صراط: آخرین روز از تیرماه مصادف با اربعین حسین آقا ممتحنی معروف به حمید
سبزواری است، شاعری که رهبر معظم انقلاب نام ماندگار و پر افتخار او را
یادآور تلاش ارزنده هنرمندی سخت کوش و شجاع در پشتیبانی از انقلاب در عرصه ی
شعر و ادب دانست.
به گزارش ایرنا، او که «سرود درد» را با «لاله خونین کربلا» به هم آمیخت و «شباب طی شده» را با مشق «شب و مرگ» تجربه کرد، شخصیتی بود که رهبر معظم انقلاب از او به عنوان شاعری صریح و ثابت قدم و موقع شناس یاد کرد که سرودها و منظومه های بلند و غزل ها و قصیده های خوش ساخت و پرمضمون او، ثروت ادبیِ درخوری را تقدیم انقلاب کرد.
بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان امروز مراسم چهلمین روز درگذشت استاد سبزواری را در زادگاهش برپا کرد و گروهی از سرشناسان حوزه شعر و ادب همچون محمدعلی بهمنی، حسین اسرافیلی، محمدکاظم کاظمی، پرویز بیگی حبیب آبادی، علیرضا قزوه، اسماعیل امینی، محمدحسین جعفریان، زکریا اخلاقی، جواد محقق، مصطفی محدثی خراسانی، محمود اکرامی فر، افشین علاء، عباس باقری و رضا اسماعیلی در این مراسم گردهم جمع شدند.
هنوز شعر همپای جلودار او در دل های مردم جا دارد که در روز قدس با یاد او این شعر را زمزمه کردند و سرودهای حماسی و انقلابی اش همچون «آمریکا آمریکا ننگ به نیرنگ تو» کینه و بغض استکبارستیزی را در جوانان کشورمان زنده و بانشاط نگه می دارد.
گروه فرهنگی ایرنا به مناسبت چهلمین روز درگذشت این شعار نامدار معاصر گفت و گوهایی را با اصحاب فرهنگ و هنر انجام داده که به شرح زیر است:
** شعرهای مرحوم سبزواری شناسنامه زمان مند انقلاب است
علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از اشعار مرحوم سبزواری به عنوان شناسامه زمان مند انقلاب یاد کرد و گفت: سروده های سبزواری برای ترویج احساسات علیه استکبار جهانی نقش بسیاری داشت و می توان تمامی حوادث انقلاب را در شعرهای مرحوم حمید سبزواری دید و مضومن اشعارش بدیع بود و از یاد نخواهد رفت.
وی با بیان اینکه مرحوم استاد حمید سبزواری همواره دارای روحیه انقلابی بود گفت: سروده های سبزواری در حوزه انقلاب اسلامی جاودانه می ماند.
جنتی با اشاره به تاثیرگذاری اشعار مرحوم حمید سبزواری در دوران قبل و بعد از انقلاب گفت: ما شعر انقلاب را با شعر سبزواری می شناسیم و اگر بپذیریم شعر می تواند نقش بسیار موثری در ارتقا فرهنگی کشور داشته باشد، شعر انقلاب ویژگی خاصی دارد که در جهت اشاعه فرهنگ انقلابی بسیار موثر بوده است.
وی اضافه کرد: نماد شعر انقلابی در شعر سبزواری متبلور است و او کسی است که قبل از پیروزی انقلاب، علیه رژیم گذشته و در جهت تقویت جنبش ضداستعماری و ضداستکباری شعر می گفت و اشعار او پس از پیروزی انقلاب و در اولین روزهای انقلاب در قالب سرود برای همه مردم ما حماسه ساز بود اگرچه ما شخصیت ها و شاعران دیگری در این زمینه داریم.
وی درباره ثابت قدمی و موقع شناسی مرحوم سبزواری نیز گفت: مواضع او ثابت بود، یعنی از سال 1320 تا دوران جنگ جهانی دوم، علیه متفقین شعر می گفت و در دوران رژیم گذشته نیز مواضع خود را داشت و از ابتدای انقلاب تا به امروز در 37 سال گذشته همواره بر مواضع خود ثابت بوده و این بزرگترین ارزشی است که در وجود او می بینیم.
جنتی با اشاره به تعبیر رهبر معظم انقلاب درباره مرحوم سبزواری که به ثروت ادبی یاد کردند، گفت: آنچه که رهبر معظم انقلاب فرمود خیرالکلام درباره ایشان بود و هر سال در شب های شعر در محضر رهبر معظم انقلاب شرکت می کرد و امسال خلا وجودی او احساس می شود.
** سبزواری فرهنگ انقلاب را با اشعارش گسترش داد
رئیس سازمان صدا و سیما گفت: مرحوم سبزواری با اشعار خود توانست فرهنگ انقلاب را گسترش دهد و پس از انقلاب نیز همچنان وفادار و پایدار در راه انقلاب بود.
عبدالعلی علی عسکری همچنین گفت: پدر شعر انقلاب از تمام وجود خود مایه گذاشت و با اشعار زیبای خود توانست هنر و شعر انقلاب را در ابعاد وسیعی گسترش دهد.
وی صداقت و شجاعت در راه حقیقت را بزرگترین و مهمترین ویژگی پدر شعر انقلاب دانست و گفت: هرگاه هنر و شعر توام با صداقت و شجاعت و در راه حقیقت باشد می تواند زیبا و ماندگار شود.
وی با بیان اینکه استاد حمید سبزواری سجایای بسیار ارزشمند، برجسته و فاخری داشت، ادامه داد: او چه در قبل از انقلاب در راه مبارزه با ظلم و اجحاف علیه رژیم ستم شاهی قیام کرد و چه در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی فداکاری های بسیاری کرد.
** سبزواری مضامین دینی را در قالب تصنیف معنا بخشید
معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از مرحوم حمید سبزواری به عنوان شاعری یاد کرد که مضامین دینی را در قالب تصنیف و سرود معنا بخشید.
سیدعباس صالحی گفت: مرحوم سبزواری به علت آشنایی خوب و ارتباط مناسبی که با حوزه دین و علمای دینی داشت و همچنین با توجه به تعلقات دیرین دینی او، می توان گفت وی یکی از شاعران خوبی است که توانست مضامین دینی را به خوبی در شعرهایش بگنجاند.
وی افزود: مرحوم سبزواری توانست مفاهیم دینی را که در برخی قالب ها قابل عرضه است، از نظر شکلی در قالب های مضامین شعر دینی متنوع تر کند که یکی از این فرم های جدیدی که او اضافه کرد، قالب ترانه تصنیف و سرود بود تا مضامین دینی را در حوزه مفاهیم و شخصیت ها در این قالب ها معنا بخشد.
صالحی افزود: به عنوان نمونه سبزواری برای تمجید و توصیف متفکر شهید استاد مرتضی مطهری، شعری را در قالب سرود و ترانه ارائه کرد و فضای عمیق تر و گسترده تری را برای معرفی این شهید ایجاد کرد.
معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به پیام رهبر معظم انقلاب که از مرحوم سبزواری به عنوان شاعری نامدار و ثابت قدم یاد کردند، گفت: گاهی افراد گرفتار تغییرات موقعیتی می شوند که موقعیت ها به اعتبار شرایط روانی و روحی و فضاهای اجتماعی باعث می شود تا آنها در زیگزاگ های فکری یا رفتاری قرار گیرند.
وی چنین وضعیتی را برای همه افراد طبیعی دانست اما تاکید کرد: این وضعیت برای هنرمندان به علت شرایط روحی و زودرنجی هایی که ممکن است داشته باشند، بیشتر رخ می دهد اما مرحوم سبزواری اینگونه نبود.
صالحی اضافه کرد: مرحوم سبزواری در طول پنج دهه حیات فعال هنری و اجتماعی خود یک مسیر روشن و مستمری داشت و در عین اینکه دلبسته و وابسته قدرت نشد و مسیر مستقیم خود را حفظ کرد، هیچگاه گرفتار پاره ای از زودرنجی ها و تندروی ها نشد و توانست در همین مسیر مستقیم باقی بماند و دهه های متوالی از عمر خود را در خدمت به جامعه طی کند.
** شاعران جوان جای مرحوم سبزواری را پر خواهند کرد
معاون سرمایه انسانی صدا و سیما گفت: امروز در نسل جوان شعرای بزرگی داریم که در آینده جای سبزواری را پر خواهند کرد.
علی اصغر جعفری گفت: مرحوم سبزواری و دوستان وی، پیش از پیروزی انقلاب اسلامی با مدیریت کردن بخش ادبی انقلاب، در واقع مکتب شعری انقلاب را پایه گذاری کردند و در طول این سال ها به تربیت نسل جوان پرداخته و شعرای جوانی را تحویل جامعه دادند.
وی تاکید کرد: امروز در یک بالندگی ادبی به سر می بریم. یعنی مرحوم سبزواری و دوستانش این مکتب شعری را پاس داشتند و در مواقع مختلف جامعه را به تحول سوق دادند و در کنار این تلاش ها از تربیت و آموزش نسل جوان غافل نشدند.
معاون صدا و سیما همچنین گفت: امروز جمع کثیری از شعرای کشور در حوزه های مقاومت و مبانی دینی شعر می سرایند و حتی شعرایی آیینی از این چشمه جوشان شعر انقلاب بهره می برند.
جعفری ادامه داد: شعرای جوان ما باید بدانند شعر در طول تاریخ بویژه در ایران در خدمت دین و مبارزه با ظلم و دفاع از مظلوم بوده است، یعنی شعر حماسی و شعر مردمی ما هیچگاه از نیازهای جامعه جدا نبوده است.
وی تاکید کرد: البته در روزگاری جریان های شعری در خدمت سلاطین و عیش و نوش و بحث های حاشیه ای بوده اما هیچگاه این جریان ها ماندگار نبوده و آنچه باقی مانده و جاری شده و در ذهن مردم جا گرفته، شعری بوده که با مردم زندگی کرده و به مردم عشق ورزیده و در سختی ها و شادی ها در کنار مردم بوده است.
جعفری افزود: اگر جوانان می خواهند ماندگار شوند، باید این راه را انتخاب کنند و امروز همه نخبگان و اهل علم و ادبیات و مردم به احترام سبزواری ایستاده اند.
** سیره شخصیتی سبزواری الگوی جوانان باشد
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، گفت: سیره شخصیتی مرحوم حمید سبزواری از سیره ادبی او مهمتر است و باید الگوی جوانان باشد.
غلامعلی حداد عادل گفت: مرحوم سبزواری فقط در حرف از انقلاب اسلامی ستایش نمی کرد، بلکه یک مومن واقعی و انقلابی بود و ذره ای مشکل نداشت و در طول 38 سال پس از انقلاب کسی کوچک ترین خطا و انحرافی در وی مشاهده نکرد که از مسیر اسلام و عدالت و انقلاب منحرف شده باشد.
وی با اشاره به پیام رهبر معظم انقلاب که از مرحوم سبزواری به صفاتی همچون صریح، ثابت قدم و موقع شناس یاد کرده بودند، اظهار داشت: این شاعر نامدار معاصر در هر جایی که پای ارزش های انقلاب و ولایت در میان بود، انجام وظیفه و در هر مناسبتی مانند دوران دفاع مقدس و فتنه از نظام دفاع می کرد.
نماینده سابق مردم تهران در مجلس شورای اسلامی همچنین گفت: مرحوم سبزواری به رغم سن زیادی که داشت، هر سال در جلسات شعر که در حضور رهبر معظم انقلاب برگزار می شد، شرکت می کرد و به عنوان پیر شاعران انقلاب شعر می خواند.
حداد عادل با اشاره به جایگاه آموزه ها و مفاهیم قرآنی در اشعار سبزواری افزود: سبزواری فرزند اسلام بود و ذهن او یک ذهن قرآنی بود و جای به جای این مفاهیم در شعر او می تراوید.
رئیس بنیاد سعدی، مجموعه اشعار پدر شعر انقلاب را ثروت ارزشمندی دانست و گفت: نسل جوان باید شعر انقلاب را از سبزواری یاد بگیرد و او را طرازی در سخن گفتن بدانند و در اعتقاد و عمل همانند او باشند.
** دردنامه سبزواری را بخوانید
پسر ارشد مرحوم حمید سبزواری از کتاب «سرود درد» به عنوان دردنامه پدر خود یاد کرد و از جوانان خواست تا برای آشنایی بیشتر با فضای واقعی ایران قبل از انقلاب، این کتاب را بخوانند.
محسن ممتحنی به خبرنگار معارف ایرنا گفت: کتاب «سرود درد» یک دردنامه است و در واقع مربوط به همه مسائلی است که در زمان حکومت شاه اتفاق افتاده و پدرم احساس مسئولیت می کرد و اشعاری را می سرود.
وی از جوانان خواست به وضعیت کنونی نگاه نکنند و با خواندن این آثار بدانند که چه وقایعی بر این مملکت گذشته است.
در کتاب «سرود درد» مختصری از زندگینامه پدر شعر انقلاب و شعرهای او ارائه شده که این شعرها در قالب های مثنوی، چهارپاره، نو و غزل سروده شده است. نیایش، در آسیای رنج، گور عشق، شب و مرگ، سرود یاس، کابوس، غزلی در شب، وصیت به فرزند، شباب طی شده، آموزگار من و لاله خونین کربلا، برخی عنوان های اشعار این کتاب است.
ممتحنی افزود: پس از پیروزی انقلاب اسلامی، پدرم به مناسبت های مختلف و بدنبال هر اتفاقی که در ایران می افتاد و وظیفه خود می دانست که شعری ماندگار بگوید و اشعاری همچون سرود سپیده، فروغ سحر و پگاه ما از جمله این سروده هاست.
وی همچنین گفت: پدرم تمام وقت و فکر خود را وقف انقلاب کرد و اشعاری همچون سرود سپیده که در ایام بعد از پیروزی انقلاب و زمان جنگ سروده شده برای جوانان درس های بسیاری دارد.
ممتحنی ادامه داد: پدرم به خاطر احساس مسئولیت، هر زمانی که به شهرستان می رفت، در جلسات شعر شرکت می کرد و افرادی را که از استعداد شعر برخوردار بودند، به تهران دعوت می کرد تا زمینه های رشد آنان را فراهم کند و این مساله باعث شد تا چندین نفر از شعرایی که امروز مطرح هستند، به منزل ما آمده و ارتباط خود را با پدرم حفظ کنند.
** سبزواری هیچگاه در مسیر انقلاب تردید نکرد
عضو هیات علمی دانشگاه تهران گفت: برخی شاعران در ابتدای انقلاب در مسیر آرمان ها بودند ولی دچار اعوجاج هایی شدند ولی وی هیچگاه در مسیر خود تردید نکرد و تا آخرین روزها و حتی در بستر بیماری خود را وقف خدمت کرده بود و الگویی برای جوانان است.
سیدمحمد حسینی افزود: به تعبیر رهبر انقلاب مرحوم سبزواری روحیه جوانانه ای داشت و در سن 90 سالگی هنوز اهل اقدام بود و هر جا نیاز بود حضور پیدا می کرد و در اشعار وی حماسه و پایبندی به انقلاب دیده می شد.
وی افزود: این شاعر نامدار از ابتدای انقلاب با شهامت و جرات حضور داشت و در دورانی که برخی افراد مدافعان انقلاب را مورد هجوم قرار می دادند، مرحوم سبزواری بدون هیچ درنگی وظیفه خود را انجام می داد و توجهی به معاندان و مخالفان نداشت.
حسینی اضافه کرد: سبزواری کسی بود که مواضع انقلابی خود را به صورت شفاف بیان می کرد ولی برخی از انقلابی های دیروز را امروز می بینیم که چندپهلو صحبت می کنند و نگران هجمه ها هستند ولی وی به راه و هدف خود اعتماد داشت و نظر خود را صریح در قالب اشعار بیان می کرد.
وی همچنین گفت: همانگونه که وی ابتدای انقلاب با صراحت از امام و انقلاب دفاع می کرد، در دوران دفاع مقدس نیز با اشعار خود جبهه های جنگ را تقویت می کرد و تا پایان بر میثاق خود استوار بود و همانگونه که به امام خمینی(ره) ارادت داشت، در کنار رهبر انقلاب بود و به قدری با حضرت آیت الله خامنه ای مانوس بود که معظم له وی را با نام کوچک «حمید» صدا می کردند و این مساله نشان دهنده اوج علاقه رهبر به وی همچون یک برادر و دوست صمیمی بود.
وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به ملاقات هایی که با مرحوم سبزواری داشته، اظهار داشت: یک بار آن مرحوم به رغم کهولت سن تواضع و فروتنی داشت و ما را تا در منزل بدرقه می کرد و عمر سبزواری بسیار بابرکت بود. یعنی شاعران بسیاری در کشور داریم ولی کمتر شاعری دیده می شود که اشعارش اینگونه مردمی شود و همراه با موسیقی و آهنگ زیبا تاثیرگذار شود.
وی افزود: سرودهای او همچون «خمینی ای امام» یا «ای شهید مطهر» و اشعار دوران دفاع مقدس در گوشه عزلت سروده نمی شد بلکه تاثیر فوری در جامعه داشت و در کشور ماندگار می شد.
حسینی از احاطه وی به زیبایی کلام و مضمون و محتوای اشعار یاد کرد و گفت: از آنجا که مرحوم سبزواری با آموزه های دینی پیوند داشت، ماندگار خواهد بود و برای مقطع خاصی نخواهد بود.
** انقلاب با اشعار سبزواری سرعت می گرفت
قائم مقام شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی گفت: اشعار مرحوم حمید سبزواری در افزایش سرعت انقلاب اسلامی نقش داشت.
اصغر آب خضر با اشاره به تاثیرگذاری اشعار مرحوم سبزواری در دوران انقلاب و دفاع مقدس گفت: اشعاری همچون همپای جلودار و خمینی ای امام، سبب تشویق مردم برای حضور در صحنه های انقلاب می شد.
وی اضافه کرد: پدر شعر انقلاب با زبان شعر و ادبیات و با استفاده از واژه های بسیار حماسی و ارزشی، توانست تحرک بیشتری در جامعه بویژه در میان نسل جوان ایجاد کند. البته شاید اکنون درک چنین احساسی به راحتی قابل تصور نباشد ولی در ابتدای انقلاب این اشعار در افزایش سرعت انقلاب بسیار نقش داشت.
آب خضر همچنین گفت: مرحوم سبزواری در دوران دفاع مقدس با سرودن شعر همپای جلودار که متن آن با دکلمه مرحوم فرج الله سلحشور و با صدای سیدحسام الدین سراج اجرا شد، در واقع انقلابی در داخل کشور و در فضای جبهه و جنگ به وجود آورد و چنین کارهایی از سبزواری زیاد دیده شده است.
وی از پدر شعر انقلاب به عنوان شاعری کم نظیر یاد کرد و گفت: تاریخ انقلاب اسلامی مرحوم سبزواری را فراموش نخواهد کرد.
قائم مقام شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی اظهار کرد: ولایتمداری یکی از ویژگی های او بود، به گونه ای که سبزواری قبل از پیروزی انقلاب اسلامی خود را با راه امام (ره) هماهنگ کرده بود و سروده هایی نیز داشت و در دوران انقلاب نیز اینگونه بود و پس از ارتحال حضرت امام خمینی (ره)، خط و مسیر نورانی ولایت را هیچگاه رها نکرد.
** سروده های سبزواری شعر مردم و انقلاب بود
رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه کشور، ویژگی اشعار مرحوم حمید سبزواری را مردمی بودن و بیان دردمندی ها و اهداف انقلاب دانست.
حجت الاسلام سیدرضا تقوی گفت: همیشه شاعرانی که کلام خود را از قله شعور در قالب های ادبی ریخته اند، در روشنگری و ایجاد تحول در جامعه نقش اساسی و مهم داشتند.
وی افزد: ویژگی قابل توجه مرحوم سبزواری در این بود که شعر او شعر مردم و دردمندی ها و انقلاب بود و شعر سبزواری شعر حمایت از مظلومان و محرومان بود.
تقوی تاکید کرد: اشعاری که درباره مردم مظلوم فلسطین و در دفاع از امام خمینی(ره) و آرمان های این ملت سروده، در تاریخ انقلاب خواهد ماند.
وی همچنین گفت: مردم با عشق و علاقه در تشییع پیکر او شرکت کرده اند و با کمال تاسف یک چهره فرهنگی و ادبی را از دست دادیم و سبزواری توانست ذهن مردم را از قله بلند شعور با بال خیال خود به یک سلسله ارزش ها متوجه کند.
رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه کشور افزود: مرحوم سبزواری که از هر جهت دوست داشتنی و دردمند بود، در اکثر موضوع های انقلاب شعر سروده و ذهن و دل مردم با سروده های سبزواری آشناست.
وی با بیان اینکه بیشتر اشعار و سروده های سبزواری از رسانه ملی پخش شده اظهار امیدواری کرد تا مسئولان صدا وسیما آن قسمت از اشعار وی را که تاکنون پخش نشده برای تقویت فرهنگ و بویژه برای نسل جوان پخش کنند، چون شعر وی فرهنگساز است و همراه با انقلاب و آرمان های انقلاب است.
** کلام آخر
امسال در شب میلاد کریم اهل بیت(ع) جای سبزواری در جمع شاعران خالی بود تا اشعار خود را در محضر رهبر معظم انقلاب بخواند ولی حضرت آیت الله خامنه ای از استاد سبزواری به عنوان رفیق عزیز و شاعر ارجمند این محفل همیشگی یاد کرد که جمع بندی زندگی شعری این شاعر در زمان حیاتش انجام نشد.
قریحه شعری سبزواری و تسلط او بر انواع شعر و به روز بودن او از جمله ویژگی هایی بود که رهبر انقلاب از حمید فرمود و امروز این خلاء در زمینه سرود وجود دارد تا با تکرار این سرودها فرهنگسازی از سطوح بالای معرفتی تا سطوح عامه جامعه صورت گیرد.
به گزارش ایرنا، او که «سرود درد» را با «لاله خونین کربلا» به هم آمیخت و «شباب طی شده» را با مشق «شب و مرگ» تجربه کرد، شخصیتی بود که رهبر معظم انقلاب از او به عنوان شاعری صریح و ثابت قدم و موقع شناس یاد کرد که سرودها و منظومه های بلند و غزل ها و قصیده های خوش ساخت و پرمضمون او، ثروت ادبیِ درخوری را تقدیم انقلاب کرد.
بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان امروز مراسم چهلمین روز درگذشت استاد سبزواری را در زادگاهش برپا کرد و گروهی از سرشناسان حوزه شعر و ادب همچون محمدعلی بهمنی، حسین اسرافیلی، محمدکاظم کاظمی، پرویز بیگی حبیب آبادی، علیرضا قزوه، اسماعیل امینی، محمدحسین جعفریان، زکریا اخلاقی، جواد محقق، مصطفی محدثی خراسانی، محمود اکرامی فر، افشین علاء، عباس باقری و رضا اسماعیلی در این مراسم گردهم جمع شدند.
هنوز شعر همپای جلودار او در دل های مردم جا دارد که در روز قدس با یاد او این شعر را زمزمه کردند و سرودهای حماسی و انقلابی اش همچون «آمریکا آمریکا ننگ به نیرنگ تو» کینه و بغض استکبارستیزی را در جوانان کشورمان زنده و بانشاط نگه می دارد.
گروه فرهنگی ایرنا به مناسبت چهلمین روز درگذشت این شعار نامدار معاصر گفت و گوهایی را با اصحاب فرهنگ و هنر انجام داده که به شرح زیر است:
** شعرهای مرحوم سبزواری شناسنامه زمان مند انقلاب است
علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از اشعار مرحوم سبزواری به عنوان شناسامه زمان مند انقلاب یاد کرد و گفت: سروده های سبزواری برای ترویج احساسات علیه استکبار جهانی نقش بسیاری داشت و می توان تمامی حوادث انقلاب را در شعرهای مرحوم حمید سبزواری دید و مضومن اشعارش بدیع بود و از یاد نخواهد رفت.
وی با بیان اینکه مرحوم استاد حمید سبزواری همواره دارای روحیه انقلابی بود گفت: سروده های سبزواری در حوزه انقلاب اسلامی جاودانه می ماند.
جنتی با اشاره به تاثیرگذاری اشعار مرحوم حمید سبزواری در دوران قبل و بعد از انقلاب گفت: ما شعر انقلاب را با شعر سبزواری می شناسیم و اگر بپذیریم شعر می تواند نقش بسیار موثری در ارتقا فرهنگی کشور داشته باشد، شعر انقلاب ویژگی خاصی دارد که در جهت اشاعه فرهنگ انقلابی بسیار موثر بوده است.
وی اضافه کرد: نماد شعر انقلابی در شعر سبزواری متبلور است و او کسی است که قبل از پیروزی انقلاب، علیه رژیم گذشته و در جهت تقویت جنبش ضداستعماری و ضداستکباری شعر می گفت و اشعار او پس از پیروزی انقلاب و در اولین روزهای انقلاب در قالب سرود برای همه مردم ما حماسه ساز بود اگرچه ما شخصیت ها و شاعران دیگری در این زمینه داریم.
وی درباره ثابت قدمی و موقع شناسی مرحوم سبزواری نیز گفت: مواضع او ثابت بود، یعنی از سال 1320 تا دوران جنگ جهانی دوم، علیه متفقین شعر می گفت و در دوران رژیم گذشته نیز مواضع خود را داشت و از ابتدای انقلاب تا به امروز در 37 سال گذشته همواره بر مواضع خود ثابت بوده و این بزرگترین ارزشی است که در وجود او می بینیم.
جنتی با اشاره به تعبیر رهبر معظم انقلاب درباره مرحوم سبزواری که به ثروت ادبی یاد کردند، گفت: آنچه که رهبر معظم انقلاب فرمود خیرالکلام درباره ایشان بود و هر سال در شب های شعر در محضر رهبر معظم انقلاب شرکت می کرد و امسال خلا وجودی او احساس می شود.
** سبزواری فرهنگ انقلاب را با اشعارش گسترش داد
رئیس سازمان صدا و سیما گفت: مرحوم سبزواری با اشعار خود توانست فرهنگ انقلاب را گسترش دهد و پس از انقلاب نیز همچنان وفادار و پایدار در راه انقلاب بود.
عبدالعلی علی عسکری همچنین گفت: پدر شعر انقلاب از تمام وجود خود مایه گذاشت و با اشعار زیبای خود توانست هنر و شعر انقلاب را در ابعاد وسیعی گسترش دهد.
وی صداقت و شجاعت در راه حقیقت را بزرگترین و مهمترین ویژگی پدر شعر انقلاب دانست و گفت: هرگاه هنر و شعر توام با صداقت و شجاعت و در راه حقیقت باشد می تواند زیبا و ماندگار شود.
وی با بیان اینکه استاد حمید سبزواری سجایای بسیار ارزشمند، برجسته و فاخری داشت، ادامه داد: او چه در قبل از انقلاب در راه مبارزه با ظلم و اجحاف علیه رژیم ستم شاهی قیام کرد و چه در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی فداکاری های بسیاری کرد.
** سبزواری مضامین دینی را در قالب تصنیف معنا بخشید
معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از مرحوم حمید سبزواری به عنوان شاعری یاد کرد که مضامین دینی را در قالب تصنیف و سرود معنا بخشید.
سیدعباس صالحی گفت: مرحوم سبزواری به علت آشنایی خوب و ارتباط مناسبی که با حوزه دین و علمای دینی داشت و همچنین با توجه به تعلقات دیرین دینی او، می توان گفت وی یکی از شاعران خوبی است که توانست مضامین دینی را به خوبی در شعرهایش بگنجاند.
وی افزود: مرحوم سبزواری توانست مفاهیم دینی را که در برخی قالب ها قابل عرضه است، از نظر شکلی در قالب های مضامین شعر دینی متنوع تر کند که یکی از این فرم های جدیدی که او اضافه کرد، قالب ترانه تصنیف و سرود بود تا مضامین دینی را در حوزه مفاهیم و شخصیت ها در این قالب ها معنا بخشد.
صالحی افزود: به عنوان نمونه سبزواری برای تمجید و توصیف متفکر شهید استاد مرتضی مطهری، شعری را در قالب سرود و ترانه ارائه کرد و فضای عمیق تر و گسترده تری را برای معرفی این شهید ایجاد کرد.
معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به پیام رهبر معظم انقلاب که از مرحوم سبزواری به عنوان شاعری نامدار و ثابت قدم یاد کردند، گفت: گاهی افراد گرفتار تغییرات موقعیتی می شوند که موقعیت ها به اعتبار شرایط روانی و روحی و فضاهای اجتماعی باعث می شود تا آنها در زیگزاگ های فکری یا رفتاری قرار گیرند.
وی چنین وضعیتی را برای همه افراد طبیعی دانست اما تاکید کرد: این وضعیت برای هنرمندان به علت شرایط روحی و زودرنجی هایی که ممکن است داشته باشند، بیشتر رخ می دهد اما مرحوم سبزواری اینگونه نبود.
صالحی اضافه کرد: مرحوم سبزواری در طول پنج دهه حیات فعال هنری و اجتماعی خود یک مسیر روشن و مستمری داشت و در عین اینکه دلبسته و وابسته قدرت نشد و مسیر مستقیم خود را حفظ کرد، هیچگاه گرفتار پاره ای از زودرنجی ها و تندروی ها نشد و توانست در همین مسیر مستقیم باقی بماند و دهه های متوالی از عمر خود را در خدمت به جامعه طی کند.
** شاعران جوان جای مرحوم سبزواری را پر خواهند کرد
معاون سرمایه انسانی صدا و سیما گفت: امروز در نسل جوان شعرای بزرگی داریم که در آینده جای سبزواری را پر خواهند کرد.
علی اصغر جعفری گفت: مرحوم سبزواری و دوستان وی، پیش از پیروزی انقلاب اسلامی با مدیریت کردن بخش ادبی انقلاب، در واقع مکتب شعری انقلاب را پایه گذاری کردند و در طول این سال ها به تربیت نسل جوان پرداخته و شعرای جوانی را تحویل جامعه دادند.
وی تاکید کرد: امروز در یک بالندگی ادبی به سر می بریم. یعنی مرحوم سبزواری و دوستانش این مکتب شعری را پاس داشتند و در مواقع مختلف جامعه را به تحول سوق دادند و در کنار این تلاش ها از تربیت و آموزش نسل جوان غافل نشدند.
معاون صدا و سیما همچنین گفت: امروز جمع کثیری از شعرای کشور در حوزه های مقاومت و مبانی دینی شعر می سرایند و حتی شعرایی آیینی از این چشمه جوشان شعر انقلاب بهره می برند.
جعفری ادامه داد: شعرای جوان ما باید بدانند شعر در طول تاریخ بویژه در ایران در خدمت دین و مبارزه با ظلم و دفاع از مظلوم بوده است، یعنی شعر حماسی و شعر مردمی ما هیچگاه از نیازهای جامعه جدا نبوده است.
وی تاکید کرد: البته در روزگاری جریان های شعری در خدمت سلاطین و عیش و نوش و بحث های حاشیه ای بوده اما هیچگاه این جریان ها ماندگار نبوده و آنچه باقی مانده و جاری شده و در ذهن مردم جا گرفته، شعری بوده که با مردم زندگی کرده و به مردم عشق ورزیده و در سختی ها و شادی ها در کنار مردم بوده است.
جعفری افزود: اگر جوانان می خواهند ماندگار شوند، باید این راه را انتخاب کنند و امروز همه نخبگان و اهل علم و ادبیات و مردم به احترام سبزواری ایستاده اند.
** سیره شخصیتی سبزواری الگوی جوانان باشد
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، گفت: سیره شخصیتی مرحوم حمید سبزواری از سیره ادبی او مهمتر است و باید الگوی جوانان باشد.
غلامعلی حداد عادل گفت: مرحوم سبزواری فقط در حرف از انقلاب اسلامی ستایش نمی کرد، بلکه یک مومن واقعی و انقلابی بود و ذره ای مشکل نداشت و در طول 38 سال پس از انقلاب کسی کوچک ترین خطا و انحرافی در وی مشاهده نکرد که از مسیر اسلام و عدالت و انقلاب منحرف شده باشد.
وی با اشاره به پیام رهبر معظم انقلاب که از مرحوم سبزواری به صفاتی همچون صریح، ثابت قدم و موقع شناس یاد کرده بودند، اظهار داشت: این شاعر نامدار معاصر در هر جایی که پای ارزش های انقلاب و ولایت در میان بود، انجام وظیفه و در هر مناسبتی مانند دوران دفاع مقدس و فتنه از نظام دفاع می کرد.
نماینده سابق مردم تهران در مجلس شورای اسلامی همچنین گفت: مرحوم سبزواری به رغم سن زیادی که داشت، هر سال در جلسات شعر که در حضور رهبر معظم انقلاب برگزار می شد، شرکت می کرد و به عنوان پیر شاعران انقلاب شعر می خواند.
حداد عادل با اشاره به جایگاه آموزه ها و مفاهیم قرآنی در اشعار سبزواری افزود: سبزواری فرزند اسلام بود و ذهن او یک ذهن قرآنی بود و جای به جای این مفاهیم در شعر او می تراوید.
رئیس بنیاد سعدی، مجموعه اشعار پدر شعر انقلاب را ثروت ارزشمندی دانست و گفت: نسل جوان باید شعر انقلاب را از سبزواری یاد بگیرد و او را طرازی در سخن گفتن بدانند و در اعتقاد و عمل همانند او باشند.
** دردنامه سبزواری را بخوانید
پسر ارشد مرحوم حمید سبزواری از کتاب «سرود درد» به عنوان دردنامه پدر خود یاد کرد و از جوانان خواست تا برای آشنایی بیشتر با فضای واقعی ایران قبل از انقلاب، این کتاب را بخوانند.
محسن ممتحنی به خبرنگار معارف ایرنا گفت: کتاب «سرود درد» یک دردنامه است و در واقع مربوط به همه مسائلی است که در زمان حکومت شاه اتفاق افتاده و پدرم احساس مسئولیت می کرد و اشعاری را می سرود.
وی از جوانان خواست به وضعیت کنونی نگاه نکنند و با خواندن این آثار بدانند که چه وقایعی بر این مملکت گذشته است.
در کتاب «سرود درد» مختصری از زندگینامه پدر شعر انقلاب و شعرهای او ارائه شده که این شعرها در قالب های مثنوی، چهارپاره، نو و غزل سروده شده است. نیایش، در آسیای رنج، گور عشق، شب و مرگ، سرود یاس، کابوس، غزلی در شب، وصیت به فرزند، شباب طی شده، آموزگار من و لاله خونین کربلا، برخی عنوان های اشعار این کتاب است.
ممتحنی افزود: پس از پیروزی انقلاب اسلامی، پدرم به مناسبت های مختلف و بدنبال هر اتفاقی که در ایران می افتاد و وظیفه خود می دانست که شعری ماندگار بگوید و اشعاری همچون سرود سپیده، فروغ سحر و پگاه ما از جمله این سروده هاست.
وی همچنین گفت: پدرم تمام وقت و فکر خود را وقف انقلاب کرد و اشعاری همچون سرود سپیده که در ایام بعد از پیروزی انقلاب و زمان جنگ سروده شده برای جوانان درس های بسیاری دارد.
ممتحنی ادامه داد: پدرم به خاطر احساس مسئولیت، هر زمانی که به شهرستان می رفت، در جلسات شعر شرکت می کرد و افرادی را که از استعداد شعر برخوردار بودند، به تهران دعوت می کرد تا زمینه های رشد آنان را فراهم کند و این مساله باعث شد تا چندین نفر از شعرایی که امروز مطرح هستند، به منزل ما آمده و ارتباط خود را با پدرم حفظ کنند.
** سبزواری هیچگاه در مسیر انقلاب تردید نکرد
عضو هیات علمی دانشگاه تهران گفت: برخی شاعران در ابتدای انقلاب در مسیر آرمان ها بودند ولی دچار اعوجاج هایی شدند ولی وی هیچگاه در مسیر خود تردید نکرد و تا آخرین روزها و حتی در بستر بیماری خود را وقف خدمت کرده بود و الگویی برای جوانان است.
سیدمحمد حسینی افزود: به تعبیر رهبر انقلاب مرحوم سبزواری روحیه جوانانه ای داشت و در سن 90 سالگی هنوز اهل اقدام بود و هر جا نیاز بود حضور پیدا می کرد و در اشعار وی حماسه و پایبندی به انقلاب دیده می شد.
وی افزود: این شاعر نامدار از ابتدای انقلاب با شهامت و جرات حضور داشت و در دورانی که برخی افراد مدافعان انقلاب را مورد هجوم قرار می دادند، مرحوم سبزواری بدون هیچ درنگی وظیفه خود را انجام می داد و توجهی به معاندان و مخالفان نداشت.
حسینی اضافه کرد: سبزواری کسی بود که مواضع انقلابی خود را به صورت شفاف بیان می کرد ولی برخی از انقلابی های دیروز را امروز می بینیم که چندپهلو صحبت می کنند و نگران هجمه ها هستند ولی وی به راه و هدف خود اعتماد داشت و نظر خود را صریح در قالب اشعار بیان می کرد.
وی همچنین گفت: همانگونه که وی ابتدای انقلاب با صراحت از امام و انقلاب دفاع می کرد، در دوران دفاع مقدس نیز با اشعار خود جبهه های جنگ را تقویت می کرد و تا پایان بر میثاق خود استوار بود و همانگونه که به امام خمینی(ره) ارادت داشت، در کنار رهبر انقلاب بود و به قدری با حضرت آیت الله خامنه ای مانوس بود که معظم له وی را با نام کوچک «حمید» صدا می کردند و این مساله نشان دهنده اوج علاقه رهبر به وی همچون یک برادر و دوست صمیمی بود.
وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به ملاقات هایی که با مرحوم سبزواری داشته، اظهار داشت: یک بار آن مرحوم به رغم کهولت سن تواضع و فروتنی داشت و ما را تا در منزل بدرقه می کرد و عمر سبزواری بسیار بابرکت بود. یعنی شاعران بسیاری در کشور داریم ولی کمتر شاعری دیده می شود که اشعارش اینگونه مردمی شود و همراه با موسیقی و آهنگ زیبا تاثیرگذار شود.
وی افزود: سرودهای او همچون «خمینی ای امام» یا «ای شهید مطهر» و اشعار دوران دفاع مقدس در گوشه عزلت سروده نمی شد بلکه تاثیر فوری در جامعه داشت و در کشور ماندگار می شد.
حسینی از احاطه وی به زیبایی کلام و مضمون و محتوای اشعار یاد کرد و گفت: از آنجا که مرحوم سبزواری با آموزه های دینی پیوند داشت، ماندگار خواهد بود و برای مقطع خاصی نخواهد بود.
** انقلاب با اشعار سبزواری سرعت می گرفت
قائم مقام شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی گفت: اشعار مرحوم حمید سبزواری در افزایش سرعت انقلاب اسلامی نقش داشت.
اصغر آب خضر با اشاره به تاثیرگذاری اشعار مرحوم سبزواری در دوران انقلاب و دفاع مقدس گفت: اشعاری همچون همپای جلودار و خمینی ای امام، سبب تشویق مردم برای حضور در صحنه های انقلاب می شد.
وی اضافه کرد: پدر شعر انقلاب با زبان شعر و ادبیات و با استفاده از واژه های بسیار حماسی و ارزشی، توانست تحرک بیشتری در جامعه بویژه در میان نسل جوان ایجاد کند. البته شاید اکنون درک چنین احساسی به راحتی قابل تصور نباشد ولی در ابتدای انقلاب این اشعار در افزایش سرعت انقلاب بسیار نقش داشت.
آب خضر همچنین گفت: مرحوم سبزواری در دوران دفاع مقدس با سرودن شعر همپای جلودار که متن آن با دکلمه مرحوم فرج الله سلحشور و با صدای سیدحسام الدین سراج اجرا شد، در واقع انقلابی در داخل کشور و در فضای جبهه و جنگ به وجود آورد و چنین کارهایی از سبزواری زیاد دیده شده است.
وی از پدر شعر انقلاب به عنوان شاعری کم نظیر یاد کرد و گفت: تاریخ انقلاب اسلامی مرحوم سبزواری را فراموش نخواهد کرد.
قائم مقام شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی اظهار کرد: ولایتمداری یکی از ویژگی های او بود، به گونه ای که سبزواری قبل از پیروزی انقلاب اسلامی خود را با راه امام (ره) هماهنگ کرده بود و سروده هایی نیز داشت و در دوران انقلاب نیز اینگونه بود و پس از ارتحال حضرت امام خمینی (ره)، خط و مسیر نورانی ولایت را هیچگاه رها نکرد.
** سروده های سبزواری شعر مردم و انقلاب بود
رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه کشور، ویژگی اشعار مرحوم حمید سبزواری را مردمی بودن و بیان دردمندی ها و اهداف انقلاب دانست.
حجت الاسلام سیدرضا تقوی گفت: همیشه شاعرانی که کلام خود را از قله شعور در قالب های ادبی ریخته اند، در روشنگری و ایجاد تحول در جامعه نقش اساسی و مهم داشتند.
وی افزد: ویژگی قابل توجه مرحوم سبزواری در این بود که شعر او شعر مردم و دردمندی ها و انقلاب بود و شعر سبزواری شعر حمایت از مظلومان و محرومان بود.
تقوی تاکید کرد: اشعاری که درباره مردم مظلوم فلسطین و در دفاع از امام خمینی(ره) و آرمان های این ملت سروده، در تاریخ انقلاب خواهد ماند.
وی همچنین گفت: مردم با عشق و علاقه در تشییع پیکر او شرکت کرده اند و با کمال تاسف یک چهره فرهنگی و ادبی را از دست دادیم و سبزواری توانست ذهن مردم را از قله بلند شعور با بال خیال خود به یک سلسله ارزش ها متوجه کند.
رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه کشور افزود: مرحوم سبزواری که از هر جهت دوست داشتنی و دردمند بود، در اکثر موضوع های انقلاب شعر سروده و ذهن و دل مردم با سروده های سبزواری آشناست.
وی با بیان اینکه بیشتر اشعار و سروده های سبزواری از رسانه ملی پخش شده اظهار امیدواری کرد تا مسئولان صدا وسیما آن قسمت از اشعار وی را که تاکنون پخش نشده برای تقویت فرهنگ و بویژه برای نسل جوان پخش کنند، چون شعر وی فرهنگساز است و همراه با انقلاب و آرمان های انقلاب است.
** کلام آخر
امسال در شب میلاد کریم اهل بیت(ع) جای سبزواری در جمع شاعران خالی بود تا اشعار خود را در محضر رهبر معظم انقلاب بخواند ولی حضرت آیت الله خامنه ای از استاد سبزواری به عنوان رفیق عزیز و شاعر ارجمند این محفل همیشگی یاد کرد که جمع بندی زندگی شعری این شاعر در زمان حیاتش انجام نشد.
قریحه شعری سبزواری و تسلط او بر انواع شعر و به روز بودن او از جمله ویژگی هایی بود که رهبر انقلاب از حمید فرمود و امروز این خلاء در زمینه سرود وجود دارد تا با تکرار این سرودها فرهنگسازی از سطوح بالای معرفتی تا سطوح عامه جامعه صورت گیرد.