارت خارجه آلمان هم طی بیانیه‌ای اعلام کرد که با برجام، دنیا امن‌تر از قبل شده و اروپا به همین خاطر، برای حفظ آن «سخت تلاش خواهد کرد.»
«اویگدور لیبرمن» وزیر جنگ رژیم صهیونیستی هم با لفاظی در خصوص تصمیم ترامپ، گفت که این کار وی نشانگر «رهبری شجاعانه آمریکا است که نهایتاً به فروپاشی رژیم بد و ظالم ایران می‌انجامد.»
«جان بولتون» مشاور امنیت ملی ترامپ هم گفته که کار ترامپ در خروج از توافق هسته‌ای «پیامی روشن به دیگران می‌فرستد که ایالات متحده توافقات ناقص را قبول ندارد.»
رژیم آل‌سعود هم بیانیه‌ای داد و گفت که از خروج آمریکا از برجام استقبال و این کار ترامپ را تأیید می‌کند.
«مایک پامپئو» وزیر خارجه آمریکا هم بیانیه داد.
در بیانیه وزارت خارجه آمریکا آمده است: «همانطور که از توافق ایران خارج می‌شویم، با شرکایمان برای یافتن راه‌حلی واقعی، جامع و ماندگار برای تهدید ایران، همکاری می‌کنیم. ما منافع مشترکی برای جلوگیری از دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای داریم.»
پامپئو گفته که آمریکا با شرکایش برای متوقف کردن برنامه موشکی بالستیک ایران و جلوگیری از ادامه فعالیت‌های منطقه‌ای کشورمان، کار خواهد کرد.
«فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اروپا هم سخنرانی کرد و گفت که اتحادیه اروپا هم از این تصمیم تأسف می‌خورد. موگرینی همچنین گفته که برجام برای امنیت منطقه، اروپا و کل جهان، حیاتی است.
«امانوئل ماکرون» رئیس‌جمهور فرانسه که تلاش زیادی برای تغییر نظر ترامپ به خرج داده بود، بلافاصله در توئیتر نوشت که «فرانسه، آلمان و پادشاهی متحده از تصمیم ایالات متحده برای خروج از برجام تأسف می‌خورند. رژیم منع اشاعه در خطر است.»
اولین واکنش برای نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی بود. «بنیامین نتانیاهو» اقدام ترامپ در خروج از برجام را «اقدامی شجاعانه» خواند و از آن استقبال کرد.
