یکی از مسائلی که هر ساله در فضای نشر مطرح می شود، بحث مکان برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران است. پس از سی و یک سال که از برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران می گذرد، هنوز هم این مسئله مطرح می شود که نمایشگاه بین المللی را در کجای تهران برپا کنیم. در بین گزینه هایی که برای برپایی نمایشگاه بین المللی کتاب تهران وجود دارد، در چند سال اخیر دو نام تکرار می شود؛ هر سال شهر آفتاب و مصلای تهران به عنوان دو گزینه مطرح می شوند و هر بار یکی را بر دیگری ترجیح می دهند. اما این خانه به دوشی نمایشگاه بین المللی کتاب تهران کی تمام می شود؟
حسین عابدینی مدیر مسئول انتشارات سفیر اردهال در خصوص مکان برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران گفت: هرسال حرف هایی درباره مکان برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران زده می شود و در آخر کار خود را می کنند. مصلای تهران گزینه خوبی برای برپایی نمایشگاه استانی کتاب تهران است. اگر بخواهیم مکانی را برای برپایی نمایشگاه بین المللی کتاب درنظر بگیرید، شهر آفتاب گزینه بهتری است. شهر آفتاب هم به فرودگاه بین المللی نزدیک است و هم در نزدیکی ورودی استان‌های مختلف به تهران قرار دارد. شهر آفتاب گزینه فنی تری برای برپایی نمایشگاه بین المللی کتاب تهران نسبت به مصلای تهران است؛ کما اینکه مصلای تهران برای برپایی نمایشگاه بین المللی کتاب تهران ساخته نشده بود.
مدیر مسئول انتشارات سفیر اردهال با اشاره به اینکه همیشه با مسئولان در زمینه مکان برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران بحث‌هایی داشته ایم، اظهار داشت: از ابتدای سال کسی به مکان برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران فکر نمی‌کند. دو سه ماه مانده به برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، همه یادشان می‌آید که باید مکان برگزاری آن را مشخص کنند! بعد هم می‌گویند چاره‌ای نداریم نمایشگاه بین المللی کتاب را امسال در مصلای تهران یا شهر آفتاب برگزار می‌کنیم. هرچه هم بگوییم باز اتفاقی نمی‌افتد. این امکان نیست که برای برگزاری نمایشگاه کتاب جای خاصی داشته باشند؛ چرا تهران به این بزرگی و کشور با این وسعت، یک جای ثابت با امکانات کافی برای برپایی نمایشگاه کتاب ندارد؟!
عابدینی ادامه داد: البته نمایشگاه دائمی برای کتاب در جایی مانند باغ کتاب وجود دارد؛ اما باید یک جای ثابت با امکانات کافی و با مدیریت موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران باشد و تشکل‌ها برگزار کننده آن نباشد. مدیریت آن را وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید انجام دهد و تشکل‌های نشر باید به عنوان میهمان حاضر باشند و از نظرات آن‌ها برای برپایی نمایشگاه بین المللی کتاب تهران استفاده شود؛ نه اینکه خود تشکل‌های نشر مجری برگزاری نمایشگاه شوند و غرفه بندی کنند. در هیچ جای دنیا اینگونه نیست. اگر بخواهند یارانه‌ای به ناشر بدهند، غرفه‌ها را به صورت رایگان در اختیار ناشر قرار می‌دهند. وزارت ارشاد حداقل ۵ تا ۶ میلیارد تومان به مصلای تهران برای برپایی نمایشگاه کتاب اجاره بها می‌دهد. با چنین هزینه‌ای که وزارت ارشاد می‌کند، به نشر کمکی نمی‌شود.
مدیر مسئول انتشارات سفیر اردهال با اشاره به صحبت‌های سال های گذشته درباره مکان برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بیان کرد: قرار بود نمایشگاه بین المللی کتاب تهران برای ۵ سال در شهر آفتاب برگزار شود اما تنها یک یا دو سال در این مکان دوام آوردند. مسئولان ما برنامه ریزی طولانی مدت برای ۱۰ تا ۲۰ سال آینده نمی‌کنند. فردی چهار سال مدیریت می‌کند و پس از این مدت کنار گذاشته می‌شود و فرد جایگزین برنامه‌های مدیر قبلی را دنبال نمی‌کند. البته این بی برنامگی و بی سر و سامانی تنها در زمینه برپایی نمایشگاه کتاب نیست. ما مصیبت مکان برگزاری نمایشگاه کتاب را هر سال داریم، چون برنامه کاری برای برپایی این نمایشگاه وجود ندارد.
مکان مناسب برای برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران کجاست؟
احمد دولت آبادی مدیر مسئول انتشارات نگار تابان، هم در گفتگو با خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، در خصوص مکان نمایشگاه بین المللی کتاب تهران گفت: خواهی نخواهی مصلای تهران برای نماز جمعه ساخته شده و برای برگزاری مراسم‌های فرهنگی احداث نشده بود؛ اما شهر آفتاب را مختص نمایشگاه‌ها ساختند. به نظر می رسد یکی دو سال دیگر باید نمایشگاه بین المللی کتاب را در این مکان برگزار کنند. تا مراسم‌های فرهنگی در شهر آفتاب برگزار نشود، نمی‌توان نواقص این مکان را شناخت. نواقص در دل کار مشخص می‌شوند یعنی باید ناشران در شهر آفتاب مستقر شوند تا نواقص را رفع کنند.
وی افزود: یک سال به شهر آفتاب می‌روی و متوجه می‌شوی، تردد مردم با مشکل مواجه است. باید برای رفت و آمد مردم به شهر آفتاب تدابیری اندیشیده شود؛ حالا چه مترو به این کار اختصاص یابد و چه اتوبوس‌های رایگان توسط شهرداری. البته مسائل دیگری هم در این بین مطرح می‌شود؛ برای مثال اگر نمایشگاه بین المللی کتاب تهران با مشکل کمبود پارکینگ مواجه باشد، باید این مشکل در دل کار شناخته شود. نمی‌توان با برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در شهر آفتاب مخالفت کرد، چون بستر برگزاری نمایشگاه‌های بین المللی در این مکان فراهم شده است و برای ساخت آن هزینه زیادی کردند.
وی اظهار داشت: با وجود معضل ترافیک و پارکینگی که در شهر تهران وجود دارد تا کی می‌خواهد برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در داخل شهر ادامه داشته باشد؟! در نهایت باید این نمایشگاه به شهر آفتاب برود و در این مکان برگزار شود.
مدیر مسئول انتشارات نگار تابان با اشاره به اینکه سال اولی که نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در شهر آفتاب برگزار شد، مشکل تردد به این مکان برای مردم وجود داشت؛ بیان کرد: شهرداری تهران می‌تواند با گذاشتن اتوبوس‌های سریع السیر برای شهر آفتاب و تبلیغاتی که می‌تواند انجام دهد، مشکل تردد مردم به شهر آفتاب را حل کند. در شهر آفتاب با مشکل تردد مردم مواجه بودیم البته در مصلای تهران با مشکل پارکینگ داشتیم. اگر این دو مکان را با هم مقایسه کنید در می‌یابید هم شهر آفتاب و هم مصلای تهران برای برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران مشکلاتی داشته اند. با وجود این شهر آفتاب برای این کار بهتر است؛ چون برای این دست کار‌ها احداث شده است.
دولت آبادی ادامه داد: جا به جایی نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در سال‌های اخیر تاثیری در فروش ناشران نداشته است. اگر نمایشگاه کتاب در مصلا برگزار شود، مردم می‌توانند برای بازدید بعد از ظهر هم به نمایشگاه بین المللی کتاب تهران بیایند، اما اگر در شهر آفتاب برگزار شود باید حتما صبح برای بازدید وقت بگذارد. اگر همان اتوبوس‌های رایگان برای نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در نظر گرفته شود و برای آن تبلیغ کنند، نه اینکه تنها بگویند اتوبوس انتقال مردم به شهر آفتاب گذاشتیم و به مردم خدمات بدهند مردم از نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در شهر آفتاب هم استقبال می‌کنند.