صراط: مساجد محلی، همواره در کنار مرکز عبادت
اجتماعی مردم به عنوان مرکزی برای رسیدگی به مشکلات مردم نیز مورد توجه
قرار می گرفته است. کانونی که متدینین ضمن برقراری ارتباط با خالق، نسبت به
حل مشکلات همنوعان و هم محلی های خود نیز اهتمام ویژه ای می
ورزیدند. دلهای رقیق شده مومنان به برکت نمازهای جماعت و مشارکت با اهل محل
در یک امر عبادی اجتماعی، فرصتی پیدا می کرد تا نیازهای شخصی آنها را هم
به اشتراک بگذارد.
حل معضلات اقتصادی
اهالی محل، با خبر شدن از شرایط فعلی هر خانواده، استفاده از تجربیات
بزرگان محله و ... فرصتی بود که به برکت صفهای نماز جماعت مسجد فراهم می
گشت و مردم از تجربیات اعتقادی امام جماعت و از تجربیات دیگر اهل مسجد
بهره می جستند.
مدتی
است، شهرداری ها و مراکز فرهنگی به عنوان یکی از متولیان فرهنگی کشور، سعی
در تمرکز فعالیت هایی فرهنگی، اجتماعی و ... در محله ها داشته اند. تا
جائی که شوراهای محله و شورایاری ها نمادی از این تغییرات بوده اند. این
تغییرات بالطبع در سبک زندگی و محل رجوع مردم نیز تأثیر گذار بوده است. در
این مجال نگاهی به وظایف و اهمیت تأسیس سرای محله ها خالی از لطف نیست.
ضرورت تشکیل سرای محلات
با
توجه به نقش و وظایف شهرداری محترم تهران در زمینه گسترش و حضور فعال
شهروندان در عرصه های گوناگون و اجرای سیاست محله محوری و تحقق بخشیدن به
ماده 71 قانون وظایف و تشکیلات شورای اسلامی کشور مصوب مجلس شورای اسلامی
دستور العمل ساماندهی مشارکت های اجتماعی در محلات شهر تهران تصویب و
ابلاغ گردید.
اهداف راه اندازی سرای محلات
-
افزایش مشارکت مردمی در اداره امور شهر از طریق بکارگیری توانمندی های و
ظرفیت های مادی و معنوی آنان و استفاده مثبت از امکانات محلات.
- ایجاد رکن اجرائی در سطح محله متناسب با رکن مشورتی و نظارتی شورایاری
- افزایش اعتماد و ارتباط متقابل بین شهرداری و ساکنین محلی
- تطابق هر چه بیشتر برنامه ها ، تصمیمات و فعالیت ها با خواسته ها و مطالبات اصلی و مهم مردم
- جهت احیاء و برجسته سازی هویت و جایگاه محله ای
- تقویت وافزایش همکاری مشترک شهروندان و شهرداری در انجام فعالیت های مختلف فرهنگی، اجتماعی و رفاهی
بر
این اساس و با توجه به مقدمات ذکر شده، تشابهی بین برخی از وظایفی که در
مساجد رایج بوده است و سرای محله ها پدید آمده است که می تواند هم تهدید
باشد و هر فرصت.
حجت الاسلام قرائتی اخیرا در نشست یاوران نماز به موضوعاتی درباره جایگاه مساجد اشاره کرد و گفت:
در
دوران قدیم نه بنیاد 15 خرداد وجود داشت و نه بهزیستی بلکه مردم در مسجد
دور یکدیگر جمع می‌شدند و متوجه می‌شدند که کدامیک از افراد محل مشکل دارند
و یا فقیر هستند. اما الان صدای قد قامت الصلوه می‌آید، مردم کمی به مسجد می‌آیند.
لذا این روزها بهزیستی یا بنیادی چون بنیاد 15 خرداد مسئول شده‌اند تا
بیایند فقرا را پیدا کنند و به آنها یاری برسانند در حالی که اشتباه در
عملکرد ماست. قرائتی تصریح کرد: سرای هر محله باید مسجد آن محل باشد و
تمامی مشکلات نیز در مساجد حل شود اما مسئله آن است که اساسا برخی مساجد ما
بیمارند.
از طرفی باید این نکته
را به یادداشت که علوم اسلامی ما کماکان از مشکلات خاص خود برخوردار است که
مهمترین آن عدم انطباق آ ن با اصول اسلامی می باشد.
یکی
از مخاطبین که با دلی پر درد از حضور خود در یکی از سرای محله
های شهر تهران سخن می گفت، از بی توجهی کارشناسان حاضر در این مرکز نسبت به
استفاده از اصول دینی و اخلاقی در ارائه مشاوره گلایه کرد.
این شهروند تهرانی افزود که مشاور
حاضر در سرای محله، در پی سؤال چند تن از مردم که مشکلات اخلاقی گریبانگیر
فرزندانشان شده بود و با مراجعه به این مرکز، درخواست رفع این مشکلات را
داشتند پاسخ های را ارائه کردند که در شأن یک خانواده اسلامی نیست و این نتیجه ی بی توجهی مسئولین ذیربط نسبت به بکارگیری افراد متعهد در این مراکز می باشد.
بررسی این اتفاقات را می توان در چند بخش مجزا مورد بررسی قرار داد که به اختصار عنوان می گردد:
1- رسیدگی
به مساجد یکی از وظایف اصلی دستگاههای نظارتی همچون رسیدگی به امور مساجد
است. مسئولیتی که بیش از هر چیزی باید بر دوش متولیان آن سنگینی کند. مسجد
که مقری برای ارتباط فرهنگی با اهل محل بوده است همیشه باید در انجام این
رسالت زنده بماند و مکانی برای رجوع دائمی شهروندان و اهل محل باشد. ارتباط
مؤثر بین امام جماعت و نمازگزاران و برنامه ریزی های فرهنگی در زمانهای
غیر از نماز جماعت می تواند تأثیر به سزایی در ارتباط بین مردم و مسجد
برقرار سازد. در واقع مراکزی همچون سرای محله اگر باعث تحت الشعاع قرار
دادن این جایگاه در مساجد باشد، بهتر است عطایش را به لقایش بخشید.
2- اگر
کاربردهای سرای محله و ارتباطش با مسجد را حل شده در نظر بگیریم (که هنوز
این گونه نیست) استفاده از کارشناسان و برنامه هایی که خقیقتا دغدغه اسلامی
را در اولویت خود قرار داده باشد از هر فعالیتی مهمتر به نظر می رسد.
3- اخیرا شهرداری یکی از مناطق غرب تهران، اقدام به راه اندازی مرکزی تحت عنوان مسجد- سرای محله
نموده است که به نوعی می تواند قدم خیری در راه اعتلای سطح فرهنگی-
اجتماعی محلات و در نهایت جامعه باشد. هر چند در راه اندازی چنین مراکزی
باید به جوانب آن توجه کافی نمود. چرا که چنین فضای مشترکی نباید باعث تحت
الشعاع قرار گرفتن معنویت مساجد شود. بلکه باید از معنویت مساجد در راه خط
دهی فرهنگی به سرای محله بهره جست.