مسکوت‌گذاشتن لغو تحریم‌ها با شگرد تمدید چندباره مذاکرات!
آمریکا همچنان از لغو تحریم‌ها در چارچوب توافق نهایی طفره می‌رود و به همین دلیل آخرین گمانه از تمایل این رژیم به تمدید دوباره مذاکرات و توافق موقت تا ماه مارس (اسفند و فروردین) حکایت می‌کند. مذاکرات هفته گذشته مسقط به نتیجه لازم نرسید و ادامه مذاکرات به سه‌شنبه این هفته در وین موکول شده است. مهلت 4 ماهه تمدید شده پس از توافق ژنو سوم آذر به پایان می‌رسد اما آمریکا با وجود انعطاف فراوان ظریف و تیم همراه وی در مذاکرات در زمینه حجم و ظرفیت غنی‌سازی، حاضر نشده لغو تحریم‌ها را شفاف‌سازی کند. این در حالی است که زمزمه تعلیق حدود نیمی از 10 هزار سانتریفیوژ ایران در برخی رسانه‌ها، مخالف سیاست کلی و راهبردی جمهوری اسلامی مبنی بر رد غنی‌سازی نمایشی و تأکید بر غنی‌سازی در مقیاس صنعتی است. آمریکایی‌ها البته مدعی‌اند که به تمدید مذاکرات نمی‌اندیشند این یعنی بن‌بست و شکست مذاکرات که آمریکا به هیچ وجه دنبال آن نیست. با این وجود دولت آمریکا درصدد است با تهدید به عدم تمدید مذاکرات و شکست آن، برای خود فرصت چانه‌زنی بیشتر فراهم کرده، به سیاق توافق ژنو و تمدید تکمیلی آن، «تمدید اصل مذاکرات» را برای طرف ایرانی فاکتور کرده و ما به ازای اخذ امتیازات جدید طبق روال گذشته، مسکوت گذاشتن تکلیف لغو فوری همه تحریم‌ها را به هیئت ایرانی تحمیل کند! این شگرد استخوان لای زخم با توجه به مقدورات ناچیز دولت اوباما، انتخابی مطلوب برای آمریکا و به معنای تداوم زیان‌های ناشی از توافق ژنو برای ایران است. وزارت خارجه آمریکا برای رسیدن به این مطلوب از شگرد «به مرگ گرفتن و به تب راضی کردن» استفاده می‌کند.
به گزارش خبرگزاری رویترز تا 24 نوامبر (3 آذر) احتمالاً توافق نهایی هسته‌ای بین نمایندگان جمهوری اسلامی و غرب حاصل نمی‌شود و توافق‌نامه‌ای شبیه به توافق ژنو، البته با جزئیات بیشتر امضاء خواهد شد. این خبرگزاری به نقل از یک دیپلمات غربی گزارش داد که «رئوس توافق نهایی» تا 24 نوامبر قابل دسترس است «اما احتمالاً نه خود توافق».رویترز نوشت: با وجود این که دو طرف در ظاهر می‌گویند پیش از پایان مهلت مقرر (3 آذر) رسیدن به توافق نهایی ممکن است، اما در باطن امید به دستیابی به توافق در مذاکرات هفته آینده در وین به مراتب کمرنگ‌تر است.این خبرگزاری به نقل از «یک مقام ارشد ایرانی»(!) مدعی شد: «آنچه بیش از همه بخت تحقق دارد، دستیابی به نسخه‌ای جزیی‌تر از توافق ژنو است که از فشار اقتصادی بر ایران بکاهد و امکان ادامه گفت‌وگوها را فراهم کند».
برخی دیپلمات‌ها به رویترز گفته‌اند امکان تمدید کوتاه مدت گفت‌وگوها تا ماه مارس وجود دارد. وعده لغو تدریجی تحریم‌ها از سوی آمریکا و غرب در حالی است که این طیف به هیچ یک از وعده‌های روشن لغو تحریم‌ها در زمینه پتروشیمی، هواپیما و خودرو عمل نکردند و اکنون دادن وعده‌ای مبهم‌تر، از فقدان اعتبار بیشتر حکایت می‌کند. باراک اوباما بلافاصله پس از 2 روز مذاکرات محرمانه کری- ظریف، قانون وضعیت اضطراری را که از زمان دولت کارتر تصویب شد و مبنای بسیاری از تحریم‌هاست، برای یک سال دیگر تمدید کرد. ظاهراً فعلاً این ملموس‌ترین نتیجه 2 روز اعتمادسازی و گفت‌وگو در مسقط بوده است!
چالش اصلی دولت برنامه‌ریزی اقتصادی است نه تحریم‌ها
«اگر قرار بود احیای سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی با یک نشست و برخاست انجام شود، چرا این موضوع 16 ماه طول کشید؟».فرشاد مؤمنی استاد دانشگاه علامه طباطبایی ضمن بیان این مطلب در مصاحبه با آرمان خاطرنشان کرد: اگر کل ماجرای احیای سازمان مدیریت به این شکل حل و فصل شده که با یک جلسه عادی شورای عالی اداری و با یک نشست و برخاست اتفاق افتاده چرا زودتر این اتفاق نیفتاده بود؟ واقعاً برای ما سؤال است که چرا این تصمیم این قدر طول کشید؟
وی اضافه می‌کند: واقعیت این است که برخلاف چیزی که رسانه‌ها مطرح کردند، هنوز احیای سازمان برنامه کلید نخورده است. براساس آنچه در شورای عالی اداری به تصویب رسیده است به هیچ وجه با احیای سازمان برنامه روبه‌رو نیستیم بلکه آنچه به تصویب رسیده صرفاً کلیات موضوع است. به نظر من آنچه این مصوبه را نگران‌کننده می‌کند این است که براساس مواردی که سخنگوی محترم دولت و معاون اول مطرح کردند، ما با رویه‌های غیر متعارف در فهم چرایی نیاز به بازسازی و همچنین چگونگی طراحی یک شرایط مطلوب روبه‌رو هستیم. براساس آنچه این دو مسئول مطرح کرده‌اند به رئیس سازمان مدیریت دو هفته مهلت داده شده است که با جمع‌آوری نظرات کارشناسی کارشناسان مسیر راه‌اندازی سازمان مدیریت را تبیین کند که خود تأیید کننده این است که طی شانزده ماه گذشته مطالعه‌ای در این زمینه صورت نگرفته است.
مؤمنی گفت: این مسئله نشان‌دهنده این است که این کلید خوردن سازمان برنامه بدون آمادگی‌های قبلی صورت گرفته است.این اقتصاددان اصلاح‌طلب می‌گوید: اگر ملاحظه می‌شود که دقیقاً در همان زمانی که فریاد دولت از کمبود منابع برای پرداخت نقدی به آسمان است، اما تعهدات جدیدی تحت عنوان بسته حمایتی به تعهدات پیشین اضافه می‌شود و اگر تعارض و تناقض در جهت‌گیری‌های سیاستی دولت مشاهده می‌شود، همه اینها به برخورد سهل‌انگارانه در احیای سازمان برنامه‌ریزی برمی‌گردد.مؤمنی در مورد ادعای رشد اقتصادی می‌گوید: در این مورد چند مسأله مهم وجود دارد که ما باید به آنها هم توجه داشته باشیم؛ نکته اول اینکه ادعای بانک مرکزی با ادعاها و تحلیل‌هایی که در گزارش بسته سیاستی دولت ارائه شده بود تناقض دارد. در آن بسته خود دولت تصریح کرده بود که چون در سال 1392 سرمایه‌گذاری خاصی نشده است، افزایش معنی‌دار در رشد اقتصادی در سال 93 امکان‌پذیر نخواهد بود. حداقل انتظار این بود که اگر صداقتی در این ماجرا وجود داشت، می‌گفتند که ما می‌پذیریم در آن بسته تحلیل اشتباهی ارائه کردیم و چون این کار را نکردند، پذیرش دو ادعای تناقض‌آلود با دشواری روبه‌روست.
این اقتصاددان اضافه کرد: نکته بسیار مهم دیگری که وجود دارد براساس گزارش مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری در بهار 93 نسبت به بهار 92 از 10/4 درصد به 10/7 درصد رسیده است. حال، مسئولان اقتصادی باید توضیح دهند که چگونه ممکن است با افت محسوس و معنی‌دار نرخ بیکاری آن هم در فصل بهار که به لحاظ تحلیلی بسیار حائز اهمیت است، چنین رشد اقتصادی اتفاق افتاده است. بنابراین باتوجه به همه این ملاحظات به نظر من کاملاً طبیعی است که کسانی در این مورد تردیدهای جدی داشته باشند.فرشاد مؤمنی با دفاع از استراتژی اقتصاد مقاومتی گفت: این مفهوم اقتصاد مقاومتی اگر بازیچه گروه‌های پرنفوذ و ذی‌نفع و رانت‌جو قرار نگیرد و وارونه‌سازی درباره آن انجام ندهند، خیلی به صورت مستدل و مستوفا می‌شود نشان داد که افزایش توان مقاومت اقتصاد در برابر شوک‌های برون‌زا و افزایش قدرت انعطاف نظام ملی برای مواجهه با شوک‌های برون‌زا، بیش از هر چیز تحت تأثیر بنیه تولید ملی قرار دارد.
وی خاطرنشان کرد: فقط از طریق یک بازآرایی سیستمی ساختار نهادی و عبور از یک اقتصاد رانت‌محور و سوداگرا محور به یک اقتصاد تولید محور است که می‌توان به معنای دقیق کلمه، یک اقتصاد مقاوم را شکل داد.این استاد دانشگاه همچنین در مصاحبه با خبرگزاری ایلنا تصریح کرد: ملت و دولت نباید انتظار معجزه از توافق هسته‌ای داشته باشند.مؤمنی گفت: ملت و دولت نباید انتظار معجزه را داشته باشند و قرار نیست اتفاق خاصی یک شبه رخ دهد من این امر را در جلسات مختلف به مسئولین دولت گفته‌ام.این اقتصاددان در ادامه تصریح کرد: تا وقتی عزم و اراده جدی برای حل مشکل اقتصادی زیرساخت‌ها وجود نداشته باشد، هیچ اتفاقی ولو با لغو تحریم‌ها رخ نخواهد داد.