رضاعلی جعفری، معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان گلستان در این همایش گفت: ضرورت کشاورزی حفاظتی به دلایلی چون شرایط اقلیمی و کمبود آب در استان بسیار مشهود است.
وی افزود: در کشاورزی حفاظتی باید قبل از تغییر روش به دنبال تغییر نگرش باشیم، هر تغییر نگرش یا تغییر ساختاری باید در اقتصاد کشاورزی نقش آفرین و به نفع کشاورز باشد.
وی بیان کرد: ما در مقابل نوآوری سایر روشها را نباید نفی کنیم، پیشرفت و موفقیت در این امر وقتی حاصل می شود که ثمره کار ما برای کشاورز سود آور باشد.
92 درصد از آب مصرفی در ایران، در بخش کشاورزی استفاده می شود
پروفسور کنت دین سایری، محقق مرکز تحقیقات بین المللی سمیت در ادامه گفت: یکی از جنبه های مفید خاک ورزی بهبود خصوصیات خاک و جلوگیری از تخریب و فرسایش خاک است.
وی در ادامه گفت: دومین جنبه مفید خاک ورزی مبحث استفاده بهینه از آب است که در ایران هم مانند سایر کشور ها با بحران آب روبرو هستیم، بیشترین میزان مصرف آب در بخش کشاورزی در دنیا را ایران به خود اختصاص داده است، 92 درصد از آب مصرفی در ایران، در بخش کشاورزی استفاده می شود.
وی افزود: موضوع دیگر بحث تغییر اقلیم است، کشاورزی حفاظتی می تواند آثار سوء مدیریت را کم کرده و خسارات را کاهش دهد.
وی در ادامه گفت: آخرین مورد کاهش هزینه های تولید و جذاب کردن فعالیت های کشاورزی برای جوانان است.
پروفسور کنت دین سایری در ادامه اظهار کرد: ما در خاک ورزی حفاظتی سه اصل را پیش رو داریم، که اولین آن بدون خاک ورزی یا کاهش خاک ورزی است، در روش بدون خاک ورزی بستر ما بدون خاک ورزی برای بذر کاشتن آماده می شود و در روش دیگر که نیاز به اندکی خاک ورزی است، خاک را عمودی بهم میزنیم و خاک نباید برگردانده شود.
وی تصریح کرد: شخم بی رویه مواد آلی خاک را تخریب کرده و کاهش می دهد، بسیاری از مردم فکر می کنند که کشاورزی حفاظتی فقط در زمین های بزرگ قابلیت اجرایی شدن را دارد که این فکر اشتباه است.
وی خاطرنشان کرد: من با بازدید هایی که از سازندگان ماشین آلات کشاورزی در ایران داشتم و معتقد هستم قابلیت ساخت ماشین آلات به هر اندازه ای را دارند پس زمین های کوچک تر نیز می توانند از روش های خاک ورزی حفاظتی استفاده کنند.
این کارشناس افزود: اصل دوم کشاورزی حفاظتی نگهداری مقداری از بقایای گیاهی در سطح خاک است، البته باید به یاد داشته باشیم که بقایا را با خاک مخلوط نکرده و شخم نزنیم، بین نگهداری بقایا در سطح خاک و خروجی بقایا از مزرعه باید تعادل برقرار شود.
وی تصریح کرد: اصل سوم کشاورزی حفاظتی شناسایی محصولات مناسب سیستم های زراعی و سودمند است، وارد کردن تناوب فوایدی از جمله کنترل علف هرز، کنترل آفات و بهبود شرایط زیستی را بهمراه دارد.
وی افزود: تناوب باعث زیاد شدن محصول شده و اضافه کردن محصول جدید در تناوب به اقتصاد کشاورز کمک خواهد کرد.
پروفسور کنت دین سایری بیان کرد: اصول خاک ورزی کشاورزی مانند دکوراسیون یک خانه است و اکثر کشورها به اشتباه فکر می کنند که کل بحث خاک ورزی را ماشین بذر کار مستقیم تشکیل می دهد و بقیه آیتم ها را فراموش می کنند که در ایران نیز ما شاهد این دیدگاه هستیم و تمام تاکید بر ماشین بوده است.
وی افزود: ما باید علاوه بر کار ماشین بقیه جنبه های مدیریتی را در نظر داشته و قبل از معرفی به کشاورز خود درک خوبی داشته و بصورت گروهی کار کنیم، کشاورزان را باید متوجه این موضوع کنیم که این تکنولوژی برایشان سود اقتصادی دارد.
وی اظهار کرد: کشاورزی حفاظتی هم در شرایط دیم و هم در شرایط آبی قابل اجرا است، کشاورزی حفاظتی در بعضی از کشور ها از 50 سال قبل شروع به کار کرده است، در دنیا حدود 124 میلیون هکتار کشاورزی حفاظتی بدون خاک ورزی اجرا می شود.
پروفسور کنت دین سایری گفت: نکته جالب در آمار اینست که 96 درصد از 124 میلیون هکتار در اراضی دیم انجام می شود و 90 درصد از 124 میلیون هکتار در پنج کشور دنیا در حال اجرا است.
وی در ادامه در مورد موانع کشاورزی حفاظتی گفت: بعضی از موانع کشاورزی حفاظتی را با مشکل روبرو می کند از جمله مهمترین آنها که فقدان دسترسی به ماشین مناسب است.
وی افزود: در کشور هایی که سیمیت در زمینه کشاورزی حفاظتی همکاری می کند، ما ماشین هایی را برای این امر ساخته ایم و در اختیار کشاورزان قرار می دهیم.
بدترین حالت برای کم کردن و از بین بردن بقایای محصول سوزاندن آن است
پرفسور کنت دین سایر در ادامه گفت: مشکل بعدی ما مدیریت بقایای گیاهی است، کشاورز از این بقایا استفاده های متعددی می تواند بکند که یکی از آنها برای خوراک دام ها است، ما باید مقداری از بقایا را برای کشاورزی حفاظتی نگه داریم.
وی افزود:در سیستم های زراعی آبی چون عملکرد بالا است بقایای گیاهی زیادی بر جا مانده و این موضوع خود مشکل ساز است، برای حل این موضوع خوب است در هر منطقه به تولید محصول زراعی توجه کرده و مقداری از باقیمانده محصول را برای دام و مقداری از باقیمانده محول را در سطح خاک نگه داریم، بدترین حالت برای کم کردن و از بین بردن بقایای محصول سوزاندن آن است.
وی در ادامه گفت: سومین مشکل نگرش ما است، بسیاری از ما در طول تحصیل آموختیم شخم و خاک ورزی بیشتر برابر با عملکرد بیشتر است، ماشین آلات و تکنولوژی های جدید ما را قادر می سازد برای محصول بیشتر کارهایی دیگری انجام دهیم.
پروفسور کنت دین سایری در پایان گفت: تجربه در کشور های مختلف ثابت کرده است وقتی کشاورزان تغییرات را با چشم ببینند می پذیرند، در بسیاری از موارد تغییر نگرش آنها زودتر از محققان بوده است.
گفتنی است، کشاورزی حفاظتی عبارت است از مجموعه فنونی از قبیل: نگهداری بقایای گیاهی، کاربرد روش های کم و بی خاک ورزی، تناوب زراعی، کاربرد کود سبز، کنترل تردد وسایل و ماشین های کشاورزی و استفاده از بسترهایی با پشته های عریض را شامل می شود که وقتی ترکیبی از این فنون به کار برده می شود صرفه جویی در وقت و تقویت منابع آب و خاک را سبب می گردد.