دلایل رشد قیمت خودرو
به اواسط سال 84 برویم و به روزهایی که محمود احمدینژاد از شهرداری تهران راهی ساختمان ریاستجمهوری شده بود. در آن روزها صنعت خودرو ایران تنوع محصول زیادی داشت و بازار پر بود از خودروهایی که برخی از آنها در حال حاضر تنها در مدل دست دوم شان قابل مشاهدهاند و دیگر به تولید نمی رسند.
اگر نگاهی به لیست خودروهای داخلی در سال 84 بیندازیم، با نامهایی همچون پراید، پژو 405، پارس، 206، سمند، ماکسیما، زانتیا، ورنا و حتی رنو پی کی روبرو میشویم که در این جمع، چهار خودرو آخری هماکنون دیگر به تولید نمیرسند. جداول قیمت این خودروها در سال 84 نشان میدهد که نرخ آنها طی هشت سال گذشته تورمی بین 200 تا 300 درصدی را تجربه کرده است.
به عبارت بهتر، قیمت انواع خودروهای داخلی از اواسط سال 84 (آغاز ریاستجمهوری محمود احمدینژاد) تا اواسط سال 92 (پایان ریاستجمهوری احمدینژاد)، دو تا بيش از سه برابر رشد را به خود میبیند.
در باب اینکه چرا قیمت خودرو در این هشت سال با چنین شدتی صعود کرده، دلایل مختلفی از سوی کارشناسان مطرح میشود که هر یک در جای خود جای نقد و بررسی دارد. در این بین، چند دلیل عمده برای افزایش قیمت خودرو در دوره هشت ساله ریاستجمهوری محموداحمدینژاد از سوی کارشناسان برشمرده میشود که عبارتند از: «افت شدید تولید»، «اعمال سیاست تثبیت قیمت خودرو»، «بروز مشکلات مالی در صنعت خودرو»، «افزایش نرخ ارز» و «تحریمهای بینالمللی» که از سه تای آخر با نام کلی تر «رشد هزینههای تولید خودرو» یاد میشود.
البته کارشناسان در حالت کلی تر نیز معتقدند رشد هزینههای تولید است که سبب شده تیراژ خودروها افت کند و با به هم خوردن تعادل عرضه و تقاضا در بازار، قیمتها روندی به شدت صعودی را به خود ببینند.
اگر پای صحبت فعالان صنعت خودرو بنشینیم، آنها با انتقاد شدید از سیاستهای دولت هشت ساله احمدینژاد، تاکید میکنند که عمده مشکلاتشان ناشی از همین سیاستها به خصوص عدم حمایت مالی، سرچشمه میگیرد.
آنها میگویند که دولت در این سالها کمترین تسهیلات مالی را با بیشترین بهرهها در اختیار خودروسازان قرار داده و اگرچه تولید خودرو در سال 90 به اوج خود رسید، اما در نهایت افتی شدید را تجربه کرد و حالا حدود یک سوم آن سال است.
خودروسازان البته از افزایش نرخ ارز نیز صحبت به میان آورده و این موضوع را یکی از دلایل رشد هزینههای تولید و در نتیجه بروز مشکل مالی در صنعت خودرو و در پی آن، افت تیراژ میدانند. تحریمهای بینالمللی نیز در جای خود تاثیری غیرقابل انکار بر بالا رفتن هزینه تولید خودرو و پایين آمدن تیراژ جاده مخصوصیها داشته است. تحریمها علاوه بر اینکه سبب شدند خودروسازان بزرگ از ایران بروند و نقل و انتقال پول بسیار سخت و محدود شود، کلی هزینه روی دست خودروسازان گذاشتند چون آنها مجبور بوده و هستند قطعات موردنیاز خود را از طریق واسطهها و با قیمتی بیش از نرخ واقعی تامین کنند.
تمامی اینها در مجموع سبب شدهاند تا قیمت خودرو از سال 84 تا 92 رشدی خارج از تصور را تجربه کند و قدرت خرید مشتریان نیز سال به سال کمتر شود.
تغییرات قیمتی طی هشت سال گذشته
اما نگاهی بیندازیم به قیمت انواع خودرو در سال 84، تا با بررسی تغییرات آن نسبت به سال 92، متوجه شویم قیمت هر کدام در این هشت سال چه تغییری کرده است.
در اواسط سال 84، قیمت پراید شش میلیون و 900 هزار تومان بوده و حالا که هشت سال گذشته، برای خرید این خودرو باید 16 میلیون و 500 هزار تومان پول بپردازیم. این یعنی قيمت پراید حدودا دو و نیم برابر شده است، هرچند پراید هنوز هم ارزانترین خودرو داخلی به شمار میرود.
از پراید که بگذریم، پژو 405 نیز افزایش قیمتی حدودا 2/3 برابری را از سال 84 تا به امروز داشته است. این خودرو در تابستان 84 با قیمتی حدود 12 میلیون تومان به فروش میرسید اما حالا 27 میلیون تومان قیمت دارد.
پژو پارس هم که هشت سال پیش نزدیک به 17 میلیون و 500 هزار تومان خرید و فروش میشد، حالا باید برای خریدش 35 میلیون تومان هزینه کرد. با این حساب، قیمت پژوپارس از آغاز دولت احمدینژاد تا پایان دولت او، دو برابر رشد کرده است.
اما از وانت پیکان هم بشنویم؛ خودرویی که بازمانده ای از پیکان به شمار میرود و در مقایسه با سال 84 قیمت آن 2/8 برابر افزایش را به خود میبیند. وانت پیکان در حال حاضر حدود 14 میلیون تومان قیمت دارد حال آنکه در تابستان 84 تنها پنج میلیون تومان به فروش میرسید. دیگر وانت معروف در ایران؛ یعنی وانت نیسان آبی هم در این هشت سال رشد قیمت زیادی را تجربه کرده، در حالی که تابستان 84 فقط هشت میلیون و 500 هزار تومان قیمت داشت، حالا خودرویی 26 میلیونی به حساب میآید. در واقع قیمت وانت نیسان در دولت محمود احمدینژاد سه برابر شده است.
از وانت نیسان بگذریم و به سراغ سواری نیسان برویم و معروف ترین آنها یعنی ماکسیما.
این محصول که دیگر در پارس خودرو به تولید نمی رسد و هماکنون سومین خودرو گران قیمت داخلی پس از تیانا و مزدا3 به حساب میآید، بیش از سه برابر در هشت سال گذشته رشد قیمت داشته است. ماکسیما در تابستان 84 قیمتی برابر با 37 میلیون و 500 هزار تومان داشت؛ اما حالا خودرویی 116 میلیونی به شمار میرود.
متورم ترین خودرو
اما به سراغ پژو 206 برویم و ببینیم آنها چه تغییرات قیمتی در هشت سال گذشته داشته اند. طبق جداول موجود، مشتریان میتوانستند پژو 206 تیپ 2 را در تابستان 84 با قیمتی حدود 10 میلیون تومان خریداری کنند، اما حالا باید 35 میلیون بدهند تا بتوانند پشت فرمان این خودرو بنشینند.
با این حساب، قیمت پژو 206 تیپ 2 در طول هشت سال گذشته سه و نیم برابر شده است. همچنین تیپ 5 پژو 206 نیز که در حال حاضر قیمتی برابر با 37 میلیون و 500 هزار تومان دارد، هشت سال پیش در همین موقع 12 میلیون و 200 هزار تومان به فروش میرسید. با یک حساب سرانگشتی مشخص میشود قيمت 206 تیپ 5 در دولت احمدینژاد بیش از سه برابر شده است. از سوی دیگر قیمت مدل اتومات پژو 206 نیز در این هشت سال 3/7 برابر رشد را به خود میبیند که در بین خودروهای مورد بررسی بیشترین تورم را داراست.
در واقع 206 اتومات را باید متورم ترین خودرو داخلی در دولت محمود احمدینژاد دانست. این محصول در آغازین روزهای دولت نهم قیمتی برابر با 13 میلیون و 500 هزار تومان داشت، اما حالا اگر در بازار گیر بیاید، باید 51 میلیون تومان بابت خرید آن هزینه کرد.
پژو 206 تا سال 90 جزو پرتیراژترین خودروهای داخلی به شمار میرفت، اما از سال 91 و پس از قطع ارتباط پژو با ایران خودرو، تولید آن به شدت کاهش یافت و قیمتش شدیدا بالا رفت. در حال حاضر ایران خودروییها مشغول تولید مدل به اصطلاح ایرانی 206 هستند.
از 206 هم رد شویم و نگاهی بیندازیم به تغییرات قیمت سمند. این خودرو را در تابستان سال 84 میشد با قیمتی حدود 13 میلیون تومان خریداری کرد، اما حالا باید 27 میلیون و 500 هزار تومان داد تا سوار مدل LX آن شد. این یعنی قیمت سمند در دولت محمود احمدینژاد بیش از دو برابر شده است.