* اتحادیه اروپا 7 بانک و شرکت ایرانی را دوباره تحریم کرد
مهمترین خبر در این مورد اقدام اتحادیه اروپا برای قراردادن دوباره نام 7 بانک و شرکت ایرانی در فهرست تحریم های خود بود. اتحادیه اروپا که در دادگاه عمومی اروپا به‌دلیل تحریم شرکت‌های ایرانی محکوم شده بود ترجیح داد به‌جای تقاضای استیناف، این شرکت‌ها را مجدداً در فهرست تحریم‌های خود قرار دهد.
دیپلمات‌های غربی دراین‌باره گفتند اتحادیه اروپا روز جمعه 7 بانک و شرکت ایرانی را که دادگاه عمومی اروپا در ماه سپتامبر حکم به لغو تحریم آنها داده بود مجدداً مورد تحریم قرار داده است.
یک دیپلمات گفت: این تصمیم در نشست وزرای دارایی کشورهای عضو اتحادیه اروپا و بدون نیاز به رأی‌گیری اتخاذ شده است چرا که اقدامی حقوقی در رابطه با مصادیق تحریم‌ها بوده است نه سیاست‌های اتحادیه اروپا در قبال پرونده هسته‌ای ایران.
وی افزود: این‌گونه تصمیمات به هیچ وجه سطح تحریم‌ها علیه ایران را تغییر نمی‌دهد بلکه در جهت حفظ فهرست کنونی تحریم‌ها اتخاذ شده است.
به گزارش تسنیم، دادگاه عمومی اتحادیه اروپا در ماه سپتامبر (شهریور) طی حکمی اعلام کرد اتحادیه اروپا باید تحریم‌های وضع‌شده علیه 7 بانک و شرکت ایرانی را لغو کند.
شرکت‌هایی که بر اساس این حکم می‌بایست تحریم‌ها علیه آنها لغو می‌شد عبارت بودند از: پست بانک، شرکت بیمه ایران، شرکت کشتیرانی گود لاک، بانک توسعه صادرات ایران، بانک بین المللی پرشیا، شرکت مهندسی و ساخت تأسیسات دریایی و بانک رفاه کارگران.
* مشروح گزارش صندوق بین‌المللی پول از 10 شاخص کلان اقتصاد ایران
گزارش مشروح صندوق بین المللی پول از وضعیت اقتصاد ایران خبر دیگری بود که
هفته گذشته منتشر شد. این نهاد بین المللی در گزارش چشم انداز اقتصاد
منطقه ای خاورمیانه و آسیای مرکزی آمارهایی را در مورد 10 شاخص کلان اقتصاد
ایران منتشر کرده است. این گزارش نشان می دهد اقتصاد ایران طی دو سال
گذشته وضعیت خوبی نداشته و بسیاری از شاخص های اقتصادی ایران در این مدت
منفی شده است. تحریم ها یکی از دلایل پس رفت اقتصاد ایران عنوان شده است.
بر اساس این گزارش متوسط رشد اقتصادی 30 کشور خاورمیانه و آسیای مرکزی در
سال 2013 برابر با 2.3 درصد خواهد بود و ایران رشد منفی 1.5 درصدی را در
این سال تجربه خواهد کرد.
متوسط رشد اقتصادی کشورهای نفتی منطقه نیز 1.9 درصد برآورد شده است. اقتصاد ایران در سال 2012 رشد منفی 1.9 درصدی را تجربه کرده بود.
بخش غیرنفتی ایران با رشد منفی 1.2 درصدی در سال 2013 مواجه خواهد شد. این رقم برای سال قبل منفی 0.9 درصد اعلام شده است. انتظار می رود متوسط رشد بخش غیرنفتی کشورهای نفتی منطقه از 4.4 درصد در سال 2012 به 3.5 درصد در سال جاری میلادی برسد.
بخش نفتی ایران نیز که به دلیل تحریم ها در سال 2012 رشد منفی 11.9 درصدی را تجربه کرده بود در سال 2013 نیز رشد منفی 4.6 درصدی خواهد داشت.
رشد بخش نفتی منطقه نیز اگرچه در سال 2012 مثبت بوده و به 4.3 درصد رسیده اما انتظار می رود در سال جاری منفی شود و به منفی 1.1 درصد برسد.
صندوق بین المللی پول وضعیت اقتصاد ایران برای سال آینده میلادی را که کمتر از 2 ماه دیگر آغاز می شود بهتر از سال 2013 دانسته و پیش بینی کرده است اقتصاد ایران پس از دو سال رکود در این سال دوباره وارد رشد و رونق شود و رشد 1.3 درصدی را تجربه کند. رشد اقتصادی خاورمیانه و آسیای مرکزی برای سال 2014 نیز 3.6 درصد پیش بینی شده است.
بر اساس پیش بینی این نهاد بین المللی بخش نفتی ایران در سال 2014 همچنان در رکود می ماند اما بخش غیرنفتی از رکود خارج شده و به رشد می رسد. رشد بخش نفتی ایران در سال 2014 بالغ بر منفی 2 درصد و رشد بخش غیر نفتی ایران در این سال مثبت 1.5 درصد پیش بینی شده است. این ارقام برای کشورهای نفتی منطقه به ترتیب 1.8 درصد و 4.5 درصد پیش بینی شده است.
به گزارش تسنیم صندوق بین المللی پول کاهش تولید نفت ایران در سال 2013 را 300 هزار بشکه در روز برآورد کرده است. ایران که در سال گذشته میلادی 2.8 میلیون بشکه در روز نفت تولید کرده بود در سال 2013 متوسط تولید نفت این کشور به 2.5 میلیون بشکه در روز کاهش می یابد. در سال 2012 نیز به دلیل تحریم ها تولید نفت ایران 800 هزار بشکه در روز کاهش یافته بود.
تولید گاز ایران در اثر تحریم ها نه تنها کاهش نیافته بلکه در سال 2012 افزایش یافته و انتظار می رود در سال جاری میلادی نیز بدون تغییر نسبت به سال قبل باقی بماند. ایران در سال 2011 معادل انرژی 3.1 میلیون بشکه در روز نفت، گاز تولید کرده بود که این رقم در سال 2012 به 3.2 میلیون بشکه در روز افزایش یافته و انتظار می رود طی سال جاری نیز در همین رقم باقی بماند.
صندوق بین المللی پول پیش بینی کرده است تولید نفت ایران در سال 2014 نیز 100 هزار بشکه در روز نسبت به امسال کاهش یابد و به 2.4 میلیون بشکه در روز برسد. در عین حال تولید گاز ایران تغییری نمی کند و در سطح معادل 3.2 میلیون بشکه در روز نفت باقی می ماند.
کشورهای منطقه در سال 2012 بالغ بر 25.8 میلیون بشکه در روز نفت تولید کردند و انتظار می رود این رقم در سال جاری به 25.3 و در سال 2014 به 26 میلیون بشکه در روز برسد. تولید گاز منطقه از معادل 12.3 میلیون بشکه در روز نفت در سال 2012 به 12.4 میلیون بشکه در روز طی امسال و 12.6 میلیون بشکه در روز طی سال آینده می رسد.
بر اساس این گزارش افزایش قابل ملاحظه تورم یکی از ویژگی های اقتصاد ایران طی سال های اخیر بوده است. متوسط نرخ تورم ایران در سال های 2006 تا 2010 بالغ بر 15.8 درصد بوده است. در سال 2011 تورم ایران 21.5 درصد شده، و در سال 2012 به 30.5 درصد افزایش یافت. انتظار می رود نرخ تورم ایران در سال جاری میلادی به 42.3 درصد افزایش یابد.
متوسط نرخ تورم در منطقه طی سال 2012 نیز به 11.2 درصد رسید که انتظار می رود این رقم طی سال جاری به 12.8 درصد افزایش یابد. متوسط نرخ تورم در کشورهای نفتی منطقه نیز از 12.1 درصد به 15.1 درصد افزایش خواهد یافت.
صندوق بین المللی پول نرخ تورم ایران برای سال آینده میلادی را که از دی ماه آغاز می شود 29 درصد پیش بینی کرده است که نسبت به سال جاری افت خواهد داشت. نرخ تورم کشورهای منطقه برای سال 2014 نیز 10.4 درصد پیش بینی شده است.
صندوق بین المللی پول رقمی در مورد ذخایر ارزی کشورهای منطقه منتشر نکرده اما اعلام کرده ذخایر ارز و طلای کشورهای منطقه در سال 2013 برای تامین هزینه 13.4 ماه واردات این کشورها کفایت می کند. این رقم برای کشورهای نفتی منطقه 16 ماه برآورد شده است.
بر اساس این گزارش ذخایر ارزی ایران نیز برای تامین هزینه واردات به مدت 14.8 ماه کفایت می کند که بالاتر از متوسط منطقه است. پیش بینی شده است مدت تامین هزینه واردات ایران در سال 2014 از محل ذخایر ارزی به 12.9 ماه کاهش یابد. این رقم برای کل منطقه 13.4 درصد پیش بینی شده که نسبت به امسال تغییری نخواهد داشت.
ایران از نظر توانایی ذخایر ارزی در تامین واردات رتبه چهارم را در میان 30 کشور خاورمیانه و آسیای مرکزی دارد. بالاترین رقم با 37.7 ماه مربوط به عربستان است و پس از این کشور، الجزایر با 36.2 ماه در رتبه دوم و لیبی با 26.2 ماه در رتبه سوم قرار گرفته اند.
صندوق بین المللی پول از بیش از 2 برابر شدن رشد نقدینگی در ایران طی سال جاری میلادی نسبت به سال قبل خبر داده است.
بر اساس این گزارش در حالی که رشد نقدینگی در ایران طی سال گذشته میلادی بالغ بر 21.6 درصد بود امسال این رقم به 46.2 درصد افزایش می یابد. متوسط رشد نقدینگی در ایران طی سال های 2006 تا 2010 بالغ بر 26.6 درصد بوده است. در سال 2011 نیز رشد نقدینگی ایران 19.4 درصد است.
متوسط رشد نقدینگی در منطقه در سال 2012 بالغ بر 12.9 درصد بوده و انتظار می رود این رقم در سال جاری به 17.2 درصد افزایش یابد. متوسط رشد نقدینگی برای کشورهای نفتی منطقه نیز از 13.2 درصد در سال گذشته به 18 درصد طی امسال می رسد.
پیش بینی شده است رشد نقدینگی در ایران طی سال 2014 کاهش یابد و به 25.6 درصد برسد. این رقم برای منطقه 13.3 درصد و برای کشورهای نفتی 12.8 درصد پیش بینی شده است.
بر اساس برآورد صندوق بین المللی پول بالاترین رشد نقدینگی در منطقه طی سال جاری میلادی به ایران اختصاص دارد. ترکمنستان با رشد نقدینگی 29.5 درصدی، و آذربایجان با 26.6 درصدی به ترتیب در رتبه های بعدی قرار گرفته اند.
تراز حساب های جاری نیز یکی از شاخص های دیگری است که صندوق بین المللی پول در گزارش منطقه ای خود به آن پرداخته است.
بر اساس این گزارش تراز حساب های جاری ایران در سال 2013 نسبت به سال قبل به کمتر از نصف می رسد. تراز حساب های جاری ایران در سال 2012 بالغ بر 27.2 میلیارد دلار بوده که انتظار می رود این رقم در پایان سال 2013 به 11.9 میلیارد دلار برسد. تراز حساب های جاری ایران در سال 2011 به رکورد 59.4 میلیارد دلار رسیده بود.
تراز حساب های جاری منطقه نیز از 417.2 میلیارد دلار در سال 2012 به 315.9 میلیارد دلار در سال جاری کاهش می یابد. تراز حساب های جاری کشورهای نفتی منطقه نیز از 462.6 میلیارد دلار به 354.6 میلیارد دلار کاهش پیدا می کند.
پیش بینی شده است تراز حساب های جاری ایران در سال آینده میلادی تنها به 1 میلیارد دلار برسد. این رقم برای کشورهای منطقه 299.6 میلیارد دلار و برای کشورهای نفتی 329.2 میلیارد دلار پیش بینی شده است.
* اعلام آمادگی هالک‌بانک ترکیه برای ازسرگیری انتقال یوروهای نفتی از هند به ایران
اعلام آمادگی هالک بانک ترکیه برای ازسرگیری نقش خود به عنوان انتقال دهنده پول نفت صادراتی ایران به هند خبر مهم دیگری بود که البته در سطح گسترده ای به آن پرداخته نشد و فقط رویترز به نقل از منابع آگاه به ذکر آن پرداخت.
بر اساس این گزارش منابع آگاه که نخواستند نامشان فاش شود گفتند، در اواسط اکتبر، شرکت ملی نفت ایران به پالایشگاه‌های هندی اطلاع داد که هالک‌بانک ترکیه آماده از سرگیری انتقال پول نفت ایران است. شرکت ملی نفت ایران اعلام کرده که هالک‌بانک ترکیه اعلام آمادگی کرده مجدداً از طریق بانک مرکزی ایران برای انتقال پول نفت ایران اقدام کند.
این منابع گفتند، از این اظهار نظر شرکت ملی نفت ایران نمی‌توان فهمید چه‌چیزی تغییر یافته که اجازه از سرگیری پرداخت پول نفت ایران با استفاده از هالک‌بانک ترکیه بدون نقض تحریم‌ها داده شده است. هالک‌بانک ترکیه از اظهار نظر در این زمینه خودداری کرد.
به‌گفته منابع مذکور، پالایشگاه‌های هندی تاکنون پرداخت پول نفت ایران از طریق هالک‌بانک را شروع نکرده‌اند و از دولت این کشور درخواست راهنمایی کرده‌اند. هند تا پیش از سال گذشته میلادی 45 درصد پول نفت وارداتی از ایران را به یورو پرداخت می کرد و این پول از طریق هالک بانک به ایران انتقال می یافت.
* افت 45 درصدی صادرات نفت ایران در اکتبر 2013
صادرات نفت ایران نیز همچون هفته های گذشته یکی از موضوعات مورد توجه رسانه ها و نهادهای آماری غربی بوده است. این رسانه ها و نهادها با هدف موثر جلوه دادن تحریم ها آمار مربوط به صادرات نفت ایران را منتشر می کنند.
در همین رابطه آژانس بین المللی انرژی بر اساس منابع غیر رسمی اعلام کرد، خرید نفت از ایران در ماه گذشته میلادی 45 درصد نسبت به ماه سپتامبر کاهش یافت و به 715 هزار بشکه در روز رسید.
این میزان فروش نفت از سوی تهران که بر اساس رد یابی تانکرها، گزارش های رسانه ای و آمارهای گمرکی برآورد شده، کمترین میزان فروش نفت ایران از ژانویه 2012 تاکنون به شمار می رود.
تحریم های آمریکا که از ابتدای سال گذشته میلادی وضع شده، مشتریان نفتی ایران را وادار کرده است تا خرید های خود از این کشور را محدود کنند، در غیر اینصورت از همکاری با سیستم مالی آمریکا محروم خواهند شد.
در گزارش آژانس بین المللی انرژی، سازمانی که حافظ منافع کشورهای مصرف کننده نفت محسوب می شود آمده است: «نشانه هایی دیده می شود که نشان می دهد دور زدن تحریم ها و صدور بشکه های نفتی برای شرکت ملی نفت ایران به میزان فزاینده ای مشکل شده است.»
بر اساس این گزارش، میزان صادرات نفت ایران به چین در ماه اکتبر نسبت به ماه سپتامبر کاهش یافته و از 475 هزار بشکه در روز به 300 هزار بشکه رسیده است. صادرات نفت ایران به هند نیز از 300 هزار بشکه به 165 هزار بشکه رسیده است.
همچنین فروش نفت ایران به ژاپن از 250 هزار بشکه به کمتر از 100 هزار بشکه در روز کاهش یافته است. واردات نفت کره جنوبی از ایران نیز از 135 هزار بشکه به 65 هزار بشکه در روز رسیده است. صادرات نفت ایران به آسیا در ماه سپتامبر با افزایش قابل توجهی مواجه شده بود.
* ترکیه خرید نفت ایران را بیش از این کاهش نخواهد داد
در حالی که کنگره آمریکا ایران را به تحریم بیشتر و توقف صادرات نفت تهدید می کند کارشناسان معتقدند شرایط حاکم بر بازار نفت چنین اجازه را به آمریکا یی ها نمی دهد چرا که اکنون وارد فصل سرما شده ایم و علاوه بر رشد تقاضا تولید نفت لیبی و عراق کاهش یافته و در نتیجه حتی در صورت تصویب تحریم ها کشورهای مصرف کننده به آن بی اعتنایی خواهند کرد.
موضع گیری وزیر انرژی ترکیه در این زمینه قابل تامل است. وزیر انرژی ترکیه گفت، ترکیه کاهش بیشتر واردات نفت از ایران را نمی پذیرد.
تانر ییلدیز، در آنکارا به خبرنگاران گفت: «ما واردات نفت خود (از ایران) را از 140 هزار بشکه به 105 هزار بشکه در روز کاهش داده ایم».
پس از اینکه بزرگترین شرکت پالایشگاهی ترکیه، توپراس، خرید نفت خود از ایران را کاهش داد، آنکارا به مدت شش ماه از تحریم های آمریکا علیه ایران معاف شد. ماه آینده واشنگتن کارنامه خرید نفت آنکارا از تهران را برای تمدید معافیت از تحریم ها مورد بررسی قرار خواهد داد.
آنکارا همچنان یکی از مشتریان بزرگ نفت ایران است. ترکیه همچنین از مشتریان عمده گاز طبیعی ایران به شمار می رود.
ییلدیز افزود: «آنچه برای ترکیه لازم الاجراست، تحریم های سازمان ملل است، البته تصمیمات اتخاذ شده از سوی آمریکا نیز باید مورد توجه قرار گیرد.»
وزیر انرژی ترکیه در عین حال گفت که کشورش موضع خود را در قبال این مسئله برای آمریکا روشن کرده است. وی افزود: «ما در نقطه ای هستیم که دیگر نمی توانیم پایین تر برویم.»
تحریم ها علیه ایران همچنین موجب وارد شدن فشار بر کشورهای وارد کننده نفت نیز شده است، زیرا خلاء وجود نفت ایران در بازار جهانی، یکی از دلایل اصلی بالا باقی ماندن قیمت نفت بوده است.
دلایلی همچون کاهش ارزش لیره ترکیه و بالا بودن قیمت نفت فشار مضاعفی را بر اقتصاد ترکیه وارد کرده است. آنکارا برای پوشش دادن کسری تجاری خود به شدت به سرمایه گذاری خارجی نیازمند است.